kükürt


kükürt

kükürt hakkında bilgi nedir tdk sözlük anlamı ne?

kükürt, -dü

isim, kimya, Farsça gūgird

Atom numarası 16, atom ağırlığı 32,06 olan, 119 °C'de eriyen ve 444 °C'de kaynayan, doğada saf veya başka cisimlerle birleşik olarak bulunan, sarı renkli element, sülf (kükürdün simgesi S).


kükürt (Yerbilim Terimleri Sözlüğü - 1971)

Türkçe: kibrit, İngilizce: sulphur, Fransızca: soufre, Almanca: Schwefel

Mineral. (S; metalimsi olmayan parıltı, sarı, gri; çizgi ak; sertlik 1-2.5, özgül ağırlık 2.07; monoklinal ve rombusal.)


kükürt (Metalbilim İşlem Terimleri Sözlüğü - 1972)

İngilizce: sulphur, Fransızca: soufre, Almanca: Schwefel

Birkaç eşözdeksel biçimi bulunan element. A.A. 32.066, A.S. 16, Ö.A. 2.07, E.S. 112. 8°C.


kükürt (Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007)

İngilizce: sulphur, S

Doğada serbest veya diğer bazı metallerle bileşik olarak bulunan bir element, sülfür.


kükürt (Kimya Terimleri Sözlüğü (II) - 2007)

İngilizce: sulphur, Fransızca: soufre, Almanca: Schwefel

Simgesi S, atom numarası 16, atom kütlesi 32,06 g, e.n. 115 °C olan , VI A grubu elementi, pek çok allotropu bulunan, kristal fazında halkalı S8, buhar fazında S4, S6 ve S8 formunda sıvı fazda polimer zincirleri ve halkalı yapıda bulunan, süblimleşen, 260 °C üzerinde tutuşan 6, 4, 2, 0, -2 yükseltgenme basamaklarında bulunabilen, çok reaktif, apolar çözücülerde çözünen, kimya endüstrisinde önemli bir hammade olan, kauçuğun vulkanizasyonunda, boya ve böcek öldürücü yapımında, kağıt endüstrisinde kullanılan sarı renkli ametal.


kükürt (Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü)

İngilizce: sulfur, sulphur

Hayvan vücudunda yağ, karbonhidrat ve enerji metabolizmasında görev alan, bitkisel ve hayvansal kökenli yemlerde bulunan sistin, sistein ve metiyonin, biyotin, tiyamin ve insülin gibi organik bileşiklerin yapısında yer alan, 'S' rumuzuyla belirtilen, metalik olmayan bir element.


Kükürt Kelimesinin Kökeni

Farsça gūgird گوگرد  "yanıcı bir madde, sulphur" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen gōgird sözcüğünden evrilmiştir.


Kükürt Kelimesi için Tarihteki En Eski Kaynak

[Ahmed b. Kadı-i Manyas, Gülistan Tercümesi (1500 yılından önce)]






Kükürt (S)
HPeriyodik tabloHe
LiBeBCNOFNe
NaMgAlSiPSClAr
KCaScTiVCrMnFeCoNiCuZnGaGeAsSeBrKr
RbSrYZrNbMoTcRuRhPdAgCdInSnSbTeIXe
CsBa HfTaWReOsIrPtAuHgTlPbBiPoAtRn
FrRa RfDbSgBhHsMtDsRgCnNhFlMcLvTsOg 
 LaCePrNdPmSmEuGdTbDyHoErTmYbLu
 AcThPaUNpPuAmCmBkCfEsFmMdNoLr
Kükürt, limon sarısında ametal, yalın katı cisimdir (kükürdün sembolü S). Kükürt doğada yaygın olarak bulunan bir elementtir (yer kürenin % 0,06'sını oluşturur). Özellikle en önemli kükürt yataklarının yer aldığı Sicilya, Louisiana ve Japonya'da eski volkanların yakınında, alçı taşı ya da kireç taşı katmanları arasında doğal halde bulunur. Çoğunlukla metallerle birleşmiş olarak görülür. Demir, bakır, kurşun, ve çinko sülfürler, bu metallerin en önemli cevridir. Kalsiyum sülfatı ya da başka deyişle alçıtaşını saymak gerekir.

Doğada çeşitli bileşikler halinde bulunan kükürt dahilen hafif laksatif olarak kullanılır. Dıştan sürüldüğü zaman (losyonlar, merhemler) asalakları öldürücü seboreyi giderici ve keratin eritici nitelikler gösterir. Pek çok maddelerin moleküllerinde bir ya da birçok kükürt atomu bulunur. Kükürdün varlığı bu maddelere sülfamit örneğinde olduğu gibi bakteri öldürücü özellikler kazandırır.

Kükürt gidermek bir maddeyi bileşiminde bulunan kükürtten ya da bir sülfürden arındırmak (dökme demirde bulunan kükürt kireç ferromanganez ya da sodyum karbonat katılarak giderilir). Kükürt sütü bir asidin hiposültid üzerine etkimesi sonunda oluşan kolodal kükürt asıltısıdır. Çubuk kükürt, silindir biçiminde dökülmüş kükürttür.

Hidrojenle kükürt giderme bir benzinin bir mazotun kükürdünü bir katalizör eşliğinde gidermek için hidrojen kullanan arıtma yöntemidir. Kükürt taşı aşırı derecede kükürtlenmiş şaraplarda duyulan hoşa gitmeyen taddır.

Kükürt, antikçağda bilinen dokuz yalın cisimden biriydi. Kükürdün kimyasal bir element olduğu 1777'de Lavoisier'dan ortaya attı. 1810'a doğru Gay Lussac ile Thenard tarafından deneysel olarak doğrulandı. Kükürt tatsız, kokusuz bir katıdır, ısı ve elektriği iyi iletmez. Sıcak suya bir parça kükürt atıldığında hafif çatırtılar çıkar ısıtıldığında 113° dereceye doğru eriyerek açık sarı bir sıvı verir, bu sıvı daha yüksek sıcaklıkta ağdalı bir kıvama erişerek esmerleşir. 220° dereceye doğru kararır ve akışkanlığını yitirir. Daha sonra akışkanlığını yeniden kazanmasına karşın rengini korur ve 446,6° derecede kaynar buharının yoğunluğu sıcaklığa göre değişir. Kükürt molekülündeki atom sayısının değiştiğini de gösterir. Suda çözünmemesine karşın benzende hafifçe çözünür ama en önemli çözücüsü karbon sülfürdür.

Kükürt kimyasal olarak oksijenle birçok benzerlik gösterir ve bileşmelerde oksijenin yerine geçer. Ama daha az elektronegatifdir; Metaller, oksijenle olduğu gibi kükürt buharında yanarak sülfürleri meydana getirir. Nitekim demir talaşı ve kükürt çiçeği hafifçe ısıtıldığında akkor hale gelerek yapay demir sülfürüne dönüşür. Kükürt oksijen ve halojenlere karşı elektropozitiftir.

Kükürdün birçok kullanım alanı vardır. Ham kükürdün büyük bölümü, kükürt dioksit gazı, sülfürik asit, karbon sülfür, tiyosülfat vb. üretiminde kullanılır. Arı kükürt, kara barut ve havai fişeklerin bileşimine girer. Kükürtten ayrıca kibrit yapımında, kauçuğun kükürtlenmesinde, ebonit üretiminde yararlanılır. Bu aralarda bağlarda görülen külleme hastalığına karşı yapılan kükürtleme ile deri hastalıklarının tedavisinde kullanılan pomat ve şampuanların hazırlanmasında kükürtten yararlanıldığını özellikle belirtmek gerekir. Kükürt dioksit, amfizemin ve süreğen bronşitlerin oluşumunda önemli rol oynar, çocuklarda solunum hastalıklarının sayısını artırır. Bitkilerde oldukça kısa süreli temaslarda yaprak nekrozlarına neden olur. Daha düşük yoğunlukta, ama daha uzun süreli temaslarda metabolizma etkinliğinde azalma yapar.

Kükürt, hem dahilen hem de haricen kullanılan bir halk ilacıdır. Uyuz ve egzamada mangal külüyle karıştırılan kükürt, zeytin yağıyla pomat yapılarak hasta bölgeye sürülür. Alerjiye karşı toz kükürt, leblebi unu ya da balla karıştırılarak hastaya yedirilir. Yanıklarda bir miktar kükürt kireçle karıştırılıp pomat haline getirilerek deriye sürülür. Kulak hastalıklarını sağaltmak için, çocuk düşürmek içinde kullanılır. Anadolu'nun bazı yörelerinde hayvan uyuzunda ve hayvanların mide bağırsak parazitlerini düşürmek üzerede dahilen kükürt kullanılır.


Spektral kükürt çizgileri
Spektral kükürt çizgileri


Kükürt ve insan vücudu

Kükürt Minerali’ nin Görevi: Bağ dokusu, deri, tırnak üretimi, kan şekeri seviyesinin kontrolü, vücudun zehirlerden temizlenmesi, safra üretimi.Sağlıklı saç,cilt ve tırnaklar için gereklidir. Oksijen dengesinin muhafazasına yardımcı olur,bu da beyin fonksiyonları için çok önemlidir. Sülfür aynı zamanda B-grubu vitaminlerinin işlevlerini yerine getirmesine ve karaciğerde safranın salgılanmasına yardımcı olur.


Yakıldığında, kükürt kan kırmızısı bir sıvıya erir ve mavi bir alev yayar.
Yakıldığında, kükürt kan kırmızısı bir sıvıya erir ve mavi bir alev yayar.


Kükürt yatakları

Kükürt, doğada bol bulunan bir elementtir; taş kürenin %0,06'sını oluşturur. Özellikle en önemli kükürt yataklarının yer aldığı Sicilya, Luisiana ve Japonya'da eski volkanların yakınlarında, alçı taşı, kireç taşı katmanları arasında doğal halde bulunur. Türkiye'de Keçiborlu'da Etibank tarafından kapatılan ocaklar 2008 yılında tekrar açılmıştır.


Kükürt izotopları

Kükürtün 23 bilinen izotopları vardır. Bunların dördü kararlıdır: 32S (% 95,02), 33S (% 0,75), 34S (% 4,21), ve 36S (% 0,02). 35S dışında, kükürtün radyoaktif izotopları oldukça kısa ömürlüdür. 35S atmosferde 40Ar'un kozmik ışınlarla parçalanmasıyla oluşur. Bunun yarılanma süresi 87 gündür. Bir sonraki uzun ömürlü radyoizotop, 170 dakikalık bir yarılanma süresi ile, kükürt-38'dir. Yarılanma süresi 200 nanosaniye ile en kısa ömürlü radyoizotop, kükürt-49'dur.

 İzotop Yarılanma süresi Çürüme enerjisi (MeV) Spin / Eşlem Çürüme modları (%) Doğal bolluk (%)
26S 10 ms  0+ 2p (% 100) 
 27S 21 ms 18,26 (K/β+) 5/2+K/β+ (%98), K2p (%2), Kp = ?  
 28S 125 ms 11,23 (K/β+), 9,17 (Kp) 0+ K/β(%79), Kp(%21) 
 29S 187 ms 13,79 5/2+ K/β+ (%53), Kp (%47) 
 30S1,178 s  6,138 0+K/β+ (%100)  
 31S 2,572 s 5,396 1/2+K/β+ (%100)  
 32Skararlı   0+ 95,02 
 33Skararlı   3/2+ 0,75 
 34S kararlı  0+  4,21
 35S 87,32 gün0,167 3/2+β (%100)  
 36Skararlı   0+ 0,02 
 37S5,05 dk. 4,865 7/2−β (%100)  
 38S 170,3 dk. 2,937 0+β (%100)  
 39S 11,5 s 6,64(3/2,5/2,7/2) - β (%100)  
 40S 8,8 s 4,710+ β (%100)  
 41S1,99 s  7/2−β(> %99,9), β (< %0,1)  
 42S 0,567,7 (β), 2,0 (βn)0+ β (%96), β (%4)  
 43S 220 ms11,5 (β), 4,4 (βn) β(%60), β(%40)  
 44S 123 ms 9,1 (β), 5,1 (βn)0+ β (%82), β (%18)  
 45S 82 ms 14,1 (β), 7,1 (βn) β (%46), β (%54)  
 46S 50 ms 0+ β (%100) 
 48S <200 ns 0+ β (%100)  
 49S <200 ns   n (%100) 


Kükürdün temel özellikleri

Atom numarası: 16
Element serisi: Ametaller
Grup, periyot, blok: 16, 3, p
Atom ağırlığı: 32,066 g/mol
Elektron dizilimi: [Ne]3s23p4
Enerji seviyesi başına Elektronlar: 2,8,6
CAS kayıt numarası: 7704-34-9

Kükürdün görünüşü
Kükürdün görünüşü: limon sarısı

Kükürdün Fiziksel Özellikleri

Maddenin hâli: Katı
Yoğunluk: 2,07 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu: 1,819 g/cm³
Ergime noktası: 388,36 °K  -  115,36 °C
Kaynama noktası: 717,75 °K  -  444,75 °C
Ergime ısısı: (mono) 1,727 kJ/mol
Buharlaşma ısısı: (mono) 45 kJ/mol
Isı kapasitesi: 22,75 J/(mol·K)


Kükürdün Atom özellikleri

Kristal yapısı: Orthorhombic
Yükseltgenme seviyeleri: 6, 5, 4, 3, 2, 1, -1, -2
Elektronegatifliği: 2,58 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi: 999,6 kJ/mol
Atom yarıçapı: 100 pm
Atom yarıçapı (hes.): 88 pm
Kovalent yarıçapı: 102,5 pm
Van der Waals yarıçapı: 180 pm


Diğer özellikleri

Elektrik direnci: 5,0 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik: (amorf) 0,205 W/(m·K)
Isıl genleşme: ? µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı: - m/s (-'de)
Mohs sertliği: 2
Vickers sertliği: ? MPa
Brinell sertliği: ? MPa

Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski