Biyolojide bağışıklık (immunite) çok hücreli organizmaların zararlı mikroorganizmalara direnme yeteneğidir. Bağışıklık hem özel hem de özel olmayan bileşenleri içerir. Özel olmayan bileşenler antijenik yapılarına bakılmaksızın çok çeşitli patojenlerin engelleri veya yok edicileri olarak işlev görür. Bağışıklık sisteminin diğer bileşenleri karşılaşılan her yeni hastalığa uyum sağlar ve patojene özgü bağışıklık oluşturabilir.
Bağışıklık, kendine ait olanı tanıma ve tolere etme ve yabancı olanı (öz olmayan) tanıyıp reddetme kapasitesi ile donatılmış karmaşık bir biyolojik sistem olarak tanımlanabilir.
 |
| Fc receptorün şeması |
{tocify} $title={İçindekiler}
Doğuştan ve adaptif
Bağışıklık sistemi 'nin iki bileşeni vardır: doğuştan gelen ve adaptif bağışıklık. Doğuştan gelen bağışıklık tüm metazoanlarda, adaptif bağışıklık ise yalnızca omurgalılarda oluşur.
Doğuştan gelen sistem, iki tür doğal bağışıklık tepkisini uyarmak için bazı yabancı moleküllerin tanınmasına dayanır: iltihap tepkileri ve fagositoz. Diğer yandan adaptif sistem "kendiliğin" varlığında özel "kendisinden olmayan" maddeleri ayırt etmek için programlanmış daha gelişmiş lenfatik hücrelerden oluşur. Yabancı maddelere verilen tepki kelime anlamı "ateşe vermek" anlamına gelen iltihap olarak tanımlanır. Kendinden olan maddelere tepki vermeme bağışıklık olarak tanımlanır - "muaf tutmak" anlamına gelir. Bağışıklık sisteminin bu iki bileşeni "sağlığın" kendiliğinden olanı immünolojik olarak korunduğu ve yabancı olanın inflamatuar ve immünolojik olarak ortadan kaldırıldığı fiziksel bir durum olarak görülebildiği dinamik bir biyolojik ortam yaratır. "Hastalık" yabancı olan ortadan kaldırılamadığında veya öz olanın korunamadığında ortaya çıkabilir.
Aktif ve pasif olmak üzere iki tip bağışıklık vardır.
- Aktif immünite, hastalığın, çok hafif de olsa, bizzat geçirilmesiyle oluşur. Hastalığa neden olan organizmalar, vücutta antikor reaksiyonları uyandırırlar ve bu reaksiyonlar, bazı vakâlarda, hayat boyu devam eder.
- Pasif immünite ise, antikor reaksiyonu uyandıracak nitelikte, fakat kuvveti azaltılmış veya değiştirilmiş olan mikropların vücuda aşılanmasıyla oluşur.
Bağışıklık yanıtında rol oynayan hücreler
- makrofajlar
- lenfositler
a) B lenfositler (plazma hücresi)
b) T lenfositler :
- T helper/yardımcı/uyarıcı hücre ve T sitotoksik/supresör/baskılayıcı hücre olmak üzere iki çeşittir.
- doğal öldürücü (natural killer) hücreler
- diğer hücreler ise,nötrofiller, eozinofiller, bazofiller ve mast hücreleri, trombositler.
bağışıklık kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
bağışıklık, -ğı
isim, tıp
Bazı mikroplara karşı aşı veya doğal yolla kazanılmış direnç durumu.
Gümrük Terimleri Sözlüğü - 1972
Türkçe: Muafiyet, İngilizce: Exemption, Fransızca: Franchise
Yurda kesin olarak sokulan bir malı, yasaların gümrük vergisine bağlı tutmaması, a. bk. gümrük bağışıklığı.
Kimya Terimleri Sözlüğü - 1981
Türkçe: muafiyet, İngilizce: immunity, Fransızca: immunité, Almanca: Immunität
1. Kimi mikroplara karşı aşılanma ya da doğal yolla direnç kazanma durumu. 2. Çözeltideki metal yükünleri etkinliğinin, seçilen bir değerin üzerine çıkmasının, metal potansiyelinin yeterince eksi yapılarak engellenmesi.
Asalakbilim Terimleri Sözlüğü - 1970
Türkçe: muafiyet, İngilizce: immunity, Fransızca: immunité, Almanca: Immunität, Latin: immunitas
Bağışık olma durumu.
Zooloji Terimleri Sözlüğü - 1963
Türkçe: muafiyet, İngilizce: İmmunity, Fransızca: İmmunité, Almanca: İmmunitât
Bir organizmada mikro-organizmalara ve bunların meydana getirdiği maddelere karşı meydana getirilen ve normal olmayan şartlara karşı koymayı sağlayan doğal ya da sonradan kazanılmış bir direnç.
Tecim, Maliye, Sayışmanlık ve Güvence Terimleri Sözlüğü - 1972
Türkçe: muafiyet, İngilizce: exemption, Fransızca: exemption, franchise
1. Bazı gerçek ve tüzel kişilerin ya da bir bölüm özdeklerin ve malların yasalarla vergi, ödentilerden sürekli ya da geçici olarak bağışık tutulması. 2. Belirli bazı olaylarda güvencecinin görülen dokunca karşılığını ödemekle yükümlü tutulmaması.
İktisat Terimleri Sözlüğü - 2004
İngilizce: exemption
Gerçek ve tüzel kişilerin belli koşullar altında kısmen veya tamamen vergi, harç gibi yükümlülüklerin dışında tutulması.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
Türkçe: muafiyet, İngilizce: immunity, Fransızca: immunité, Almanca: Immunität, Latin: immunis: serbest
Bir organizmada, mikroorganizmalara ve bunların meydana getirdiği maddelere karşı meydana getirilen ve normal olmayan şartlara karşı koymayı sağlayan doğal ya da sonradan kazanılmış bir direnç, immünite.
Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007
Latin: immunity
Vücudun infeksiyöz hastalık etkenine karşı dirençli olması durumu, immünite.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: immunity
Vücuda giren yabancı maddelere karşı doğal ve kazanılmış olarak organizmanın bütün genel ve özel savunma sistemleriyle karşı koyması, direnç göstermesi ve yok etme yeteneği, immünite.
Hemşirelik Terimleri Sözlüğü - 2015
İngilizce: immunity
Vücudun mikroorganizmaya veya molekülleri içeren yabancı etkenlere yanıt verebilme yeteneği, direnç.
İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü - 2014
İngilizce: immunity
Vücudun enfeksiyon hastalıklarına ve yabancı maddelere karşı aşı veya serum uygulaması ya da doğal yolla kazanılan direnç durumu. #(immünite)#, #(muafiyet)#