tecavüz

Irza geçme veya tecavüz, kişinin rızası dışında cinsel ilişkide bulunulmasını kapsayan bir cinsel saldırı türü. Tecavüz; fiziksel güç, baskı, otorite istismarı kullanılarak ve rıza veremeyecek durumdaki reşit olmayan, bilinci kapalı veya zihinsel engelli kişilerle cinsel ilişkiye girerek gerçekleştirilir.

Tecavüzcü çoğunlukla erkek, tecavüz edilen ise çoğunlukla kadındır, ancak erkeğin başka bir erkeğe ve kadınının başka bir kadına tecavüzü de gözlemlenebilir ve bunların önemli bir kısmının gerçekte olduğundan daha az rapor edildiği düşünülmektedir.

Tecavüz, uluslararası çatışmalar esnasında meydana gelebilir. Savaş tecavüzü ve cinsel kölelik, insanlık ve savaş suçu olarak kabul edilir. Eğer tecavüzdeki amaç belli bir etnik grubu ortadan kaldırmak ise, soykırımın bir parçası da olabilir.

Soylu kadın Lucretia'nın Roma Kralı Tarquin tarafından tecavüze uğramasını betimleyen Tarquin ve Lucretia adlı tablo. Bu olay Roma Krallığı'nın devrilmesine ve Roma Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açan olayların başlangıç noktası oldu. Tecavüzün doğrudan bir sonucu olarak, Lucretia intihar etti.

{tocify} $title={İçindekiler}

Nedenleri

Dünya Sağlık Örgütü, kadınlara karşı işlenen cinsel şiddetin nedenleri arasında aile içi onura ve cinsel saflığa inanç, erkeklerin cinsellik beklentisi ve cinsel şiddete karşı güçsüz yasal yaptırımları göstermiştir. Tecavüzü açıklayan tek bir neden yoktur ve tecavüzcünün bu eylemi pek çok farklı sebebe bağlıdır. Öfke, güç ve evrimsel faktörler tecavüzü açıklamak için akademisyenler tarafından öne sürülmüş başlıca savları oluşturmaktadır.

Öfke ve kontrol

Amerikalı klinik psikolog David Lisak, 2002 tarihli bir çalışmasında tecavüzcülerin, tecavüzcü olmayanlara kıyasla kadınlara karşı daha öfkeli olduklarını, kadınları kontrol etme isteklerinin daha fazla olduğunu, antisosyal ve hipermasküline kişilik özelliklerine sahip olduklarını iddia etmiştir.

Evrimsel ve sosyobiyolojik faktörler

İnsan tecavüzünün, diğer hayvanlarda görülen baskı ve güç ile çiftleşmeyi kapsayan benzer eylemlere homolog olduğu öne sürülmüştür. Psikolog Glenn Wilson, The Great Sex Divide adlı kitabında tecavüzün, insan cinsel seçiliminde başarısız olan erkek bireyler tarafından adapte edilmiş bir üreme stratejisi olduğunu, rızalı cinsel ilişki mümkün olmadığında bireyin soyunun tükenmesi veya baskı yoluyla cinsel ilişki arasındaki seçim sonucunda ortaya çıktığını iddia etmiştir.

Evrimsel biyolog Randy Thornhill ve antropolog Craig T. Palmer A Natural History of Rape adlı kitaplarında, erkeklerin efor sarf etmeden çok sayıda çocuğa, kadınların ise çok fazla efor sarf ederek sınırlı sayıda çocuğa sahip olabildiğini, bu yüzden kadınların daha seçici davrandıklarını, tecavüzün ise erkeklerin üreme stratejisi olarak geliştiğini savunur. Akademisyenler, bu savlarına destek olarak tecavüzcülerin genellikle çocuk doğuracak yaştaki kadınları kurban olarak seçmelerini, kurbana fiziksel zararın üreme şansını azaltacağı için failin genellikle sadece kurbanı kontrol edecek kadar şiddet uygulamasını ve pek çok kültürde tecavüzün kadına değil, kadının kocasına karşı işlenmiş bir suç olarak ele alınmasını göstermiştir.

Türleri

Vajen yolu ile ırza geçme

Kadının vajinasına penis ya da yabancı madde sokulması ile gerçekleşen, kadının rızası dışındaki ırza geçme türüdür.

Vajinal yolla ırza geçmede; genital organlar çevresinde, göğüslerde, boyunda, uyluk iç yüzlerinde ve gluteal bölgelerde ekimoz, erozyon ve eritem gibi travmatik lezyonlar oluşabilir. Cinsel organlar dışında vücudun diğer yerlerinde de bunun gibi belirtiler bulunabilir. Vajina içinde ve dışında genital bölge çevresinde olayın mağduru ve failini iç çamaşırlarında meni ve meni lekeleri bulunabilir.

Oral

Zorla oral birleşme gerçekleştirmek de tecavüz sayılmaktadır. Eylem; akıl ve bedensel zayıflıktan yararlanılarak gerçekleştirilmedikçe ve zor kullanılmadıkça ırza geçme olarak kabul edilmez.

Irza geçmeye teşebbüs

Kişi bütün hazırlıklarını tamamlamış, ancak eylemin gerçekleştirilmesi sırasında kişinin elinde olmayan bir nedenle eylem gerçekleşemez ise, bir başka anlatımla kişi amacına ulaşamazsa olay, ırza geçmeye teşebbüstür. Kişinin direnç göstermesi durumunda olay teşebbüs aşamasında kalır. Eksik veya tam teşebbüs hâlinde anüs ve vajen çevresinde sıyrıklar, ekimozlar ve yırtıklar görülebilir.

Dağılım

Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi, tecavüzün kurbanlarının çoğunlukla kadın, faillerinin ise çoğunlukla erkek olduğunu açıklamıştır. Kadınlara karşı tecavüzün büyük bir kısmının polise iletilmediği, tecavüz kurbanı sayısının ise aslen bildirildiğinden daha çok olduğu düşünülmektedir.

Tecavüzlerin çoğu, kurbanın tanıdığı biri tarafından gerçekleştirilmekte olup yabancı biri tarafından tecavüz daha nadir olmaktadır. Amerikalı Rape, Abuse & Incest National Network adlı kuruluşa göre her 10 tecavüzden 7'sinde kurban faili tanımaktadır.

100.000 kişi başına düşen kadın tecavüzü olayları. (2018)

Ayrıca bakınız

TDK sözlük anlamı nedir?

(teca:vüz), Arapça tecāvuz

1. isim Saldırı:

"Çekler bir Alman tecavüzü karşısında mutlaka silaha sarılacaklardır." - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

2. isim Namusuna saldırma, sarkıntılık.

3. isim Başkasının hakkına el uzatma.

4. isim, eskimiş Aşma, ötesine geçme.

Kelime Kökeni

Arapça cwz kökünden gelen tacāwuz تجاوز "geçme, aşma, haddini veya ölçüsünü aşma, azma" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça cāza جاز "geçti, aştı" fiilinin tefāˁul vezni (VI) masdarıdır.

Tarihte En Eski Kaynak

"haddi aşma" [ Selç (1423) : ve Diyarıbekir'de ne kadar Oğuz cinsinden Etrak ve Ekrad beğleri var-ise hükminden tecavüz édemezlerdi. ]