Badana, bina duvarlarına fırça veya püskürtme ile sürülen kireç şerbeti veya plastik boya. Eskiden evlerin temizliği kireç badanalarla yapılırdı. Bugün ise kireç badanalar bilhassa büyük şehirleride yerini plastik badana ile duvar kâğıtlarına bıraktı. Badana ihtiyaca göre ekseri kıştan çıkışta ilkbaharda senede bir yapılır. Eğer duvarlar kirlenmemişse bu birkaç senede bir tekrarlanır. Binaların dışlarına yapılacak badanalarda ortam sıcaklığı önemlidir. Bu bakımdan soğuk havalarda (sıcaklığın 10 derecenin altında bulunduğu zamanlarda) özellikle dış badana yapılmaz.
Evin içinde odalarda yapılan badanalarda rüzgâr ve hava akımına dikkat edilmelidir. Zira rüzgâr veya hava akımına uğrayan yerler çabuk kuruyacağından badana lekeli olabilir. Kapı ve pencerelerin kapalı olması buna mani olmaktadır.
Duvar ve tavanların temizliği ve güzelliği için yapılan badana iki çeşittir. Bunlardan biri kireç, diğeri plastik badanadır.
 |
| Badana yapılmış yapılar |
{tocify} $title={İçindekiler}
Kireç badanası
Bir oda için ortalama 2–3 kg temiz ve beyaz sönmemiş kireç, genişçe bir kapda su ile söndürülür. Yalnız bu iş ev içinde yapılmamalıdır. Patlamalar hem kirlenmeye hem de insan vücudunda yanmalara sebep olur. Sönen kireç dinlendirilir. Badananın çıkmaması için içine % 3 oranında şap veya tuz konur. Badana yaparken birinci katın duvara iyice işlemesine dikkat edilir. İkinci ve üçüncü kat badanalar ilkinden biraz koyu olur. Piyasada hazır kireçli badanalar satılmaktadır. Bunlar belli oranda su ile karıştırılınca badana hazır olur. Kireç badana; kıl, plastik fırça veya püskürtme ile yapılır.
 |
| Ağaçlara kireçle yapılmış badana, Türkiye |
Plastik badana
Hazır satılan plastik boyalarla yapılır. Fırçaları ayrıdır. Plastik badananın en büyük özelliği sürülen yüzeyi iyi koruması ve istenildiği zaman ıslak bezle silinmesidir. Bu, ev halkı için büyük kolaylık sağlar. Kirece nazaran pahalılığına rağmen kullanışlı olması ve uzun zaman dayanması tercih edilmesine sebep olmaktadır.
Tutkallı badana
Bu gibi badana çeşitlerinde hiç kireç kullanılmaz. Pudra haline getirilmiş tutkal ve boya birbirine karıştırılır. Tutkalın erimesi, boya ile iyice kaynaşması için iki saat kadar ılık suda bekletilir. Genel olarak bir kilo boya ve tutkal eriyiğine 5-6 litre su katılarak iyice karıştırılır. Bundan sonra istenilen renk bu karışımın içine katılır. İyi temizlenmiş duvarlara bu badana sürülür.
Hangi çeşit badana yapılırsa yapılsın, badanadan önce duvarların ıslak bezle iyice silinmesi lazımdır. Tutkallı ve plastik badanalarda ise duvarlar sabunlu suyla mutlaka silinmelidir.
Çimento Badana
Çimento rengi badana istenildiğinde sıvalı veya sıvasız, kâgir, beton yüzeylere uygulanabilir. Düzgün beton, blok briket betonarme, ytong tuğla yüzeyler ıslatılır, çimento ile karıştırılarak badana kıvamında hazırlanır, 3 kat olarak fırça ile yüzeye uygulanır. Yüzeyi daha iyi kapatması istenirse karşımın içerisine elenmiş mermer tozu katılabilir.
Kazein Badana
Kazein badana, yüzeyin mat görünmesi istenen yerlerde özellikle alçı kornişler, sütunlar ve benzeri yerlere kireç veya üstübecin içerisine yeteri miktarda süt katılarak kireç badana gibi fırça ile tatbik edilir. Alçı kornişler üzerine yalnız alçı ile de badana uygulaması yapılabilir.
Mermer Badana
Mermer badananın özelliği ve yapılışı kireç badanaya benzer. Fakat kireç badana gibi bulaşıcı değildir. Uygulama yapılacak yüzey hazırlandıktan sonra iki kat olarak kireç badana fırçası ile uygulanır. 3. kat için hazırlanan kireç badana karışımına uygun miktarda mermer tozu katılır. İnce elekten süzülür. İsteğe bağlı olarak boya katılabilir. Badana makinesi ile yüzeye uygulanır.
badana kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim, (bada'na), Fransızca badigeonne
Duvarları boyamak için kullanılan sulandırılmış kireç veya boya:
"Bu kahvelerin çoğu beyaz badana duvarlıdır." - Salâh Birsel
Kelime Kökeni
Arapça bṭn kökünden gelen biṭānat بطانة "astar, giysinin veya döşeğin iç yüzü" sözcüğünden alıntı olabilir; ancak bu kesin değildir.
Tarihte En Eski Kaynak
baṭāne "astar" [ Kıpçak Türkçesi Sözlüğü (1500 yılından önce) ]
badana "kuyumcuların pota yapmakta kullandığı kil" [ Amrdovlat Amasyatsi, Ankidats Anbed (1481 yılından önce) ]
bedâne "duvarlara uygulanan kireç boya" [ Cafer Efendi, Risale-i Mi'mâriyye (1614) : Mübeddin ve beddân arabîdir, türkîde bedâneci demektir ]
bādene [ Meninski, Thesaurus (1680) ]