oligarşi

 

oligarşi

Oligarşi (İngilizce: oligarchy), küçük ve ayrıcalıklı bir grubun iktidarda olduğu yönetim şeklidir. Oligarşinin üyesi ya da destekçisi olan kişi ya da grupları tanımlamak için "oligark" terimi kullanılır.

{tocify} $title={İçindekiler}

Etimoloji

Türkçeye Fransızcadan geçen kavram Yunanca "oligo-" (az, birkaç) ve "arkhein" (yönetmek) kelimelerinden oluşturulmuştur.

Yönetimdeki grup siyasi, askerî, dinî veya finansal gruplar gibi ülkenin önde gelen gruplarından birisi olabilir. Bazı siyaset bilimcileri, yönetim şekli ne olursa olsun, her devletin yönetiminde mutlaka bir oligarşi olduğunu belirtir.

Kelime Kökeni

Fransızca oligarchie "azınlık iktidarı, yönetici azınlık" sözcüğünden alıntıdır. (İlk kullanımı: Aristoteles, Yun. filozof (MÖ 384-322).) Daha fazla bilgi için oligo+, +arşi maddelerine bakınız.

Tarihte En Eski Kaynak

[ Mehmet Bahaettin, Yeni Türkçe Lugat (1924) ]

Bu kaynak kayıtlara geçmiş ve oligarşi kelimesinin kullanıldığı yazılı ilk kaynaktır. Kullanımı daha öncesinde sözlü olarak veya günlük hayatta yaygın olabilir.

Tommaso Aquino - Francisco de Zurbaran
Öte yandan, adaletsiz bir yönetim tek başına bir adam tarafından değil, bir klik içinde bir araya gelen birkaç kişi tarafından yürütülüyorsa, böyle bir duruma oligarşi veya azınlığın yönetimi denir. Bu, birkaç zengin adamın servetlerinden yararlanarak diğer insanları ezdiği zaman olabilir; ve böyle bir hükümet tiranlıktan yalnızca zalimlerin çok olması gerçeğiyle ayrılır. ~ Thomas Aquinas

Oligarşi olarak modern demokrasi

Robert Michels, herhangi bir politik sistemin sonunda oligarşiye dönüşüceğini öngörmüştür. Bunu, Oligarşinin Tunç Yasası olarak adlandırmıştır. Bu okulun düşünce sistematiğinde modern demokrasiler, oligarşi olarak kabul edilmişlerdir. Bunun sebebi olarak, siyasi rakipler arasında görülebilir ve uygulanabilir farklılıkların gerçekten küçük olması ve oligarşik elitlerin saygın siyasi makam ve mevkilere kendilerince sıkı sınırlamalar koymasını saymışlardır. Özellikle bu sınırlandırmalar, politik kariyerleri sıkı biçimde, seçilmemiş olan ekonomi ve medya patronlarının güdümüne bırakmıştır. Buradan yola çıkarak şu yaygın terim ortaya çıkmıştır: "Tek bir politik parti vardır, o da hükûmet partisidir."

  • Oligarşik kolektivizm
  • Meritokrasi
  • Plütokrasi
  • Aristokrasi
  • Teknokrasi
  • Jüristokrasi


Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski