Theseus ve Minotor. Rhaetia, İsviçre |
Yolların ya da geçitlerin çokluğu, karışıklığı yüzünden içinden kolay kolay çıkılamayan yerlere labirent veya dolambaç denir.
Labirentin tarihi
Yunan mitolojisinde, bu çeşit yerlerden ilkinin, mimar Dedalus tarafından Girit kralı Minos için yapıldığını anlatan bir hikâye vardır. Girit kralı Minos bir labirentte insan vücutlu, boğa başlı bir yaratık olan Minotor'u hapsetmişti. Bir gün Minos'un kızı Ariadne'nin sevgilisi Theseus, Minotor'u öldürmek üzere Girit'e geldi. Ariadne ona, labirente girmeden önce, çıkarken yolunu kolay bulabilmesi için bir yumak verdi. Theseus, labirente girerken bu yumağın ipliklerini yere salıverecek, çıkarken de iplikleri toplayarak aynı yoldan geçip dışarı çıkabilecekti. Böylece Theseus Minotor'u öldürdükten sonra, yumak sayesinde yolunu bulup labirentten çıkmayı başardı.
Son yıllarda Girit'te yapılan kazılarda, Knossos yakınlarında bir dağda, bu hikâyede anlatılan labirente benzeyen bir yapı kalıntılarına rastlanmıştır. Son kazılarda Mısır'da da böyle bir labirentin kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.
Ortaçağ labirenti |
Bahçeler
İngiltere'de evlerin bahçelerini, labirent biçiminde şaşırtıcı yollara bölmek bir zamanlar moda olmuştu. Bu yolların kenarları yeşillikle örtülürdü. İngiltere'nin labirent bahçelerinden en ünlüsü, bugün Londra yakınlarındaki Hampton Court'dadır.
Chartres Katedrali'ndeki Labirent |
Lunaparklar
Lunaparklardaki labirentler ise eğlence amaçlı olarak yapılır.
Bilmece
Bazı dergilerde labirentin karışık, şaşırtıcı yollarına benzeyen bilmeceler ve bulmacalar yayınlanır. Psikoloji bilginleri bu çeşit bilmecelerin zihni geliştirmeye, zekayı işletmeye faydalı olduğunu ileri sürerler.
Psikoloji
Bazı psikoloji bilginleri de hayvanların tepkileri üzerinde inceleme yapabilmek için labirentlere başvururlar.
labirent kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
(l ince okunur), Fransızca labyrinthe
1. isim Çıkış yeri kolay bulunamayacak kadar karışık koridorları olan yapı:
"Bu labirentte yolumu kaybedip gitmem işten değildi." - Yakup Kadri Karaosmanoğlu
2. isim, mecaz İçinden çıkılması güç veya imkânsız durum, sorun.
Güzel Sanatlar Terimleri Sözlüğü - 1968
İngilizce: maze, Fransızca: labyrinthe, Almanca: Labyrinth, Irregarten
1. İçinden çıkılamayacak kadar karışık koridorlu yapı. 2. Geometrik biçimlerle yapılmış, yollu, karışık süs.
Kelime Kökeni
Fransızca labyrinth "mağara ve dehlizlerden oluşan karmaşık yapı" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Eski Yunanca labyrínthos λαβυρίνθος "a.a., özellikle Girit kralı Minos"un yaptırdığı dehliz" sözcüğünden alıntıdır.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Hüseyin Rahmi Gürpınar (1930 yılından önce) ]
[ c (1930) : Fakat ne çare ki bunlar birer labirent yollarıdır, yolcusunu hiçbir zaman hedefe götürmez. ]