Çıban veya fronkül, bakteriyel enfeksiyon; deride oluşan ağrılı, şiş apseye verilen isimdir.
Genellikle, bir kıl keseciğine ya da yağ bezi kanalına giren Staphylococcus aureus bakterisinden kaynaklanır. Dokunulduğu zaman ele çok sert gelse de, gerçekte irinle doludur. İrinin birikmesi komşu sinirler üzerine baskı yapar ve iltihaba yol açar. Çıbanlar genel olarak, bir yere sürtünen bölgelerde, söz gelimi boyun, yüz, kulak, kol ve bacaklarda oluşur; ama bedenin her yerinde de görülebilir.
Ortasında kıl ostiumuna uyan bir yerde beyaz veya gri bir tıkaç gösteren fındık veya ceviz iriliğinde akut inflamasyon gösterir. Küçük fronküllerde nemli ısı drenajı artırır ve yeterli görünmektedir. Zamanla tıkacı atılır ve içindeki cerahat boşalır. Büyük fronküllerde ise drenaj gerekir. Gerek lokal gerekse sistemik nedenler ile çok sayıda fronkül gelişmesine veya sık sık nüksetmesine fronküloz denir. Fronkül her bölgede bulunabilir.
- Uzmanlık: Dermatoloji
{tocify} $title={İçindekiler}
Dış kulak yolu
Dış kulak yolunun kıkırdak kısmındaki kıl köklerinde stafilokoklarla meydana gelir. Başlangıçta ağrı ile başlar, sonra ateş ve kırgınlık meydana gelir. Dış kulak yolunun hareket ettirilmesi ile (çiğneme vs.) ağrı artar. Başlangıçta kızarıklık, daha sonra şişlik ve fronkül gözlenir. Tedavide, antibiyotik verilir, ileri vakalarda drene edilir.
Tedavi
Küçük çıbanların tedavisi, bulunduğu bölgenin temiz tutulmasına, tahriş edilmesinin önlenmesine ve antibiyotik merhemler uygulanmasına dayanır. Özellikle yüzde çıkan büyük çıbanlar kan zehirlenmesine (septisemi) yol açabilir. Eğer hastalık ile ilgili önlemler alınmazsa 'sepsis'e kadar vücudumuzdaki zehirli kan gider.
çıban kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim
Vücudun herhangi bir yerinde oluşan ve çoğu, deride veya deri altında şişkinlik, kızartı, ağrı ve ateş ile kendini gösteren irin birikimi; karayanık:
"Bir sinek vardır, sokarsa habis çıban yapar, tedavisi zordur." - Refik Halit Karay
Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007
İngilizce: abscess
Vücudun herhangi bir yerinde oluşan ve çoğu, deride şişkinlik, kızartı, ağrı ve ateşle kendini gösteren irin birikimi, apse, cerahat kesesi, frunkel, fronkül, frunkul, furonkül, irin kesesi, irin şişi.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: furuncle
Furunkul.
Kimya Terimleri Sözlüğü - 1981
İngilizce: furuncle
Deride, genellikle Staphylococcus aureus?un neden olduğu kıl follükülü yangısına bağlı ağrılı şişlik, ##(furonkül)##.
Mantık Terimleri Sözlüğü - 1976
İngilizce: furuncle
Deri ve deri altı dokusunda genellikle mikrocanlıların neden olduğu kıl kökü yangısı.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe ? sözcüğünden +gAn2 sonekiyle türetilmiştir. Eski Türkçe sözcük Eski Türkçe çıpıgan veya çupagan sözcüğünden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
çıpıgan/çupagan "hünnap meyvesi" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]
çiban "vücutta çıkan kabartı" [ İbni Mühenna, Lugat (1300 yılından önce) ]