düden ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
isim, coğrafya
Kireç taşının yaygın olduğu bölgelerde kirecin erimesi sonucu oluşan doğal kuyu.
Yerbilim Terimleri Sözlüğü - 1971
İngilizce: swallow hole, ponor, Fransızca: entonnoire ,qouffer, ponor, Almanca: Schlund, Ponor
Kireçtaşlarının içinde, yeryüzü sularının battığı silindir biçiminde kuyu.
Coğrafya Terimleri Sözlüğü - 1980
Türkçe: dolin, İngilizce: doline, Fransızca: doline, Almanca: Doline
Eriyebilen kayaçların, özellikle kireçtaşlarının yaygın olduğu bölgelerde görülen, değişik çap ve derinlikte, çok kez çember biçiminde kapalı çukur.
Kelime Kökeni
Eski Batı Türkçesinde bir sözcükten türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir.
Tarihte En Eski Kaynak
- "çukur" [ Ebu Hayyan, Kitabü-l İdrak (1312) ]
- "girdap" [ TDK, Tarama Sözlüğü (1400 yılından önce) ]
- "akarsuyun yer altına girdiği delik" [ Hamit Zübeyr & İshak Refet, Anadilden Derlemeler (1932) ]
Kategoriler:
Coğrafya Terimleri Sözlüğü
Kelime Etimolojisi (Kökeni) Sözlüğü
Türkçe Sözlük
Yerbilim Terimleri Sözlüğü
Düden, obruk, dolin, uvala ve polye gibi yüzeyden kapalı havza ya da çukurlukların tabanında veya kenarında bulunan ve buralara gelen suları yer altına boşaltan karstik şekillerdir. Konya'nın Ereğli ilçesindeki Akgöl Düdeni Türkiye'deki güzel örneklerdendir. Batı Toroslar ve İç Anadolu'da görülür. Karstik ovaların düdenleri tıkanırsa ovayı su basar. Kovada Gölü'nün sularını da düdenler boşaltır.
YanıtlaSilDüdenlere subatan, suyutan veya sifon denildiği de olur. Düden yer altı ve yer üstü sularının bağlantı yeridir. Beyşehir Gölü'nün suları 1960-1972 yılları arasında 5,64 m yükselmiştir. Bu yükselmeye, göle dökülen akarsuların getirdiği materyallerin dipteki ve yanlardaki düdenleri tıkaması sonucu olduğu anlaşılmıştır. Kili çökeller ile tıkanan düdenler içinde su birikmesi ile küçük Düden Gölü oluşmaktadır. Adana, Kozan'daki Gezit Polyesi'nde birkaç düden gölü bulunur. Karstik arazilerde yüzey suları düdenler ile yer altına indiğinden yüzeysel akış oldukça zayıftır.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMrAmyFE1hJJjsYLOf4DB_ejTYAjfZZy2FXB5ZN4PlzAfGB7eSQjfez3L0sjbf1-9irc7cGU1h_ygE7nMHHH5HRbrvvlhJhPtaHTvCitfBY0uepjGS_xGwBY88a6hQB7ER8XoBBDMw2yIJjFBF3d_u928841OpdVoW1qXR1xCRQ8bcGt-KDe5E7Rw_4qc/s1024/Reka%20Nehrinin%20%C5%A0kocjan%20Ma%C4%9Faralar%C4%B1'ndaki%20d%C3%BCdeni,%20Slovenya.jpg
Reka Nehri'nin Škocjan Mağaraları'ndaki düdeni, Slovenya
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiFIQt-EY3x8e4JoZemUDuwHdqhxwJwI350ToDxbg8Fge9UozU8vroAZuaElpSlDLCgoVHce165PN8MMe9voSeYpiLTNv8QGpiFOtAEvpDASZo-1KX6dnvXRdaUrvn9hFtW9gW3nWkvcAV9smonBlvwdxXTwtH0IbOoZb5RjOYf4PlyK85co_7SdP83zwQ/s1600/Grosupljenin%20g%C3%BCneyinde%20%C3%A7itlerle%20%C3%A7evrili%20bir%20d%C3%BCden,%20Slovenya.jpg
Grosuplje'nin güneyinde çitlerle çevrili bir düden, Slovenya
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgf43cBV9tXnftnVq8FNDHd9Zq417w3UOEQmHcnhx9yugUQZY3RZFZ7fspjC8ruNPMB6dIgNC-RUEf6-Aa2Eng4jFupQwGT323q_G-DX9R68Gr2kvadTMP32jCm8sb74rT_TUcwNoKsxijOJgRgM7J4-NvmnaIOmNAC7YqgA3LwpBE6Qlg0JRPIiIrcVMw/s2048/C%C3%A2mpeneasca%20ma%C4%9Faras%C4%B1nda%20bir%20suyutan,%20%C4%B0zbuc%20k%C3%B6y%C3%BC,%20Romanya.jpg
Câmpeneasca mağarasında bir suyutan, İzbuc köyü, Romanya
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhRFwJ37WM4kWQqW7yB1zP2wGsOm2vPFUHxAM2Y4e2ZtWXRuxodfeE_r1whBWpGO0BRB8N5u-poQ9NNKGG7YHDJYZuqwDS6YLEvBxSLT9pzKjb5nxe4MveQ_d_uZx_SJI_7_E4tirkWSv1CawpcQlRclEgoume80zx-P98-o4ao1ds4uQikhxhf-7FOHf0/s1024/Risle%20Nehri%20Ajou%20ve%20La%20Houssaye%20Eure,%20Fransa%20aras%C4%B1nda%20bir%20d%C3%BCden%20i%C3%A7inde%20kayboluyor.jpg
Risle Nehri Ajou ve La Houssaye (Eure, Fransa) arasında bir düden içinde kayboluyor