dirhem ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
Arapça dirhem
1. isim, eskimiş Okkanın dört yüzde birine eşit olan, 3,207 gramlık eski bir ağırlık ölçüsü.
2. isim, eskimiş Bir tür gümüş para.
Tarih Terimleri Sözlüğü - 1974
1. 3,25 gram gelen bir ağırlık ölçüsü, okkanın 400'de biri. 2. Gümüş paralara Araplarca verilen ad.
İktisat Terimleri Sözlüğü - 2004
1. 3,148 gram ağırlığında ve okkanın 400'de birine eşit ağırlık ölçüsü. 2. Eskiden kullanılmış gümüş para.
Kelime Kökeni
Farsça dirham درهم "1. küçük bir ağırlık birimi, 2. gümüş para birimi" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) drahm veya dram "gümüş para" sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Yunanca dráχma veya dráχmē δράχμα "1. tutam, avuç, bir el dolusu, 2. bir ağırlık birimi, 3. eski Atina"da gümüş para birimi" sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca drássomai, draχ- δράσσομαι, δραχ- "avuçlamak, elle tutmak" fiilinden +ma sonekiyle türetilmiştir. Yunanca fiil Hintavrupa Anadilinde aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *dergh- biçiminden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
[ ed. Borovkov, Orta Asya'da Bulunmuş Kuran Tefsirinin... (1300 yılından önce) ]
Dirhem, dirham veya drahm gümüş bir madeni paraydı ve hala birçok Arap ülkesinde kullanılmakta olan bir para birimidir. Aynı zamanda ilgili kütle birimidir. Adı, eski Yunan para birimi olan drahmiden türemiştir.
YanıtlaSilhttps://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQNSIf12sYCsAmhC1rpSwEX2yxpuDyBYvBZGJqDutQY9XbANn9B7wIKiNPa5zkopxRj92WtNtG98nGGc59fiiu4KVhyphenhyphenMKhiyaLlfuL968xLFOAFm9JMpAL4at2b2Vz9mSdRZXp_yY6bw-V3icQXjLQqHZiD0UgxEfpx1VvI228kewFN06paAkFZKbO62Y/s2560/Para%20birimi%20olarak%20dirhem%20kullanan%20%C3%BClkeler..png
Kırmızıdaki uluslar şu anda dirhemi kullanıyor. Yeşil renkteki uluslar, dirhem adında bir alt bölümü olan bir para birimi kullanır.
Ağırlık birimi olarak
Dirhem, Kuzey Afrika, Orta Doğu ve İran'da kullanılan bir ağırlık birimiydi; daha sonra değişen değerlerle Adal olarak bilinir.
İslam hukukunda dirhemin değeri 14 kırat, 10 dirhem = 7 miskal idi.
Geç Osmanlı İmparatorluğu'nda (Ottoman Turkish), standart dirhem 3.207 g idi; 400 dirhem eşittir bir Okka . Osmanlı dirhemi, kendisi de Roma drahmisine dayanan Sasani dirhemine (Orta Farsça : drahm) dayanıyordu.
1895'te Mısır'da 47.661 troy tanesine (3.088 g) eşdeğerdi.
Şu anda İslam dünyasında, kesin değeri tartışılsa da (3 veya 2.975 gram) gümüş ölçmek için bir kütle birimi olarak Dirhem'i yeniden canlandırmak için bir hareket var.
Tarihi
"Dirham" kelimesi nihayetinde Yunan madeni parası olan drahmiden (δραχμή) gelir. Yunanca konuşan Bizans İmparatorluğu, Levant'ı kontrol etti ve Arabistan ile ticaret yaptı, sikkeyi İslam öncesi ve sonrasında orada tedavüle soktu. Başlangıçta Farsça bir kelime olarak kabul edilen bu para birimiydi (Orta Farsça drahm veya dram); daha sonra 7. yüzyılın sonlarına doğru madeni para, hükümdarın adını ve dini bir ayeti taşıyan İslami bir para birimi haline geldi. Dirhem, Perslerin madeni parasıydı. Araplar kendi madeni paralarını oluşturdular. İslami dirhem 8 danik idi. Dirhem, Endülüs (Mağribi İspanya) ve Bizans İmparatorluğu dahil olmak üzere birçok Akdeniz ülkesinde basıldı ve 10. ve 12. yüzyıllar arasında Avrupa'da, York ve Dublin gibi Viking bağlantılarının olduğu bölgelerde para birimi olarak kullanılabiliyordu.
9. ve 10 yüzyıl başlarında Buhara'da gıtrifiyye adlı para birimi kullanıldı. Ğıtrifiyye dirhemi de denilen bu paralar, sarı bakırdan mamül, 100 tanesi tartılmadan 1 gümüş dirheme eş tutulan, halkın evlilik, köle ticareti ve diğer ticari aktivitelerinde kullanılan genel tedavül aracı olarak kullanılmıştır. Harun el Reşid'in Horasan valisi Ğıtrif bin Attab tarafından bastırılmıştır. Attab'ın kardeşi olan Müseyyeb'in de valiliğinde benzer dirhemler bastırdığı bilinmektedir. Bahsi geçen bu dirhemlerden İbn Havkal ve Makdisi de bahsederler.
Bunlardan başka Maveraünnehir civarında sık kullanılan dirhemlerden bir diğeri de Muhammediyye dirhemleridir.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5W06uN7NHR4pP1si9rECDE5oYf_PdpDxsNXY1iP6UGwemNrjpF9N2rHfkp_qnAfd4LXsu0tF8rr8EXUMP_zx1Uh7OFCxbp099e6UzKdnjYwWa2yg326KeKtMLBXdh_rH6bdFLQsYDKMU-JeOvDhdsIM09gM8cIowj3Ls3AggEK8sqGbxYO2k1yhLDkwI/s800/Halife%20%C3%96mer%20bin%20Abd%C3%BCl%20Aziz%20nin%20G%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20Dirhemi%20718-719.jpg
SilHalife Ömer bin Abdül Aziz nin Gümüş Dirhemi 718-719
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRSHGlf6q8Thc0Ev156Wui_Bxd0wieBtRqNTqIFgNjcpibnzJAW8OLUR0AhlVdwMT9kHtut8g00okMiC46WEkVNaQXdHUo4HhMxm2hHIIt3C8R0haYrVW6-DkuPBpX9kFOIseB-J6jC4Vts0UaemD-FiFT6zOFV6sIoqsgAPdDgEnmk2jcaZ95NZ-EZAs/s800/2.Mervan%C4%B1n%20G%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20Dirhemi%20749-745%20CE.jpg
2. Mervan'ın Gümüş Dirhemi 749-745 CE
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcRkJInTTB4yAffL2m55N5onrwHccd2rMzO1DrlWLzcYzvkLr7OMZC6ChuwNQlV4J9o7G9SNr0qrEAvrGDDDMMnwUsLlUpzZsDGIF9h-s8tBjvKMT_wpE3p3j7iOiDQzbxDh49piKyWeL_hcuMEcUid3VBgq6UDTd2O4fj9FPjHErosv1jqB7t8POKljk/s800/721-722de%20bas%C4%B1lan%20II.%20Yezidin%20g%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20dirhemi.jpg
721-722'de basılan II. Yezid'in gümüş dirhemi
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAZQUoervSldOCJKa8Zge8V40J1Nlzb7SIsox0qWykEGpeNBVg0aicxYOM_GWPJR9lytZUyO22ZlWSSj5elrHZBDGttuahGcjUdUpH9AhjEi7ADYZsckVdN5rZ7yVzXgJafQ6QhV5-Kb9WuO761ahNS8utjTNCl4f0-WNn1wNmhPxcDVWysyw590m_qpg/s800/As-Saffah%20'%C4%B1n%20754-758%20G%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20Dirhemi.jpg
As-Saffah'ın 754-758 Gümüş Dirhemi
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhcEQeYufmQ4ChGmCiod-2u0fukx3NIX9Jh0LNRFRdbjiWEua1NH7mduQ7bjgVVqn3O4zcc00vVu6jZ6KVhcp6JHWWjgOAfhnVAhgkhHGY9eXce_if5-2zNjOOWpgu_Xws2OrEEs5-PLi2wlLFuN9h0R_tjo-3cfoEteh0PdmePw2hNrcolCVCMccCDG3o/s800/El-Hadinin%20G%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20Dirhemi,%20MS%20786-787de%20al-Haruniyeda%20bas%C4%B1lm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r..jpg
El-Hadi'nin Gümüş Dirhemi, MS 786-787'de al-Haruniye'da basılmıştır.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiegfV_b7rYYVpJr6O2gmEzRNdXpiAdIuibpiX40ybrQsF1JrcHy4r5Eg9YcZ0F9ixmGIIJcAiEb5oJNOTTMqUNsxLczLhwcqTbxLSSV7LWhaa_0cYbsPBfmKw1czBCKYYJtiRtrkAITWeGTpTxa0qGippuP1MfYK92JvIkhvD4OUN7IHH4yqxwAle6xG8/s500/Al-Mutas%C4%B1m%C4%B1n%20g%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20dirhemi,%20MS%20836-837de%20al-Muhammadiyada%20bas%C4%B1lm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r..jpg
Al-Mu'tasım'ın gümüş dirhemi, MS 836-837'de al-Muhammadiya'da basılmıştır.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjJ7z3YpZgrs-O0LiOWoH_iz5xn1dT4Y0mR2alOt5nomUHWkPs2UrPY_H3PpWnlJXc0ItGKI3vK-1sA4YQqSA-lZi-gSIz_BOcAH6uwD9v6x9SthgOudCJtWIqT9q-CFmL_RzQWqR469XQGUyM8OSTm1lXHkJfewAIYQTk0czEV2k6JN59nRoExkEk8Do/s500/Emevi%20Halifeli%C4%9Finin%20hala%20Sasani%20motiflerini%20takip%20eden%20ilk%20g%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20sikkelerinden%20biri,%20Haccac%20bin%20Yusuf%20ad%C4%B1na%20bas%C4%B1lm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r..jpg
Emevi Halifeliği'nin hala Sasani motiflerini takip eden ilk gümüş sikkelerinden biri, Haccac bin Yusuf adına basılmıştır.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgohROfcgfoW18M5ehwpuTmzXt0ypj35GMu4qC2tl8OL6GwLfl1OkbZVtzFQOLaQMvXj7I3qlOiiWN6vGAfCrqGtCKdk1P5_plvu9qZnGyriKhhLWC0q15jsqODSaJFNYUG9VK9AiMn37QVcklVoHm6htRSYBPWUCOWsYSd8e6XpmZ2cxTvusm1AmTlfxw/s170/Emevi%20Halifeli%C4%9Finin%20g%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20dirhemi,%20MS%20729-730'da%20Belhte%20bas%C4%B1ld%C4%B1.png
Daha sonra Emevi Halifeliğinin gümüş dirhemi, MS 729-730'da Belh'te basıldı ( H. 111)
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhNgvQl6sFqNnrRBaljItlJnaOTBMF4uksAPLoFO5CEl9V1Ml99HL5I3uXrZpHAQ1fSuCY6F6GYXVShpLLafuPe7bJagJCssyYuOW1F7KnNLM8pUoIxMc9K5ZzAJ5zk2Mys7yTtMdZEsiczJKY2cf939GAzAbWxasyqgOULIBIBuwkcmryQ_vtoIsRl-R4/s3968/711-712%20ve%20882-883%20aras%C4%B1nda%20yay%C4%B1nlanan%20214%20g%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20dirhem%20i%C3%A7eren%20y%C4%B1%C4%9F%C4%B1n,%20Lublin%20M%C3%BCzesi%20..jpg
711-712 ve 882-883 arasında yayınlanan 214 gümüş dirhem içeren yığın, Lublin Müzesi.