Arşın, Türkiye'de metrenin resmen kabulüne kadar kullanılan uzunluk ölçüsü birimi ve aletidir.
Kullanıldıkları yerlere ve uzunluklara göre arşın:
Çarşı arşını
Daha çok çarşı ve pazarda kullanılırdı. Metre hesabıyla çarşı arşını 68 cm'dir.
Bina ve mimar arşını
bir mi‘mār arşını = 24 parmak = 240 ḫaṭṭ, ortalama 75.774 cm'dir. Bu arşının uzunluğunda zamanla değişiklikler oldu. Üçüncü Selim Han abanoz ağacından bir mimar arşını yaptırdı. Bunun ölçü olarak kullanılmasını istedi ve kütüphaneye kaldırttı. 1789 yılında 1807 yılına kadar kullanılmıştır.
Değerli kumaşları bilhassa ipekleri ölçmede endaze kullanılırdı (endaze 65,25 cm'dir).
Türkiye'de 26 Mart 1931 tarih ve 1782 sayılı kanunla, arşın ölçü birimi kaldırılıp, yerine metre sistemi kabul edildi. 1933'ten sonra da arşının bütün çeşitleri tamamen ortadan kaldırılıp metrik sisteme geçildi.
arşın ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim, eskimiş
Yaklaşık 68 santimetreye eşit olan uzunluk ölçüsü:
"Bu duvarlar yerden bir arşın kadar yüksek, üstünde güzel bir parmaklığı olan duvarlardı." - Memduh Şevket Esendal
Kelime Kökeni
Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) arişn "1. dirsek, ön kol, 2. bir uzunluk birimi" sözcüğünden alıntıdır. Orta Farsça sözcük Eski Farsça aynı anlama gelen araşni- sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Avesta (Zend) dilinde arəthna- "dirsek" sözcüğü ile eş kökenlidir. Daha fazla bilgi için arma maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
arşın "40 cm dolayında bir uzunluk birimi" [ İbni Mühenna, Lugat (1300 yılından önce) ]
arşun [ Codex Cumanicus (1300) ]