kabotaj

kabotaj kelimesinin kelime ve sözlük anlamı nedir?

isim, denizcilik, Fransızca cabotage
Bir ülkenin iskele veya limanları arasında gemi işletme işi.

Kabotaj Kelimesinin Kökeni

Alıntı Fransızca cabotage 1. geminin burunları kerterizleyerek kıyıdan gitmesi, 2. kıyı denizciliği Türeme İspanyolca cabo baş, coğrafyada burun Yabancı ekler Ses evrimi Orta Latince (Halk Latincesi [Romans] veya Ortaçağ Yazı Latincesi, 5.-15. yy) *capo a.a. Eşkökenli Klasik Latince (MÖ 2. - MS 6. yy) caput baş, kafa → kapital

Tarihte En Eski Kaynak

[ Mehmet Bahaettin, Yeni Türkçe Lugat (1924) ]

Kelime Kökeni

Fransızca cabotage "1. geminin burunları kerterizleyerek kıyıdan gitmesi, 2. kıyı denizciliği" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük İspanyolca cabo "baş, coğrafyada burun" sözcüğünden +age sonekiyle türetilmiştir. Bu sözcük Geç Latince aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *capo sözcüğünden evrilmiştir. Geç Latince sözcük Latince caput "baş, kafa" sözcüğü ile eş kökenlidir.

Ek Açıklamalar

Aynı Sami kökünden Aramice/Süryanice χablā, İbranice χebel, Arapça ḥabl (ip, halat). Geç Latince biçim muhtemelen Fenike dilinden alıntıdır.

Kabotaj, bir devletin kendi limanlarına deniz ticareti konusunda tanıdığı ayrıcalıktır. Bu ayrıcalıktan yalnızca yurttaşlarının yararlanması, millî ekonomiye önemli bir katkı sağlayacağından, devletler yabancı bandıralı gemilere kabotaj yasağı koyma yoluna gitmişlerdir. Bazı uluslararası sözleşmelerde de kabotaj yasağı koyma yetkisine ilişkin hükümler yer alır.

Fransızca kökenli bir sözcüktür.

Türkiye'de kabotaj

Osmanlı Devleti'nin kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülke gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı Lozan Barış Antlaşması'yla 1923 yılında kaldırıldı. 20 Nisan 1926 tarihinde de kabul edildi. Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926'da yürürlüğe girdi. Bu yasaya göre; akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi. Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.