yapmak ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
yapmak, -ar
1. -i Ortaya koymak, gerçekleştirmek, oluşturmak, meydana getirmek:
"Her görevi ayrım gözetmeden aynı titizlikle yapmak başarının sırrıdır." - Çetin Altan
2. nesnesiz Olmasına yol açmak:
Durgun sular sıtma yapar.
3. nesnesiz Yol almak.
4. -i Onarmak, tamir etmek:
Bozulan saatimi saatçi yaptı.
5. nesnesiz Bir şeyi başka bir şey durumuna getirmek:
"Ayrıca terbiye edeceğim, onu yaman bir polis köpeği yapacağım." - Refik Halit Karay
6. -i Bir dileği, bir isteği yerine getirmek, uygulamak, ifa etmek:
"Şu işi yapıver diye yalvarmıştı da enişte engel olmuştu." - Sermet Muhtar Alus
7. nesnesiz Bir düşünceyi, bir davranışı, bir isteği işe dönüştürmek, gerçekleştirmek:
"Elimi ağzına götürerek sus işareti yaptım." - Refik Halit Karay
8. -i Düzenli bir duruma getirmek:
Yatak yapmak. Yolu yaptılar.
9. nesnesiz Üretmek:
Ayakkabı yapmak.
10. nesnesiz Bir harekete, işe başlamak veya bir hareketle, işle uğraşmak:
Koşu yapmak. Sarsıntı yapmak.
11. nesnesiz Salgılamak, çıkarmak:
Tükürük bezleri tükürük yapar.
12. -e Dışkı çıkarmak:
Çocuk, altına yapmış.
13. -i Gerçekleştirmek:
"İlk ve ortaöğrenimini Anadolu'da yapmıştır." - Yusuf Ziya Ortaç
14. -i Tehdit yoluyla birini herhangi bir duruma düşürmek:
Ben adamı ne yaparım biliyor musun?
15. -e, -i Evlendirmek:
Bu kızı sana yapacağız.
16. yardımcı fiil Bir durum yaratmak:
"Fırının harlı ateşi yanaklarını pembe pembe yapmıştı." - Nezihe Araz
17. yardımcı fiil Edinmek, sahip olmak:
Servet yapmak. Altın yapmak.
18. yardımcı fiil Bir kimseye bir meslek kazandırmak, yetiştirmek:
"Onu da Üsküdar'daki ambar memuru yapmak suretiyle daireden uzaklaştırdı." - Haldun Taner
19. nesnesiz Davranmak, hareket etmek:
İyi yapmıyorsunuz, çocuğu çok azarlıyorsunuz. Uyumuş gibi yapmak.
20. nesnesiz Olmak:
Bu kış çok soğuk yaptı.
Kelime Kökeni
Arapça mlw kökünden gelen imlāˀ إملاء "dikte etme, yazı yazdırma" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Aramice/Süryanice mlē מל "1. dolu, 2. herekeli yani sesli harfleri bildiren noktaları doldurulmuş yazı" sözcüğünün ifˁāl vezni (IV) masdarı olabilir; ancak bu kesin değildir. Bu sözcük Aramice/Süryanice #mly מלי "doldurma" kökünden türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Mukaddimetü'l-Edeb (1300 yılından önce) ]