 |
| Almanya'daki bir kiliseden vitray örneği (Hirschhorn am Neckar, Hessen'deki Manastır |
Vitray, hem renkli camların birleşmesiyle oluşturulan yapıyı hem de bunu yapma sanatını ifade etmek için kullanılır. Camilerde revzen ya da elvan pencere adı altında bilinmektedir.
Vitray genel olarak renkli cam parçalarının kurşun dolgu malzemesiyle birleştirilerek lehimlenmesiyle yapılsa da, tasarımını zenginleştirmek için boyanmış camlar ve pirinç renkli birleştirme malzemesi de kullanılabilir.
Vitray sanatı, hem görsel yönüyle sanatsal bir beceri ve yaratıcılık gerektirmekte hem de bu dekoratif parçaların geniş yüzeylerde sağlam bir şekilde durabilmesini sağlayan iyi mühendislik hesaplamalarına ihtiyaç duymaktadır.
Vitray, Antik Çağlardan itibaren kullanılan cam süsleme sanatının gelişiminin bir ürünüdür. Vitrayların en eski örneklerine 9. Yüzyılda rastlanmıştır. Cam süsleme sanatı özellikle Doğu Akdeniz uygarlıkları tarafından geliştirilmiştir. Anadolu'da ise Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde vitray örneklerine rastlanmaktadır. Genellikle yarı saydam ve yarı geçirgen renkli camlardan yapılan süslemeleri camii, türbe, saray ve konaklarda kullanmışlardır.
İslam sanatında revzen, Avrupa sanatına kıyasen çok daha sadedir. Cam parçaları daima renkli olmak zorunda değildir ve bağlayıcı eleman olarak alçı kullanılmaktadır. Revzen süslemeleri figüratif desenlerden ziyade, daha çok çiçek, bitki ve geometrik şekillere yer vermektedir. Yoğun biçimde bezenmiş revzenler revzen-i menkuş olarak da adlandırılmaktadırlar.
vitray kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim, Fransızca vitrail
Birbirine bağlı kurşun bölmelere yerleştirilmiş renkli cam parçalarından oluşan, saydam pencere süslemesi veya resim:
"Loş mekâna vitrayın değişik renklerinden süzülen ışık, yer tahtasında rengarenk oyunbazlıklar yaptı." - Ayşe Kulin
Kelime Kökeni
Fransızca vitrail "renkli camlarla yapılan sanat eseri" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Fransızca vitre "cam" sözcüğünden türetilmiştir. Bu sözcük Latince vitrum "çivit otu, cam" sözcüğünden alıntıdır.
Tarihte En Eski Kaynak
[ m (1955) : Salih Acar'ın hazırladığı fresk, mozaik, vitray, gravür ve yağlıboya ]