agnostik teizm

 

agnostik teizm

Agnostik teizm, en az bir yaratıcıya inanan ancak bunun doğruluğunun ile birlikte yanlışlığının da bilinmediğini veya hiçbir zaman bilinemeyeceğini savunan bir felsefi görüştür. Bir agnostik teist ayrıca inandığı tanrının özellikleri konusunda da agnostik olabilir. Esasen dinsiz bir felsefe olan agnostik teizm, agnostisizm ve teizmi belli özellikleriyle birleştirdiği için bu ismi almıştır.

Bu düşünce "bilmek" ve "inanmak" kavramlarının arasındaki farka da vurgu yapar. "Bir insanın Tanrı'nın varlığını bilemeyiz demesi ama var olduğuna inanması" manasına gelmektedir. Agnostisizm esasen Tanrı'nın varlığına dair bilinmezcilik üzerine kurulu olup bir şeye inanmayı veya inanmamayı katı olarak reddetmediği için agnostisizm bazı teistik inanışlarla uyumlu olabilir.

Agnostik teizm, monoteist veya politeist değildir. Tek tanrının veya çok tanrının var olduğu yorumundan kaçınır. En azından bir yaratıcı olduğunu inanılır ama bunun tekil mi yoksa çoğul mu olduğu konusunda genellikle agnostik bakış açısı bulunmaktadır.

Agnostik teizm ile Deizm Arasındaki Farklar

Agnostik teistlerin çoğu dinleri kabul etmemelerine rağmen yaratıcının var olduğu inancında oldukları için bu düşünce deizm ile karıştırılabilmektedir. Agnostik teizm ile deizm kıyaslandığında agnostik teizm net yorumlarda bulunmaya karşı daha çekingen bir pozisyondadır.

Akıl ve Mantık Yoluyla Tanrı'yı Bulma

Deizm esasen akıl, mantık veya doğa ile birlikte evrene dair gözlemlerle Tanrı'nın varlığına dair delilleri fark ederek Tanrı'nın varlığına ulaşabileceğimizi söyler. Deizme göre insanın aklı ve mantığı doğru gözlemlerle doğru mantık yürütüldüğünde buna yeterlidir.

Agnostik teizm ise akıl, mantık veya gözlemlerin Tanrı'yı bulma konusunda hiçbir işe yaramayacağını ve insanın aklının mantığının Tanrı'yı kavrama konusunda yetersiz olduğu görüşündedir. Agnostik teizme göre Tanrı vardır ancak bunu hiçbir akıl yürütme veya gözlem yoluyla bilemeyeceğimiz fikrindedir.

Tanrı'nın Dünya'ya Müdahale Edip Etmediği Konusu

İlk deist düşünürler Tanrı'nın Dünya'nın işleyişine müdahale etmediği görüşüne sahiptirler ve günümüz deizm felsefesinde de Tanrı'nın Dünya'nın işleyişine müdahale etmediği veya canlılara karışmadığı fikri baskındır.

Agnostik teizm ise Tanrı'nın Dünya'nın işleyişine müdahale edip etmediğine dair yorumda bulunmaz ve bunun bilinemeyeceği görüşündedir. Müdahale etme ihtimali ile müdahale etmeme ihtimalini eşit görür. Agnostik teist düşünce Tanrı'nın Dünya'ya müdahale ettiği fikrine karşı deist felsefenin aksine yorumda bulunmadığı için de bu düşünceye agnostik deizm değil agnostik teizm isimlendirmesi yapılmıştır.

Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski