Buz, suyun donmuş haline verilen addır. Oda koşullarında 0 °C ve altında bulunur. Buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan az olduğu için su üstünde yüzebilir.
Kar kristalleri Wilson Bentley, 1902 |
{tocify} $title={İçindekiler}
Kullanımı
Sporlar
Buz aynı zamanda eğlence için de kullanılabilmektedir. Buz pateni, tour skating, buz hokeyi, ice fishing, ice climbing, körling, broomball ve kızak yarışları olan bobsled, kızak ve skeleton gibi sporlarda buzlu bir alana ihtiyaç duyulur. Buzlu ortamlarda yapılan birçok farklı spor dalı, 4 yılda bir düzenlenen ve bu sporların uluslararası düzeyde temsilini sağlayan Kış Olimpiyat Oyunları'nda boy göstermektedir.
Buzun kayganlığı
Buz, sanıldığı gibi, düzgün bir yüzey olduğu için kaygan değildir. Bu durum şöyledir, buz pateninin çok küçük yüzeyinin buza basınç yapması dolayısı ile değen noktadaki buzun erimesi ve oluşan bu ince su tabakası üzerinde patenin hareket etmesi olmaktadır. (Ucu keskin bir bıçak gibi olan patenlerin buza değen alanı o kadar küçüktür ki, erime ısısını 1 °C azaltmak için tam 130 kg/cm2 gereken buz yüzeyini derhal eritir.)
Taşımacılık
Buz, karada, denizde ve havada güvenli ulaşımı zorlaştırır.
Kara taşımacılığı
Yolda buz tehlikelidir. Kara buzu fark etmek zordur çünkü kolayca görülmez. Donan yağmur veya erime noktası civarı sıcaklıkta kar nedeniyle araç pencerelerinde buz oluşur. Güvenli sürüş için, bu buzun temizlenmesi gerekir. Buz kazıyıcılar buz kırmak ve cam temizlemek için tasarlanmıştır ancak buzu çıkarmak uzun ve zahmetli bir iş olabilir.
Körüklü otobüs tarafından buz üzerinde kontrolün kaybedilmesi |
Donma noktasının altında, pencerelerin iç yüzeyinde ince bir buz kristali tabakası oluşabilir. Bu genellikle araç bir süre sürüldükten sonra yalnız bırakılırsa bu durum oluşabilir veya dış sıcaklık çok düşükse aracı sürerken de olabilir. Aracın içindekileri nefesindeki nem buz kristallerin su kaynağıdır. Bu buzu çıkarmak zahmetlidir, bu yüzden aracı park ederken nemin dışarı çıkması için aracın camları hafifçe açılır veya arka cam buz çözücüde çalıştırılabilir. Benzer bir sorun binalarda da vardır bu nedenle birçok soğuk bölgenin yalıtımında çift camlı pencere kullanılır.
Dış ortam sıcaklığı uzun süre donma noktasının altında kalırsa, göller ve diğer su kütleleri üzerinde çok kalın buz tabakaları oluşabilir ancak akan suyun olduğu yerlerde bunun için çok daha soğuk sıcaklıklar gerekir. Buz, otomobil'ler ve kamyon'lar ile üzerinden geçilebilecek kadar kalınlaşabilir. Buzun üzerinden araçla güvenli şekilde geçmek için buzun kalınlığının en az 30 cm olması gerekir.
Kar eritme sistemi yol vb alanların yalnızca bir kısmında kar ve buz birikmesini önler.
buz kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
1. isim Donarak katı duruma gelmiş su:
"Hep kar yağmıştı, her yer buzdu." - Tarık Dursun K
2. sıfat, mecaz Çok soğuk bir etki uyandıran (şey veya kimse):
Bu romanın neresini beğendiniz? Buz!
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Fransızca: glace
(coğrafya, kimya)
Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007
İngilizce: ice
Suyun katı biçimi.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe yazılı örneği bulunmayan *bu- "büzülmek, donmak, donuklaşmak" fiilinden +Iz1 sonekiyle türetilmiştir. Eski Türkçe fiil Eski Türkçe buz sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe bud- "donmak" sözcüğü ile eş kökenlidir.
Tarihte En Eski Kaynak
buzlug "buzlu" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]
buzul "dağlarda oluşan buz yığını (Fr glacier karşılığı)" [ TDili (1936) ]