gök ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
gök, -ğü
1. isim ► uzay.
2. isim Yeryüzü üzerine mavi bir kubbe gibi kapanan boşluk; gök kubbe, asuman, felek, sema (I):
"Süngülerini, çelikten birer parmak gibi göğe kaldırmışlar." - Ruşen Eşref Ünaydın
3. isim Mavi ile açık yeşil arası olan renk.
4. sıfat Bu renkte olan.
5. sıfat, ağızlardan Olgunlaşmamış:
"Uzun süren bir kışın karları, soğukları altından fışkıran gök ekinler..." - Ahmet Kabaklı
Kelime Kökeni
Eski Türkçe kök "gökyüzü" sözcüğünden evrilmiştir. Eski Türkçe sözcük Eski Türkçe yazılı örneği bulunmayan *kö- "kalkmak, yukarı olmak" fiilinden +Ik sonekiyle türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
- kök "gökyüzü? mavi?" [ Orhun Yazıtları (735) : üze kök teŋri asra yagız yér kılındukda [yukarıda mavi gök aşağıda kara yer yaratıldığında] ]
- kök "mavi" [ Uygurca İyi ve Kötü Prens Öyküsü (1000 yılından önce) : ol altun tağka tegser siz kök lenχua körgey siz [o altın dağa ulaştığınızda mavi lotus çiçeği göreceksiniz] ]
- kök "gökyüzü" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) : bulıt örüp kök örtüldi, tuman türüp tolı yağdı [bulut çıktı gök örtüldü, duman çıktı dolu yağdı] ]
- kögermek "mavileşmek" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]
- gök "yeşil" [ Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : gördi gök çayırın üzerine bir kırmızi otağ dikilmiş ]
- göğermek "yeşermek" [ Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : kaba ağaçda dal budağıŋ kurumışdı, yeşerüp göğerdi ]
- gökçe "mavi veya yeşil" [ TDK, Tarama Sözlüğü (1400 yılından önce) : Sıtması tutan kişi gökçe bezle boynuna bağlasa sıtması koya ]