selenyum

selenyum hakkında bilgi nedir tdk sözlük anlamı ne?

isim, kimya, (sele'nyum), Fransızca sélénium

Atom numarası 34, yoğunluğu 4,8 olan, 217 °C'de eriyen, ısı ve elektriği ileten, genellikle telsiz telefon, televizyon yapımında kullanılan bir element (selenyumun simgesi Se).

selenyum (Kimya Terimleri Sözlüğü (II) - 2007)

İngilizce: selenium, Fransızca: sélénium, Almanca: Selen

Simgesi Se,atom kütlesi 78,96 g, atom numarası 34 olan kükürt grubunun metalik ve ametalik özellikler gösteren bir elemanı. Çeşitleri; 1.Metalik, gri, heksagon, e.n. 217 °C, k.n. 685 °C olan, suda çözünmez, eterde çözünür. 2.Kristal kırmızı, monoklinik kristalli, e.n. 175 °C, karbon disülfürde çözünür. 3.Amorf, kırmızı toz, çöktürmeyle elde edilir. 4.Kolloidal, kırmızı çözelti, yavaş yavaş çökerek e.n. 70 °C olan amorf selenyuma dönüşür. 1817'de Berzelius tarafından sülfonik asit üretiminde kullanılan kurşun odalarda bulundu. 2,4,6 ve -2 değerlikli hallerde bulunur. Fotoelektrik hücrelerde, kırmızı cam yapımında, böcek öldürücülerde, metalurjide ve kimya sanayiinde kullanılır.

selenyum (Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü)

İngilizce: selenium

Hücre zarlarını serbest radikallere karşı koruyan, böylece kromozomların zarar görmesini engelleyen, bağışıklığı uyaran, zehirli ağır metallere karşı vücudu koruyan, antioksidan özellikli esansiyel iz element.

Selenyum Kelimesinin Kökeni

Yeni Latince selenium "bir element" sözcüğünden alıntıdır. (İlk kullanımı: 1817 Jöns Jakob Berzelius, İsv. kimyacı.) Latince sözcük Eski Yunanca selēnē σεληνη  "ay" sözcüğünden türetilmiştir.

Selenyum Kelimesi için Tarihteki En Eski Kaynak

selenyom [c (1932) : selenyom ve emlahı]

Selenyum (selenyumun sembolü Se), atom numarası 34, kütle numarası 78.96 olan, periyodik tablo 4. periyodunda 6a grubunda bulunan element. 6a'nın 3. cü elementidir.

Selenyum ilk olarak 1817 yılında Jöns Jakob Berzelius ve Johan Gottlieb Gahn tarafından keşfedilmiştir.

Bakır selenyum mineralinin sodyum karbonat varlığında oksidasyonu sonucunda Na2SeO3 bileşiği elde edilir.

Cu₂Se + Na₂CO₃ + 2 O₂ → 2 CuO + Na₂SeO₃ + CO₂

Bu elde edilen bileşiğin sülfürik asit ile asitlendirilmesi sonucunda H₂SeO₃ oluşur.

Na₂SeO₃ + H₂SO₄ → H₂SeO₃ + Na₂SO₄

H₂SeO₃’in SO₂ ile reaksiyonu sonucunda Se elde edilir.

H₂SeO₃ + 2 SO₂ + H₂O → Se + 2 H₂SO₄

Ayrıca suda çözünen selen bileşiklerinin indirgenmesi ile elde edilir. vücudumuzun gerek duyduğu mineralerdendir. Deniz ürünleri, yumurta, karaciğerin yapısında bulunur. Uçak malzemesi, cam, plastik ve ilaç üretimi gibi pek çok alanda kullanılan selenyum, patlayıcı madde malzemesine dönüşebilir.

Selenyumun insan vücudundaki işlevleri

Selenyum: selenyum eksikliği toprağın selenyum açısından zenginliği ile doğrudan bağlantılıdır. Selenyum açısından fakir topraklarda yaşayan ailelerin çocuklarının diğer çocuklara oranla daha yavaş büyümekte oldukları gözlemlenmiştir. Toprakları bu mineral açısından fakir yörelerde selenyumdan zengin yörelere oranla bazı kanser çeşitlerinin sık görülmesi söz konusudur. Eksikliğinde kas yapısında şiddetli bir zayıflık belirir kalp ve damarlardaki esneme kabiliyeti azalır. Çocuklarda selenyum eksikliği fetal kardiyomyopatiye neden olmaktadır.

Temel özellikleri

Atom numarası: 34

Element serisi: Ametaller

Grup, periyot, blok: 16, 4, p

Atom ağırlığı: 78.96 g/mol

Elektron dizilimi: [Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p⁴

Enerji seviyesi başına Elektronlar: 2, 8, 18, 6

CAS kayıt numarası: 7782-49-2

Selenyumun görünüşü: siyah veya kırmızı

Selenyumun Fiziksel Özellikleri

Maddenin hâli: katı

Yoğunluk: 4.81(gri) g/cm³

Sıvı hâldeki yoğunluğu: 3.99 g/cm³

Ergime noktası: 494 °K  -  221 °C

Kaynama noktası: 958 °K  -  685 °C

Ergime ısısı: 6.69 kJ/mol

Buharlaşma ısısı: 95.48 kJ/mol

Isı kapasitesi: 25.363 J/(mol·K)

Selenyumun Atom özellikleri

Kristal yapısı: Heksagonal

Yükseltgenme seviyeleri: 6, 4, 2, 1

Elektronegatifliği: 2.55 Pauling ölçeği

İyonlaşma enerjisi: 941.0 kJ/mol

Atom yarıçapı: 120 pm

Atom yarıçapı (hes.): pm

Kovalent yarıçapı: 120±4 pm

Van der Waals yarıçapı: 190 pm

Diğer özellikleri

Elektrik direnci: nΩ·m (20°C'de)

Isıl iletkenlik: 0.519 W/(m·K)

Isıl genleşme: 37 µm/(m·K) (25°C'de)

Ses hızı: 3350 m/s ('de)

Mohs sertliği: 2.0

Vickers sertliği: MPa

Brinell sertliği: 736 MPa

Selenyumun spektral çizgileri