Arabaşı ya da arabaşı çorbası, Türk mutfağının İç Anadolu'ya özgü çorbasıdır.
Arabaşı isminin nereden geldiği konusunda farklı rivayetler olmakla birlikte kesin bir bilgi yoktur. Çorbanın özelliği ekmek ile birlikte değil, beraberinde hamur yutularak yenmesidir. Çorbası ile hamuru birbirinden ayrılamaz bir yemek olan arabaşı çoğu yörede bir ritüeldir.
Yalnızca un, su ve biraz da tuz eklenerek pişirilen hamur; ilk örnekleri keklik etiyle, sonraki örnekleri horoz etiyle yapılan bu çorbayla yutularak tüketilmektedir. Eskiden çorbası aynı tastan ortak olarak içilirdi ve çorbaya hamuru ilk defa düşüren kişinin evinde bir sonraki arabaşı yapılırdı.
{tocify} $title={İçindekiler}
Türkiye'de bilindiği yöreler
Arabaşı, yaygın olarak İç Anadolu Bölgesi'nde görülür. Türkiye'de Çorum, Nevşehir, Ankara, Antalya, Burdur, Denizli, Muğla, Niğde, Sivas, Konya, Aksaray, Afyonkarahisar, Mersin, Eskişehir, Karaman, Kütahya, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat, Isparta ve Kayseri'nin Türkmen ağırlıklı ilçelerinde bilinir.
Bunların dışındaki illerin bazı ilçelerinde yapılır. Örneğin Afyonkarahisar'da Emirdağ ve Eskişehir’de Sivrihisar civarında sıklıkla yapılırken bu ilçe ve yakın ilçeleri dışındaki kesimlerde pek bilinmez. Sivas'ta Yozgat ve Kayseri'ye yakın olan Gemerek ve Şarkışla ilçelerinde yapılır. Ankara'da Polatlı, Şereflikoçhisar ve Evren ilçelerinde yapılırken Kırıkkale'de ise Yozgat'la komşu ilçe Delice'de yapılır. Delice'nin hemen yanı başındaki Balışeyh'te ise bilinmez. Adana 'da Pozantı ilçesinde meşhurdur ama diğer illerinde pek bilinmez.
Yörelere göre çeşitleri
Yozgat arabaşısı
Yozgat arabaşısı, 27 Aralık 2013 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Eskişehir-Sivrihisar arabaşısı
Sivrihisar arabaşısı, 21 Şubat 2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
 |
| Arabaşı çorbasının içine katılmak üzere hazırlanan haşlanmış tavuk eti |
TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim, (ara'başı)
Hindi veya tavuk etiyle hazırlanan, pişmiş ve dondurulmuş hamur ile birlikte yenen çorba.
Zanaat Terimleri Sözlüğü
Un, et, yağ ve biberden yapılan bir yemek. (Akviran *Çumra -Konya)