Kuir teori, ya da queer teorisi (İngilizce: queer theory), 1990'lı yılların başında toplumsal cinsiyet çalışmaları alanında çıkmış olan, kuir çalışmaları kapsayan eleştirel kuramlar literatürüdür. Cinsel yönelim ve toplumsal cinsiyet temelli LGBTI+ hareketinin politik, toplumsal, kentsel, ekonomik bağlamlarını inceler. Batı merkezli, heteronormatif, patriyarkal toplumsal normlara ve tarihyazımına karşı farklı cinsellik tarihlerini yazmayı, toplumsal cinsiyetin farklı yollarını ifade etmeyi amaçlar. Sabit kimlikler ve özcü tanımlar yerine sürekli kendini sorgulayan, akışkan, dönüşen kavramları ve bakış açılarını gözetir.
Toplumsal cinsiyetin performatif, yani bireyin bilinçli seçimlerinden bağımsız sistematik ve sürekli bir toplumsal inşa olduğunu öne süren Judith Butler'ın Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimlik Bozulması (1990) eseri, kuir teorinin kurucu yapıtlarından kabul edilmektedir. Butler, eserinde özcü olmayan kimliklerin ve norm dışı düşünme ve oluş biçimlerinin olasılıklarına dikkat çekmiştir.
Ayrıca bakınız
- Kuir
- LGBTI+
- Judith Butler
- Jack Halberstam
- Postyapısalcı felsefe