Boncuk, cam, taş, sedef, inci, fildişi, boynuz, kemik, tahta, metal, plastik gibi maddelerden yapılan, genelde ip ya da tel geçmesi için ortası delik, çoğu yuvarlak ve renkli süs tanesi. Boncuk işinde kullanıldığı gibi, gerdanlık, bilezik, nazar boncuğu (mavi boncuk), tespih yapımında da kullanılır. Yazma kenarına boncuk oyası olarak işlenir.
100.000 yaşına tarihlenen Nassarius cinsinden deniz salyangozu kabuğunun en eski kuyumculuk örneği olduğu belirtiliyor.
Adlandırma
Türk dillerinde ortak kullanılır ve boncuk tanesi ya da gerdanlık anlamına da gelebilir: Azerice muncuq (eski yazı: мунҹуг), Türkmence monjuk (okunuşu: mōncuḳ), Özbekçe munçåḳ, Uygurca monçaḳ, Kırım Tatarcası monçaq, moşaq, Kırgızca мончок monçok, Kazakça моншақ monşaḳ, Nogayca моншак monşaḳ, Şorca мунчуқ munçuḳ. Türk dillerinden Rusçaya бунчук bunçuk biçiminde geçmiştir.
 |
| Fırınlanmış cam boncuklar |
Çiğit boncuk
- çam fıstığı (Pinus pinea, Pinus sibirica ...)
- tespih ağacı (Melia azedarach)
- Phytelephas (tagua ya da palmiye fildişi)
- Elaeocarpus ganitrus (rudrakşa)
- Keçiboynuzu (Ceratonia siliqua)
- Lupinus mutabilis (chocho)
- Sapindus saponaria
- Ormosia nobilis
- Canna edulis
- Coix lacryma-jobi
- Ormosia
- Annona muricata
Kolombiya'daki Emberá-Katío Kızılderilileri 10 familyadan 34 kadar bitki türünün tohumunu kullanır.
 |
| Rudrakşa tohumundan yapılma tespih |
 |
| Swarovski taşı |
boncuk kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
boncuk, -ğu
isim
Cam, taş, sedef, tahta, plastik vb. maddelerden yapılan, ortası delik, çoğu yuvarlak ve renkli süs tanesi.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe boyun sözcüğünden +çUk sonekiyle türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir. Daha fazla bilgi için boyun maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
monçuk/munçuk/munçak "kolye veya kolye taşı" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]
munçak/munçuk [ Ebu Hayyan, Kitabü-l İdrak (1312) ]