Ön ek, öntakı ya da prefiks (Fransızca: préfixe): Kök sözcüğün başına gelen eklere denir. Türkçe sondan eklemeli bir dil olduğundan genellikle ön ekler ile yeni sözcük türetimi yapılmaz. Latince bu türe bir örnektir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Pekiştirilmiş Sıfatların Aliteratif Önekleri
Türkçede kullanılan Türkçe kökenli önek benzeri bir yapı, sıfatların başına gelerek pekiştirilimiş sıfatlar türetmeye yarayan eklerdir. Bunların çoğu sözcüğün ilk hecesinin P, R, M ya da S ünsüzlerinden biri ile sonlandırılması ile oluşturulur:
- P : r, s, k, g, t, d, z - Kapkara, Sapsarı
- M : b, y - Bembeyaz, Yemyeşil
- S : p, m, b, f ,v - Pespembe, Basbayağı
Yabancı kökenli önekler
Gerçek önekler yalnızca yabancı kökenli sözcüklerde bulunur:
- mert, namert (Farsça)
- çare, biçare, (Farsça)
- haber, bihaber (Farsça)
ön ek ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim, dil bilgisi
Bazı yabancı dillerde kökün önüne gelerek kelimeye belirli bir anlam katan ek: anormal, biçare, nadan gibi.
Gramer Terimleri Sözlüğü - 2003
Türkçe: lâhika-i mütekaddime, İngilizce: prefix, Fransızca: prefixe, Almanca: Präfix
Bazı yabancı dillerde, genellikle kelime türetmede veya çekim esnasında rastlanan kök kelimenin başına ön sesten önce gelen ve kelimeye belirli bir anlam katan ek: İng. ordinary "olağan" /extra-ordinary "olağanüstü"; countable "sayılabilen" / un-countable "sayılamayan"; Fr. attendu "beklenilen" / in-attendu "beklenilmeyen", heureux "mutlu" / mal-heureux "mutsuz"; Almanca Scheinen "parlamak" / be-scheinen "ışıklandırmak"; kennen "bilmek, tanımak" / erkennen "farkına varmak, hüküm vermek"; national "millî" / inter-national "milletlerarası"; in-land "memleket içi", aus-land "memleket dışı"; Ar. zî-kıymet "kuymetlî"; Far. bî-perva "pervasız, korkusuz"; bî-kes "kimsesiz"; nâ-resîde "yetişmemiş, olgunlaşmamış"; nâ-tamam "bitmemiş" vb.
Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu - 1997
Azerbaycan Türkçesi: ön şäkilçi ~ prefiks; Türkmen Türkçesi: prefiks; Gagauz Türkçesi: prefiks - ön afiksi;Özbek Türkçesi: old qoşimça; Uygur Türkçesi: aldi qoşumçä; Tatar Türkçesi: alquşımça ~ prefiks; Başkurt Türkçesi: prefiks ~ alyalğaw; Kmk: prefiks ~ pristavka ~ söznü başındagı koşumça;Krç.-Malk.: prefiks ~ pristavka; Nogay Türkçesi: prefiks; Kazak Türkçesi: prefiks ~ söz aldıkosımşası;Kırgız Türkçesi: prefiks;Alt:: sös bajında kojulta;Hakas Türkçesi: prefiks ~ söstîn alnındagı hozımı;Tuva Türkçesi: prefiks;Şor Türkçesi: prefiks;Rusça: prefiks ~ pristavka; ~