Ayran, yoğurdun içine su katılarak elde edilen bir tür içecek. Türk mutfağına ait olan en yaygın içeceklerdendir. Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan, İran, Lübnan, Bulgaristan ve diğer bazı Balkan ülkeleriyle Orta Doğu ve Orta Asya (Türki Cumhuriyetler) ülkelerinde yapılır. Ayran yapımında doğal nitelikli yağlı koyun yoğurdu yeğlenir. Bir ölçü yoğurda en çok bir buçuk ölçü su karıştırılır. Daha lezzetli olması için su yerine süt de katılabilir. Az ölçüde tuz da eklenebilir. Türklerin geleneksel içeceği olan ayran, Balkan ve Asya ülkelerinde de içilir.
Su ve yoğurttan oluşan ayran, heterojen bir karışımdır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Tarihi
MS 552-745 yılları arasında hüküm süren Göktürkler, ekşiyen yoğurdun ekşiliğini azaltmak için üzerine su eklediler. Böylece tesadüfen ayran ortaya çıkmış oldu.
Ayran kelimesi, tarihte ilk defa Divan-i Lugat-it Türk eserinde "sütten elde edilen bir içecek" olarak tanımlanmıştır.
Çeşitleri
Susurluk Ayranı
Ayranın yapılışı yöresel farklılıklar göstermemekle birlikte çeşitleri açısından farklılık göstermektedir. Susurluk (Balıkesir, Türkiye) yöresinde ufak bir elektrikli motorla ayran, kazandan çekilerek dar bir boru aracılığıyla yukarıdan hızlı bir şekilde tekrar kazana boşaltılır. Bu devridaim sürecinde ayranın yağı ayran üzerinde köpük oluşturur. Bu ayran Susurluk ayranı olarak bilinir.
Susurluk Ayranı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
 |
| Susurluk ayranı |
Yayık Ayranı
Türkiye'nin bazı doğu kesimlerinde ise karıştırma yöntemi ile yayık ayranı elde edilir ki bu ayran bol köpüklü olur.
Malatya Pirpirimli Acılı Ayran / Malatya Semizotlu Acılı Ayran
Malatya Pirpirimli Acılı Ayran / Malatya Semizotlu Acılı Ayran 11.04.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
 |
| Ayran, bakır maşrapa içerisinde servis edilirken |
ayran ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
1. isim Süt veya yoğurt yayıkta çalkalanarak yağı alındıktan sonra kalan sulu bölüm.
2. isim Yoğurdun sulandırılıp çalkalanmasıyla yapılan içecek:
"Taşlığa oturup soğuk ayranlar içtik." - Fikret Otyam
Kelime Kökeni
Eski Türkçe ayran sözcüğünden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
ayran "sütten elde edilen bir içecek" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]