akademi

akademi kelimesinin kelime ve sözlük anlamı nedir?

isim Fransızca académie
1. isim Yüksekokul.
"Güzel Sanatlar Akademisi."
2. Çıplak modelden yapılmış insan resmi.
3. Bilginler, yazarlar, sanatçılar kurulu.
"Cilt cilt eserleri vardır, akademilere onlar girerler, onlar büyük şahsiyetler sayılır." - Yahya Kemal Beyatlı

Akademi Kelimesinin Kökeni

~ Fr académie 1. bilimsel kuruluş, yüksek okul, 2. özellikle 1635'te kurulan Fransız Akademisi ~ İt academia bilimsel kuruluş, özellikle Marsilio Ficino'nun 1439'da Floransa'da kurduğu Platonik Akademi < EYun Akademía ακαδεμία 1. Eski Atina'da bir semt, 2. Eflatun'un (Platon, MÖ 429-347) bu semtte kurduğu felsefe okulunun adı

Tarihte En Eski Kaynak
akademya [ Ebubekir Ratib Ef., Nemçe Sefaretnamesi (1792) : Bizim kitabhane ve akademyamıza sizin teşrif ve kütüb ve marifetlerimizi imrar-ı nazar-ı rağbetle bizi taltîfiniz ]

Kelime Kökeni
Fransızca académie "1. bilimsel kuruluş, yüksek okul, 2. özellikle 1635'te kurulan Fransız Akademisi" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük İtalyanca academia "bilimsel kuruluş, özellikle Marsilio Ficino'nun 1439'da Floransa'da kurduğu Platonik Akademi" sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Eski Yunanca Akademía ακαδεμία  "1. Eski Atina'da bir semt, 2. Eflatun'un (Platon, MÖ 429-347) bu semtte kurduğu felsefe okulunun adı" özel adından türetilmiştir.

Atina Akademisi

Akademi, (Yunanca Ἀκαδημία) en geniş tanımıyla yükseköğrenim kurumu anlamına gelir. Günümüzde bilim, edebiyat ve sanat konularını tartışmak için bir araya gelen üyelerin oluşturduğu kurumlara da akademi denir.

Tarihçe

Akademi adı, Atina yakınlarındaki Akademeia adlı bir zeytinlikten gelir. Bu zeytinlikte Eski Yunan düşünür Platon, matematik, doğa bilimleri ve yönetim biçimi gibi çeşitli konularda öğrencilerine ders veriyordu. Eflatun (Platon)'un MÖ 4. yüzyılda ders verdiği bu okul, tarihteki ilk akademi olarak kabul edilir.

Platon'un Akademi geleneğini, onun ölümünden sonra öğrencileri ve felsefesini benimseyenler sürdürdüler. Akademi’ye devam eden öğretmen ve öğrencilerin en çok ilgi gösterdikleri konular bilim, sanat, edebiyat ve müzikti. MS 529'da, Bizans İmparatoru I. Justinianus, Akademi'nin çalışmalarına son verdi.

Günümüz

Bugün birçok ülkede akademi adını taşıyan kurum vardır. Paris'teki Fransız Akademisi (Académie Française) bunların en ünlüsüdür. Günümüzde de Fransız dili konusunda tek yetkili kurum sayılan Fransız Akademisi, 1635'te Kardinal Richelieu tarafından kurulmuştur. Bu akademinin üye sayısı tarihi boyunca hep 40 olarak kalmıştır.

ABD'deki Sinema Sanat ve Bilimleri Akademisi de dünyanın ünlü akademilerinden biridir. Bu kurum 1929'dan bu yana her yıl “Akademi Ödülleri” adı altında, sanat değeri taşıyan sinema filmlerinin yönetmen, oyuncu, görüntü yönetmeni ve öbür yaratıcılarına ödüller verir. Ödül, “Oscar” adlı bir heykelcikle simgelendiği için Akademi Ödülü’ne Oscar Ödülü de denir.

Londra'daki Kraliyet Sanat Akademisi (1768) ile Kraliyet Müzik Akademisi (1822), İngiltere'nin en ünlü akademileridir. Gene Londra'daki Kraliyet Tiyatro Sanatı Akademisi (1904) ile bilimsel çalışmalar yapmak üzere 1662'de kurulmuş olan Kraliyet Derneği (Royal Society) de ünlü akademiler arasında sayılır.

Rusya’daki Bilimler Akademisi de yeryüzündeki saygın akademilerden biri sayılır. 1725'te Rus Çarı I. Petro tarafından Petersburg Bilimler Akademisi adıyla kurulan bu kurum, Sovyet döneminde SSCB Bilimler Akademisi adını taşıyordu.

Türkiye'de yakın zamana kadar akademi adını taşıyan birçok yükseköğretim kurumu vardı. Bunların en ünlüsü olan ve pek çok ünlü sanatçının yetiştiği Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, sonradan Mimar Sinan Üniversitesi'ne dönüştü. Günümüzde akademi adını koruyan eğitim kurumları olarak yalnızca Harp Akademileri ile Gülhane Askeri Tıp Akademisi ve Polis Akademisi kalmıştır. Ayrıca akademi adını taşıyan özel öğretim kurumları vardır. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) ise 1993’te kurulmuştur.