çilingir

 

çilingir kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?

isim, Farsça cilānger

► anahtarcı:

      "Çilingir, bunun sürgünle ilgili olduğunu hemen anlamış, Selim’in kulağına, ‘Fırsat bulunca kaç!’ demiş; çocuk kaçmış." - Cengiz Dağcı

Zanaat Terimleri Sözlüğü - 1976

bk. çiner

Kelime Kökeni

Türkçe sözcük, Ad halinde İşlemeyen kilitleri açma, kilide ve anahtar numunesine göre anahtar yapma, kilit montajı, bakım ve onarım işlemlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişi anlamına gelir. Türkçe dilinden alınan çilingir kelimesi anahtarcı anlamındadır. Ad sözcük, Ad halinde çilingir anlamına gelir. Ad dilinden alınan çilingir kelimesi Farsça chilingar anlamındadır.

çilingir (I)

Farsça yazılı örneği bulunmayan *çēlāngār چيلانگار  sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça çēlān چيلان  "demirden alet ve edevat, kapıların demir aksamı" ve Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) kār "yapan" sözcüklerinin bileşiğidir. çelenk, +kâr maddelerine bakınız.

Tarihte En Eski Kaynak

• çilinger "demirci" [ Câmi-ül Fürs (1501) ]
• çilingirci "kilit yapan" [ Filippo Argenti, Regola del Parlare Turco (1533) ]

çilingir (II)

Farsça şēlāngār شيلانگار  "şölen veren" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça şēlān شيلان  "şölen, Moğollarda büyük törensel yemek" ve Farsça kār كار  "yapan" sözcüklerinin bileşiğidir. şölen, +kâr maddelerine bakınız.

Tarihte En Eski Kaynak

• çilingir sofrası "şölen gibi sofra" [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876) ]