 |
| Çeşitli bitkilerin tohumları. 1. Sıra: haşhaş, kırmızı biber, çilek, elma ağacı, böğürtlen, pirinç, karum 2. Sıra: hardal, patlıcan, fizalis, üzüm, ahududu, kırmızı pirinç, paçuli 3. Sıra: İncir, lycium barbarum, pancar, yaban mersini, altın kivi, kuşburnu, fesleğen, 4. Sıra: pembe biber, domates, turp, havuç, matthiola, dereotu, kişniş 5. Sıra: karabiber, beyaz lahana, napa lahanası, levrek dikeni, maydanoz, karahindiba, capsella bursa-pastoris, 6.Sıra: karnabahar, turp, kivi, grenadilla, çarkıfelek meyvesi, melissa, tagetes erecta. |
Tohum, koruyucu bir dış kaplama içine alınmış bir embriyonik bitkidir. Tohum oluşumu, açık tohumlular ve kapalı tohumlular bitkileri dahil olmak üzere tohumlu bitkilerde üreme sürecinin bir parçasıdır.
Tohumlar olgunlaşmış yumurta hücresinin, polen tarafından döllenme ve ana bitki içindeki bir miktar büyümenin ürünüdür. Embriyo, zigot'tan ve tohum taslağının bütünleşmesinden elde edilen tohum kabuğundan geliştirilmiştir.
Kendilerini çoğaltmak için suya bağlı yöntemler kullanan ve tohumları olmayan eğrelti otları, yosunlar ve ciğerotları gibi daha ilkel bitkilere nispetle tohumlar, gymnosperm ve anjiyosperm bitkilerinin üremesinde ve başarısında önemli bir gelişme olmuştur. Tohumlu bitkiler artık hem sıcak hem de soğuk iklimlerde ormanlardan otlaklara kadar karada biyolojik nişlere baskındır.
Tohum, döllenmeden sonra tohum taslağının gelişmesiyle meydana gelir. Bir tohumda içten dışa doğru embriyo, besin dokusu ve tohum kabuğu olmak üzere üç kısım bulunur.
{tocify} $title={İçindekiler}
Canlı taslağı (embriyo)
Embriyo kesesindeki yumurta hücresinin döllenmesiyle oluşan yapıya zigot denir. Zigotun gelişerek oluşturduğu yapıya ise embriyo denir. Tohumun canlı olan kısmıdır.
 |
| Tohumun yapısı - Salix scouleriana |
Kısımları:
- Embriyodaki ilk yaprakçıklara kotiledon yani çenek denir. Açık tohumlu bitkilerin embriysunda ikiden fazla çenek bulunur. Bunlara polikotiledonlu bitkiler denir. Kapalı tohumlu bitkiler ise tek çenekli yani monokotiledon ve çift çenekli yani dikotiledon olarak ikiye ayrılırlar.
Kotiledonlar, besin depo etmekten ve çimlenmeden sonra toprak üstüne çıkarak fotosentezden sorumludurlar.
- Embriyonik gövde bölgesine plumula denir. Embriyodan gelişen bu meristematik yapı olgun bitkide gövdeyi oluşturmuş olur.
- Embriyonik kök bölgesine radikula denir. Embriyodan gelişen bu meristematik yapı ise olgun bitkide kökleri oluşturmuş olur.
- Kotiledonlar ile radikula arasında kalan bölgeye hipokotil denir.
- Kotiledonların üstünde kalan bölgeye ise epikotil denir.
Besin dokusu
Bitkinin erişkin olmadan önceki beslenme yeridir.
Sebze tohumları
Sebzelerin üretiminde sebze tohumlarına ihtiyaç vardır. Kaliteli sebzeler için kaliteli tohumların alınması ve kullanılması gerekmektedir. Aynı zamanda üreticiler kendi tohumlarını da üretebilirler. Meyve ve sebzelerin kaliteli olanları toplanmayıp bekletilirse ve zamanı gelince toplanırsa tohum olması için işlemler yapılmış olur. Sonrasında bu toplanılanlar güneşte kurutulur ve nem olmayan yerlerde saklanır. Bazı sebze tohumları bu şekilde elde edilebilir.
Tohum kabuğu
Yapısında süberin, lignin, kütin gibi maddeler bulundurur. Bu maddeler sayesinde sert bir hal almıştır. Su ve gazlara karşı geçirgenliği azdır. Böylece çimlenme oluncaya kadar aşırı su kaybı ve diğer zararlı etkenlere karşı korunma sağlanmış olur.
tohum ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
Farsça tuḫm
1. isim, bitki bilimi Bitkilerde döllenme sonunda yumurtacıktan oluşan ve yeni bir bitki oluşmasını sağlayan tane; ekecek:
"Bir bez parçasına sardığı boru çiçeği tohumlarını toprağa serpti." - İhsan Oktay Anar
2. isim, mecaz Soy sop, döl, nesil, sülale:
Tohumu kurudu.
3. isim, mecaz Ortaya bir sonuç çıkaran, bir sonucun oluşmasına sebep olan şey:
"Ruhuna ve hafızasına serpilen bu tohumlar onda zamanla çiçeklerini açar ve meyvelerini verir." - Abdülhak Şinasi Hisar
4. isim, anatomi ► spermatozoit.
Tarım Terimleri - 1949
Türkçe: tohum, Diğer: 1 - same, 2 - saat
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Türkçe: büzûr, Fransızca: semence
(tarım)
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
Türkçe: ebâzîr, İngilizce: seed, Fransızca: semence, Almanca: Samen
Bitkilerde döllenmeden sonra tohum taslaklarının gelişmesiyle meydana gelen yapı.
Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007
İngilizce: seed
Bitkilerde döllenmeden sonra tohum taslaklarının gelişmesiyle meydana gelen yapı.
Mantık Terimleri Sözlüğü - 1976
İngilizce: seed
Testa, embriyo ve besi dokusundan meydana gelen, döllenmiş ovülün olgunlaşması sonucunda oluşan bir yapı.
Kelime Kökeni
Farsça aynı anlama gelen tuχm تخم sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) tōhm veya tohm "tohum, sülale, bir kişinin soyundan gelenler" sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Farsça tauma- "aşiret, aile" sözcüğünden evrilmiştir. Eski Farsça sözcük Avesta (Zend) dilinde taoχman- "tohum" sözcüğü ile eş kökenlidir. Avestaca sözcük Sanskritçe toká तोक "bir kişinin soyundan gelenler" sözcüğü ile eş kökenlidir. Sanskritçe sözcük Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *teuk- "tohum vermek, soyunu sürdürmek" biçiminden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
toχm [ Aşık Paşa, Garib-name (1330) ]