Bütan, (ya da n-bütan) dört karbon atomu içeren dalsız bir bileşiktir: CH3CH2CH2CH3. İzobütan (i-bütan, 2-metilpropan) bütanın izomeridir, CH3CH(CH3)2. Normal şartlar altında bütan; aşırı yanıcı, renksiz ve kolay sıvılaşan bir gazdır.
 |
| Bütanın Yapısı |
 |
| Bütanın iskelet formülü |
 |
| Bütan molekülünün top ve çubuk modeli |
Tepkimeleri ve kullanımı
Bol oksijenli ortamlarda, bütan yanar ve karbondioksitle su buharı oluşturur:
bütan + oksijen → su * karbondioksit + su buharı
Oksijenin sınırlı olduğu durumlardaysa, karbon (tortu halinde) ya da karbon monoksit de oluşabilir.
Bütan gazı tüp içinde satılır ve LPG ya da tüpgaz olarak adlandırılır. Ayrıca çakmaklarda yakıt olarak ve sprey ürünlerde itici gaz olarak kullanılır.
| Adlandırmalar | |
|---|---|
Tercih edilen IUPAC adı Bütan | |
Sistematik IUPAC adı Tetrakarban (tavsiye edilmez) | |
Diğer adlar Butil hidrür; Kuartan; R600 |
| Tanımlayıcılar | |
|---|---|
CAS numarası |
|
3 boyutlu model ( JSmol ) |
|
Beilstein Referansı | 969129 |
| Çebi |
|
| Bölme |
|
| ChemSpider |
|
| ECHA Bilgi Kartı | 100.003.13 |
| EC Numarası |
|
| E numaraları | E943a (parlatıcılar, ...) |
Gmelin Referansı | 1148 |
| fıçı |
|
| MeSH | bütan |
PubChem Müşteri Kimliği |
|
| RTECS numarası |
|
| BAZI |
|
| UN numarası | 1011 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
InChI
| |
GÜLÜMSEMELER
| |
| Özellikler | |
|---|---|
| Kimyasal formül | C 4 H 10 |
| Molekül kütlesi | 58,12 g mol −1 |
| Görünüm | renksiz gaz |
| Yoğunluk | 2,48 kg/m3 ( 15 °C (59 °F)) |
| Erime noktası | -140 ila -134 °C; -220 ila -209 °F; 133 ila 139 Bin |
| Kaynama noktası | -1 ila 1 °C; 30 ila 34 °F; 272 ila 274K |
| Çözünürlük (su içinde) | 61 mg/L (20 °C (68 °F)) |
| günlük P | 2.745 |
| Buhar basıncı | ~170 kPa (283 K) |
Henry yasası sabiti (kH) | 11 nmol Pa -1 kg -1 |
Manyetik alınganlık (χ) | −57,4·10 −6 cm3 / mol |
| Termokimya | |
|---|---|
Isı sığası (C) | 98,49 J/(K·mol) |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) | −126,3–−124,9 kJ/mol |
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298) | −2,8781–−2,8769 MJ/mol |
| Tehlikeler | |
|---|---|
| GHS etiketleme sistemi: | |
| İşaret sözcüğü | TEHLİKE |
| Tehlike ifadeleri | H220 |
| Önlem ifadeleri | P210 |
| NFPA 704 (yangın karosu) | |
| Parlama noktası | [dönüştürme: geçersiz sayı] |
Kendiliğinden tutuşma sıcaklığı | 405°C (761°F; 678K) |
| Patlama sınırları | 1.8–8.4% |
| NIOSH ABD maruz kalma limitleri: | |
| PEL (izin verilen) | hiçbiri |
| REL (tavsiye edilen) | TWA 800 ppm (1900 mg/m3 ) |
| IDLH (anında tehlike) | Dakikada 1600 sayfa |
Piktogramlar
 |
| GHS02: Alevlenir |
 |
| GHS04: Basınçlı gaz |
| Benzeyen bileşikler | |
|---|---|
Benzeyen alkanes |
|
Benzeyen bileşikler | Perflorobütan |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
bütan kelimesi hakkında bilgi nedir TDK sözlük anlamı ve açıklaması ne?
isim, kimya, Fransızca butane
Metal bidonlar içinde az bir basınç altında sıvılaşan, yakıt olarak yararlanılan HC formülündeki hidrokarbür gazı.
Metalbilim İşlem Terimleri Sözlüğü - 1972
İngilizce: butane, Fransızca: butane
Fırın atmosferlerinde kullanılan, normal sıcaklıklarda gaz olan, parafin dizisinden bir hidrokarbon (C2H10).
Kelime Kökeni
Fransızca butane "kimyasal bir bileşik" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Fransızca acide butyrique "bütirik asit, bozulmuş tereyağında bulunan bir asit" deyiminden türetilmiştir. Bu sözcük Eski Yunanca boutýron βουτύρον "tereyağı" sözcüğünden türetilmiştir. Yunanca sözcük Eski Yunanca boús βούς "sığır, inek " ve Eski Yunanca týros τύρος "kaymak, lor veya peynir" sözcüklerinin bileşiğidir. Daha fazla bilgi için buffalo maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
[ TDK, Türkçe Sözlük, 2. Baskı (1955) ]