Gerdeğe girmek veya zifaf, gelin ile damadın evlendikten sonraki ilk cinsel ilişkilerini tanımlar. Bu ilişkinin gerçekleştiği gece ise gerdek gecesi ismi altında bilinir. Gerdek ile ilişkili gelenek ve ritüeller kültürel ve dinî özelliklere göre farklılık göstermektedir. Gerdeğin gerçekleştiği yer gerdek damı, gerdek odası veya gerdek evi gibi isimle altında bilinmektedir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Etimoloji
Gerdek, Farsça kral çadırı, otağ veya gelin odası anlamlarına gelebilen گردک (girdak) sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Bu sözcük Farsça döngü, daire, halka veya çadır anlamındaki گرد (gird) sözcüğüne +ak ekinin eklenmesiyle türetilmiştir. Bir Türk dilindeki ilk tespiti Codex Cumanicus'ta kerteg formuyla talamus kelimesine karşılık verilmiş olmakla birlikte, Burhân-ı Ḳāṭıʿ adlı sözlük çevirisinde de yer almıştır. Gerdeğe girmek anlamına gelen zifaf ise Arapça زفاف (zifāf) köküne dayanmaktadır.
Kelime Kökeni
Farsça girdak گردك "kral çadırı, otağ, gelin odası" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça gird گرد "yuvarlak nesne, daire, küme, çadır" sözcüğünden türetilmiştir. gerdan maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
"düğün çadırı" [ Codex Cumanicus (1300) ]
[ Mütercim Asım, Burhan-ı Katı Tercemesi (1797) : girdek: oba tabir edilen büyük çadırdır ... ki zifafhanedir, gerdek evi tabir olunur ]
[ Redhouse, Turkish and English Lexicon (1890) : girdek: küçük bir değirmi çadır, otağ, düğün sırasında gelin için hazırlanmış bir çadır veya gelin odası ]
Dinlerde gerdek
Hristiyanlık
Klasik anlamda boşanmaya izin vermeyen Katolik Kilisesi için gerdeğe girmek evlilikte önemli bir husustur. Nikahın kıyıldığı, ancak gerdeğe girilmediği evlilikler ratum sed non consummatum olarak adlandırılmaktadır. Bu tarz evlilikler papa tarafından nedeninden bağımsız olarak bozulabilmektedir. Buna ek olarak gerdeğe girilemediği veya isteyerek kaçınıldığı durumlarda evlilik fesih edilmektedir. John Hardon gibi bazı teologlar, doğum kontrolü ile girilen cinsel ilişkinin dinen gerdeğe girmiş olarak kabul edilemeyeceğini savunmaktadır.
İslam
Zifaf, nikâh sonrası cinsel ilişkiyi tanımlayan İslami bir terimdir. Diyanet İşleri Başkanlığı'na göre zifaf öncesinde boşanma durumunda bâin talak meydana gelir; yani çift tekrar evlenmek isterse yeni bir nikah gereklidir ve kadının iddet beklemesi lazımdır. Çift nikâhlı iken izinsiz girilemeyen bir yerde baş başa kalmışlarsa (halvet-i sahîha) erkeğin kadına tam mehir vermesi gerekmektedir. Bu durum yoksa ve mehir belirlenmemişse koca karısına mehri ödemek zorunda değildir, ancak kocadan miktarı ekonomik durum ve kültüre bağlı olarak müt’a denilen bir hediye vermesi beklenmektedir. Mehir belirlenmiş ise koca bunun yarısını ödemek zorundadır.
gerdek ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
gerdek, -ği
isim, Farsça girdek
Gelin ve damadın düğün gecesi baş başa kalmaları ve ilk kez birlikte olmaları:
"İki yüz yaşına bastıktan sonra mı gerdek sefası süreceğiz acaba?" - Falih Rıfkı Atay