ağa

ağa kelimesinin sözlük anlamı nedir?

ağa
isim
1. isim Geniş toprakları olan, sözü geçen, varlıklı kimse.
"Sonra köy ağası hazretleri bizim de kıçımıza atacak tekmeyi." - Nâzım Hikmet
2. Halk arasında sayılan ve sözü geçen erkeklere verilen unvan.
3. Ağabey.
"Köye varınca ağamdan parasını muhakkak alır, sana veririm." - E. İ. Benice
4. Okuryazar olmayan yaşlı kimselerin adlarıyla birlikte kullanılan san.
5. sıfat Cömert, eli açık.
6. Koca.
7. tarih Osmanlı Devleti'nde bazı kuruluşların başında bulunanlara verilen resmî san.
"Yeniçeri ağası. Çarşı ağası."

Ağa Kelimesinin Kökeni

= Moğ aka 1. bir saygı unvanı, 2. büyük erkek kardeş

Tarihte En Eski Kaynak
ağa [ Codex Cumanicus (1300) ]
ağabey "büyük birader" [ Kamus-ı Türki (1900) ]
abi [ TDK, Türkçe Sözlük, 10. Baskı (2009) ]

Kelime Kökeni
Moğolca aka "1. bir saygı unvanı, 2. büyük erkek kardeş" sözcüğü ile eş kökenlidir.

Ek Açıklamalar
13. yy'dan önce kaydedilmemiş olan sözcüğün, Türkçe ile Moğolca arasındaki alıntı yönü açık değildir. Arapça aχ (erkek kardeş, ağabey) ile ilgisi muğlaktır. Karş. ahi. || Abi yazımı ilk kez 2009'da TDK sözlüğüne girmiştir.