 |
| İslam kaligrafisinde Aişe'nin adı |
Aişe bint Ebu Bekir (Arapça: عائشة بنت أبو بكر; d. (?) 614, 617 Mekke - ö. 678, Medine), İslam peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri ve birinci İslam hâlifesi Ebu Bekir'in kızıdır. Kureyş kabilesinden olup, Muhammed'in ölümünden sonra siyasi açıdan önemli bir rol oynamıştır. Kendi rızası ve isteğiyle İslam'ı kabul eden 19. kişi olmuş ve çok sayıda hadis rivayet etmiştir. İslam Muhammed'in en genç eşi olmasının yanı sıra, daha önce herhangi bir evlilik yapmamış olan, yani bâkire olan tek eşidir. 624 yılında Muhammed ile evlenmiştir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Hakkında bilgi nedir?
- Doğum tarihi: 614 (tartışmalı)
- Doğum yeri: Mekke
- Ölüm tarihi: 12 Temmuz 678
- Ölüm yeri: Medine
- Defin: Bâki Mezarlığı, Medine
- Eşi: Muhammed bin Abdullah (e. 624 – 632)
- Babası: Ebu Bekir
- Annesi: Ümmü Ruman
- Dini: İslam
Kimliği
Babası Ebu Bekir, es-Sıddîk lakabıyla tanındığı için kendisine Aişe es-Sıddîka (es-Sâdıka) binti’s-Sıddîk denilmiştir. Annesi, Kinâne kabilesinden Ümmü Rûmân bint Âmir'dir.
İslam peygamberi Muhammed ile soyları baba tarafından yedinci-sekizinci kuşakta, anne tarafından soyları ise on bir-on ikinci kuşakta birleşmektedir. Aişe'ye Muhammed tarafından "Ümmü Abdullah" künyesi verilmiştir.
Erken dönem hayatı
Aişe'nin erken dönem hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Doğumunun 613 yılı sonlarında veya 614 yılı başlarında olduğu söylenmektedir; ancak doğum yılı konusunda da çeşitli tartışmalar ve muhtelifler vardır. Aişe, Muhammed'in 3. ve en genç eşidir. Aişe’nin bu evlilikten çocuğu olmamıştır.
Muhammed ile evliliği
Hadislerde Aişe'nin 6 yaşındayken Muhammed ile nişanlandığı, 9 yaşında da evlendiği aktarılmaktadır. Örneğin Muhammed el-Buhari'nin Sahih-i Buhari'de aktardığı üzere, Aişe şunları demektedir:
Peygamber benimle altı yaşında bir kızken nişanlandı. Medine'ye gittik ve el-Haris bin Hazrec'in evinde kaldık. Sonra hastalandım ve saçlarım döküldü. Daha sonra saçlarım büyüdü ve annem, Ümmü Rûmân, salıncakta kız arkadaşlarımla oynarken yanıma geldi. Beni çağırdı, yanına gittim, bana ne yapacağını bilmiyordum. Elimden yakaladı ve beni kapıda bekletti. Soluğum kesilmişti, nefesim yerine geldiğinde biraz su aldı ve yüzümle başımı bu su ile ovdu. Daha sonra beni eve aldı. Evde ensârdan birtakım kadınlar hazır bulunuyordu. Bunlar bana, "Hayır ve bereket üzere geldin, hayırlı kısmet getirdin!" dediler. Annem beni bu kadınlara teslim etti. Bunlar da benim kılığımı, kıyafetimi düzlediler ve Resûlullah'a teslim ettiler. Ensâr kadınları beni Resûlullah'a takdim ettiklerinde ben dokuz yaşında bir kızdım.
Evlilik yaşı ile ilgili yorum ve tartışmalar
Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak farklı kişi ve kaynaklarda birbirinden farklı ifadeler yer almaktadır. Muhammed'in kızı Fatıma ve Aişe'nin kız kardeşi Esma'ya ait rivayetler üzerinden Aişe'nin doğumu ve evlilik yaşı ile ilgili farklı rakamlar elde edilen çıkarımlar şeklinde yapılmaktadır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nde Aişe'nin 614 yılında doğduğu, 624 senesinde evlendiği ve on dört ila on sekiz yaşlarında evlendiğini söyleyen çağdaş araştırmacıların kaynaklarının sağlam olmadığı yazmaktadır.
Türk İslam profesörü Yaşar Nuri Öztürk, Aişe'nin evlilik yaşının 17 ile 20 yaş aralığında olduğunu ifade etmektedir.
Türk ilahiyatçı ve eski Diyanet İşleri Başkanı Süleyman Ateş, Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak şunları söylemektedir:
Tarihçilerin ve bibliyografların tespitine göre Aişe, Peygamberimizin kızı Fatıma'dan beş yaş küçüktür. Fatıma, peygamberlikten 5 yıl önce doğmuştur. Demek ki Aişe, peygamberliğin başlangıç yılında doğmuştur. Hazreti Muhammed, peygamber olduktan sonra 13 yıl kadar Mekke'de kaldı. Peygamber hicret ettiği zaman Aişe 13 yaşında olmalıdır. Peygamber Medine'ye göçtükten iki yıl sonra Aişe ile evlendiğine göre, demek ki evlendiği zaman Aişe en az 15 yaşındaydı. Ayrıca Aişe, Peygamber ile nişanlanmadan önce Cübeyr ibn Mut‘im’e nişanlı veya sözlü idi. Bu da onun, Peygamber ile sözlenmeden önce evlenecek yaşta olduğunu göstermez mi? Bu yaş da herhâlde dokuz yaş değildir. Demek ki Peygamber istediği zaman Aişe, en azından evlenecek çağ olan 15 yaşlarındaydı.
Aişe'yi direkt olarak Peygamber istememiş; halası onu Peygamber'e önermiş, o da uygun görmüştü. Bir başka rivayete göre ise Aişe, Peygamberimizin kızı Fatıma ile yaşıttır. Fatıma’nın doğumunda babası 35 yaşındaydı. Bu durumda Aişe evlendiğinde 20 yaşlarındadır.
İlahiyatçı Ahmet Tekin ve Mustafa İslamoğlu, Arapçada 10'dan sonraki rakamların sayım biçimine istinaden, bu rakamların 16 ve 19 olarak anlaşılması gerektiğini söylemektedirler.
Kişisel hayatı
Ayrıca bakınız: Gerdanlık Olayı
Aişe, Muhammed'le tartışmaları, 22 yaşında iken zina ile suçlanması, halife seçimindeki rolü, yaptığı hadis rivayetleri, Muhammed'in ölümü sonrasında da Ali ile olan Cemel Vak'ası sebebiyle, ilk dönem İslam tarihinde önemli bir figürdür.
Politik kariyeri
İlk Fitne ve Cemel Vakası
Ana madde: Cemel Savaşı
Halife Osman'ın öldürülmesi ile halifeliğe Ali bin Ebu Talib geçmiştir. Muhammed'in eşi Ayşe, Talha ve Muhammed'in kuzeni Zübeyr ile işbirliği yaparak Halife Ali ile savaşmıştır. Ali savaşı kazanarak Aişe'yi Medine'ye göndermiştir. Talha ve Zübery'in öldürüldüğü bu savaşa ilk fitne adı verilmiştir.
Ayrıca bakınız
- İslam'da kadın
- Şiilikte Aişe
Kaynakça
- wikipedia