bukalemun

0

 

bukalemun
Sol üstten saat yönünde: Chamaeleo chamaeleon, Calumma parsonii, Chamaeleo namaquensis, Trioceros jacksonii, Furcifer pardalis ve Brookesia micra

Bukalemun, sürüngenler sınıfının Chamaeleonidae familyasından renk değiştirebilen kelerlerin ortak adı.

{tocify} $title={İçindekiler}

Biyolojik sınıflandırması

Cinsleri

  • Bradypodion
  • Calumma
  • Chamaeleo
  • Furcifer
  • Kinyongia
  • Nadzikambia
  • Brookesia
  • Rieppeleon
  • Rhampholeon


Özellikleri

Chamaeleonidae familyasını diğer kertenkelelerden ayıran en önemli özellik ayakların, dilin ve gözlerin alışılmadık biçimleri ve renk değiştirme özelliğidir. Vücutları yanlardan basıktır. Dilleri boylarının yaklaşık 1-1,5 katı uzunluğunda, hareketli ve yapışkandır. Bir jet uçağıyla kıyaslanırsa bukalemunların dilleri jet uçağına oranla 5 kat daha hızlıdır. Gözler bağımsız hareket eder, biri yukarı bakarken diğeri aşağıya bakabilir. Göz kapakları kalındır. Kolaylıkla renk değiştirirler. Derilerini sarı, yeşil tonları, kırmızı tonları, kestane rengi ve siyaha çevirebilirler; benekler, çizgiler oluşturabilirler. Uzunlukları 8–60 cm arasında değişse de genellikle 30 cm civarındadır. Çok yavaş yürürler. Ayakları ve kuyrukları dalları kavrayabilir.

Renk değiştirme

Bazı bukalemun türleri deri renklerini değiştirebilir. Farklı bukalemun türleri kendi renklemelerini ve modellerini pembe, mavi, kırmızı, turuncu, yeşil, siyah, kahverengi, açık mavi, sarı, turkuaz ve mor renk birleşimleri yoluyla değiştirebilirler. Bukalemun derisi pigmentler içeren bir yüzeysel tabakaya sahiptir ve tabakanın altı guanine kristalli hücrelerdir. Bukalemunlar deri rengini değiştiren kristallerden yansıyan ışığın dalga boyunu değiştiren guanine kristalleri arasındaki boşluğu değiştirerek renk değiştirirler.

Bukalemunlardaki renk değişimi kamuflajda işlevlere sahiptir ama en yaygın olarak sosyal sinyalizasyonda ve sıcaklık ile ışık gibi çevresel şartlara karşı tepkilerde görülür. Bu işlevlerin asıl önemi türlerin yanı sıra koşullarla birlikte değişir. Renk değişimi bukalemunun fizyolojik durumunu ve niyetlerini diğer bukalemunlara işaret eder. Bukalemunlar diğer bukalemunlara saldırganlık gösterdiğinde daha parlak, vazgeçtiklerinde ya da itaat ettiklerinde daha koyu renkler göstermeye eğilimlidirler. Bazı türler, özellikle Madagaskar ve yağmur ormanı habitatlarındaki bazı Afrikalı cinslerinin kafatası yumrucukları kemiklerden türeyen ve muhtemelen işaretleme rolüne hizmet eden mavi floresana sahiptir.

Dağılım

Afrika, Madagaskar, Hindistan, Sri Lanka, Akdeniz kıyıları ve İspanya'nın güneyinde yaşayan 80'den fazla türü vardır.

Türkiye'de Bayağı bukalemun (Chamaeleo chamaeleon) kuzeyde İzmir'den güneye doğru Ege sahilleri ile bütün Akdeniz sahil bölgesininde yayılmıştır fakat çok ender rastlanır.

Beslenme

Genellikle karınca, böcek ve benzeri canlılarla beslenirler.

Üreme

Bukalemunlarda 2 tip üreme görülür: Canlı ve yumurtlayarak. Çiftleşmeden sonra 3-6 hafta içinde yumurtalar dişi tarafından açılan çukurlara bırakılır. Yavrular 7-8 ay içerisinde yumurtadan çıkarlar.

bukalemun kelimesi hakkında bilgi nedir TDK sözlük anlamı ve açıklaması ne?

Arapça buḳalemūn

1. isim, hayvan bilimi Bukalemungillerden, 20-30 santimetre boyunda, bulunduğu ortama uygun renk değiştirmesiyle ünlü bir tür sürüngen; kaya keleri (Chamaeleo chamaeleon).

2. isim, mecaz Davranışını, görüşünü çıkarına göre sık sık değiştiren kimse.

Gökbilim Terimleri Sözlüğü - 1969

İngilizce: Chamaelon, Cha (Chamaeleontis), Fransızca: Caméléon, Almanca: Chamaeleon

Bir takımyıldızın adı.

Zooloji Terimleri Sözlüğü - 1963

İngilizce: comon chameleon, Fransızca: caméléon vulgaire, Almanca: gemeines Chamâleon

(Chamaeleon chamaeleon) Pullu-sürüngenler (Squamata) takımının bukalemungiller (Chamaeleontidae) familyasından bir sürüngen türü. Uzunluğu 20-30 cm. Ağaçlarda yaşar ve oturduğu yerden, uzun olan dilini fırlatarak böcek yakalar. Renk değiştirmesiyle ünlüdür. Her iki gözünü ayrı ayrı hareket ettirir. Akdeniz memleketlerinde yaşar.

Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998

Türkçe: ebûkalamûn, İngilizce: common chameleon, Fransızca: caméléon vulgarie, Almanca: gemeines Chamäleon, Diğer: Yun. khamaileon: bukalemun, Latin: Chamaeleo chamaeleon

Pullu sürüngenler (Squamata) takımının, bukalemungiller (Chamaeleontidae) familyasından, 20-30 cm kadar uzunluğa sahip, İspanya'dan Afrika ve Batı Asya'ya kadar yayılan, böceklerle beslenen, ağaçlarda yaşayan, kavrayıcı şekildeki ayakları ve kuyrukları sebebiyle dallar üzerinde kolaylıkla hareket eden bir tür.

Kelime Kökeni

Arapça bū ḳalamūn بو قلمون  ""kalemun babası", bir tür sürüngen" deyiminden alıntıdır. Arapça deyim Arapça bū بو  "baba" ve Eski Yunanca χamailéōn χαμαιλέων  ""bodur aslan", bukalemun" sözcüklerinin bileşiğidir. (NOT: Yunanca sözcük Eski Yunanca χamaí χαμαί  "yere ya da toprağa yakınlık bildiren, toprak" (NOT: Yunanca fiil Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *ghm-ai "toprağa (dativ)" biçiminden evrilmiştir. ) ve Eski Yunanca léōn λέων  "aslan" sözcüklerinin bileşiğidir. ) Daha fazla bilgi için ebu ve leopar maddelerine bakınız.

Tarihte En Eski Kaynak

[ Saraylı Seyf, Gülistan Tercümesi (1391) ]

Etiketler:

Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski