Penguen Dergisi, 2002 ile 2017 yılları arasında Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta yayımlanmış haftalık bağımsız mizah ve hiciv dergisi.
Kategoriler: Mizah Dergisi
Sıklık: Haftalık Dergi
İlk sayı: 25 Eylül 2002
Son sayı: 18 Mayıs 2017
Ülke: Türkiye
Dil: Türkçe
 |
| Penguen 1. Sayı Kapağı (25 Eylül 2002) |
Penguen Dergisinin Kuruluşu
Türkiye'nin en çok satan haftalık mizah dergilerinden biri olan dergi, Oğuz Aral'ın Gırgır ekolünden yetişen mizahçılarca kurulmuştur. Haftalık Leman dergisinden ayrılan Metin Üstündağ, Bahadır Baruter, Selçuk Erdem, Erdil Yaşaroğlu ve arkadaşlarınca Eylül 2002'de kurulan derginin ilk sayısı, 25 Eylül 2002 günü yayımlanmıştır ve dergi, kuruluşunun ardından Türkiye'nin en çok satılan haftalık mizah dergisi haline gelmiştir. 30 Temmuz 2003 tarihine kadar çarşamba günleri yayımlanan dergi, 8 Ağustos 2003 ile 22 Ağustos 2003 tarihleri arasında cuma günleri yayımlanmıştır. 28 Ağustos 2003 tarihinden sonraysa, her hafta perşembe günleri yayımlandı. 2007'nin Ağustos ayında, kadrosundan Yiğit Özgür, Memo Tembelçizer, Oky, Ersin Karabulut, Umut Sarıkaya ve Uğur Gürsoy yeni bir dergi kurmak üzere ayrılmıştır. Bu çizerler Eylül 2007'de "Uykusuz" adlı bir dergi çıkarmaya başlamışlardır.
Penguen Dergisi Kapak
 |
| Penguen Dergisi Amblemi |
Derginin amblemi uçmaya çalışan penguendir. Derginin kurucu karikatüristlerinden Selçuk Erdem tarafından çizilmiştir. Kapak karikatürü, genellikle Türkiye'nin gündemindeki bir olay ile ilgili olmaktadır. Töre cinayetlerindeki artış, Irak Savaşı, kadına şiddet, Gezi Parkı Direnişi vb. konular, kapak konusu olmuştur. Derginin gündeme dair tutumu, muhalif ve eleştirel çizgidedir.
Kapakta ayrıca derginin Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'taki fiyatı, derginin resmi sitesi, tarih, sayı ve barkod bilgileri yer alır. Kapakta, dergi adından önce küçük puntolarla yazılı olan "Haftalık" ibaresi bulunur.
Penguen Dergisi yenilenme süreci
Penguen dergisi 657. sayısından itibaren mesajını verdiği yenilenme sürecini, 21 Mayıs 2015 tarihinde yayımlanan 661. sayısında gerçekleştirmiştir. Böylece dergiye Ahmet Ümit, Ece Temelkuran, Ozan Önen, Zeynep Deniz Özturhan gibi yazarlar ve Doruktan Turan, İlker Altungök, Emir Sağlam gibi çizerler dahil olmuş ve dergi karikatür ve mizahın yanı sıra hiciv metinlerine de yer vererek 24 sayfaya çıkartılmıştır. Ayrıca 3 TL olan fiyatı, 4 TL olmuştur.
Penguen Dergisi Kapanışı
Dergiden yapılan açıklamada gazete ve dergi okuma alışkanlığının kaybedildiğini, dünyada basının küçülmekte olduğunu, yapılan çalışmalardan haksız kazanç elde edenlerin olduğunu, özgürlüklerin kısıtlandığını ve ekonomik sorunların yaşandığını belirterek 4 sayı sonra yayın hayatına son verecekleri belirtildi. Çizerlerden Serkan Yılmaz ve Serkan Altuniğne'den ise farklı yorumlar geldi. 18 Mayıs 2017 tarihinde güneşe doğru uçan bir penguen ve "Her şey için teşekkürler!" yazılı kapak ile veda edildi.
"Sevgili okur, dergimizi dört sayı daha çıkarabileceğiz..." Başlığı ile kapanmaya 4 sayı kala yayınlanan yazı.
"Sevgili okur,
Nasılsınız, nasıl gidiyor hayat? Bizi soracak olursanız, çok üzgünüz. Artık bu elinizde tuttuğunuz haliyle canım dergimizi dört sayı daha çıkartabileceğiz.
Penguen, 2002’de kanat takıp çıktı yola. Neler atlattık yıllar içinde, siz iyi biliyorsunuz, çünkü hep yanımızdaydınız. Kanatlarımızda hep sizin rüzgarınız vardı. Biz de çocukken mizah dergilerini okuyarak heves ettik bu işe, elimizden geldiğince âşık olduğumuz bu dergi geleneğini devam ettirmeye çalıştık. Bir noktada tıkandık. Şimdi başka maceralara doğru uçma zamanı.
Derdimiz özetle şu: Artık dergi okumuyoruz, dergi okuma alışkanlığını kaybettik. Mesele sadece mizah dergileri de değil. Bütün dünyada basın hızla küçülüyor. Önce internet, ardından akıllı telefonlar hayatımıza girince dergi, gazete okuma alışkanlığı yavaş yavaş azaldı. Bunun üstüne bir de kendileri bir şey üretmeden karikatürlerimizi izinsiz yayımlayan, bizim işlerimizin üzerinden reklam geliri toplamaya çalışan siteleri, sosyal medya hesaplarını da ekleyin. Aman yanlış anlaşılmasın, bu yüzden okurlarımıza sitem içinde değiliz. Nerede olursa olsun karikatür okumak isteyen okurlarımızı anlıyoruz, kendi sayfalarında karikatürlerimizi arkadaşlarıyla paylaşan okurumuzun heyecanı da hoşumuza gidiyor. Ama durum bu, keşke dergi Facebook’taki like’larla çıkabilseydi. Şu yaşadığımız zorluklar da yeni değil, aslında yıllar önce zorlanmaya başladık. Özveriyle ancak buraya kadar gelebildik.
Basın dünyada küçülüyor dedik, ama bizim memlekette işler biraz daha zor. Özgürlük alanı gittikçe daralırken gazetecilerin işi zorlaşıyor, mizahçıların da işi kolaylaşmıyor. Biz yine de bu ortamda kendimizce nefes olmaya çalıştık. Sevdiğimiz dergimizi de sevdiğimiz şekilde yapmak istiyoruz. Hayal ettiğimiz kalitede yapamayacaksak da yapmamayı tercih ediyoruz.
Bir yanda “oh olsuncular” var. Hayatında hiç okumadığı dergi kapanacak diye seviniyor. Onlar da hiç sevinmesin. Karikatür de mizah da bir şekilde devam edecek. Özündeki aykırılığı da muhalifliği de koruyacak. Biz yazıp çizmeyi çok seviyoruz, bırakmaya da niyetimiz yok.
Öte yanda da derginin kapanacağını duyunca bizimle birlikte üzülen okurlarımız var. Yüzlerce destek mesajı aldık. Ne yapabiliriz diye soranlar, maddi destek önerenler… Sizlerden gelen “Dergiyi üçer beşer alalım” ya da “10 lira, 20 lira yapın” gibi önerileriniz bizim gönlümüzde büyük bir zenginlik. Düşünmeniz yeter. Yine de bunlar geçici çözümler olacaktır. Dedik ya, mesele, okuma alışkanlığını kaybetmiş olmamız. Bu dergi bağımsız bir yayın olarak çıkmaya başladığından beri zaten sadece okurların desteğiyle buraya kadar gelebildi. Reklam da almadık, çıkar çevrelerinin arasına da girmedik. Muhalif bir yayın yapabildiysek de sizden aldığımız güçle yaptık. Bugüne kadar sizden aldığımız bu destek bizim için yeterlidir. Çok sağ olun... Daha ne destek isteyelim sizden?
Unutmadan, Penguen ismini de kimseye vermiyoruz, satmıyoruz.
Bu macera bitiyor ama mutlaka başka maceralarda görüşeceğiz. Belki biliyorsundur, Penguen App diye bir uygulamamız var. Biz orada eğlenmeye devam ediyoruz, sizi de bekleriz.
Sevgili okurumuz, arkadaşımız, daha önce seni ne kadar çok sevdiğimizi söylemiş miydik? Seni çok seviyoruz. Her şey için teşekkürler.
PENGUEN"
VEDA YAZISI
"Son dört hafta demiştik, ne kadar hızlı geçti dört hafta. Ne kadar hızlı geçti on beş yıl...
Şimdi son sayıyı hazırlamak için toplandık dergide. Bu son pazartesimiz diye çok hüzünlüyüz ama çaktırmamaya çalışıyoruz. Bir yanda yine aynı ‘aman gecikmeyelim’ stresi, bir yanda da muhabbet durmuyor, iş yapamıyoruz. Başladığımız gibi bitiriyoruz yani. Bir türlü şu muhabbetin sonuna varamadık zaten.
Öncelikle dergiciliği ve karikatür çizmeyi öğrendiğimiz ustalara teşekkür ederiz. Çocukken mizah dergisi okumaya başladık, ustalar sayesinde bu işi yapabileceğimize inandık, bir dergi kurabileceğimizi hayal ettik. Bize dergilerinde yer açmış, yazar çizer olmamıza yardım eden bütün ustalara selam olsun.
Yıllar içinde Penguen’den ayrılıp kendi dergilerini kuran arkadaşlar oldu, onlara da teşekkür ederiz. Hem mizah dergiciliğini zenginleştirdiler hem de bizi canlı tuttular. Ayrı dergilerde de olsa her pazartesi birlikte sabahladığımızı hissetmek güzeldi.
Politikacılara da teşekkür ederiz. Kapaklarımıza, gündem sayfalarımıza konuk oldular, onların verdiği malzemelerle çok karikatür çizdik. Sağ olsunlar, karikatürlerimize hoşgörü gösterdiler. Bazen hoşgörü gösteremeyip dava da açtılar. Bundan sonrasında da daha iyi şeyler olmayacak.
Gazeteci arkadaşlarımıza da teşekkür ederiz. Onlar haber yapmasaydı bizim de karikatürünü çizecek konumuz olmazdı. Ayrıca zaman zaman bizi kendi yayınlarına misafir ettiler, sesimizi duyurmamıza yardımcı oldular. Gerçi şimdi o arkadaşlarımızdan bazıları içeride. Belki bir gün daha özgür bir basında yeniden buluşuruz. Basın diye bir şey kalırsa...
Bizim bir de Yumurtalar sayfamız var, biliyorsunuz. Amatör çizerler Penguen’e işlerini gönderdiler, bazen dergideki toplantılara katılıp işlerini gösterdiler. Bazıları yıllar içinde derginin içine geçtiler, tanıdığınız isimler oldu. Bazıları da inatla amatör sayfada çizmeye devam etti. Hepiniz çok sağ olun. Penguen sizin sayenizde genç kalabildi, bize çok şey öğrettiniz. Çizmeyi de bırakmayın lütfen, karikatüre her zaman ihtiyacımız olacak.
Bir de derginin arkasında sizin ismen pek bilmediğiniz bir yönetim ekibi vardı. Bizim yazıp çizmek dışında bir derdimiz olmasın diye üstümüzdeki yükü aldılar. Üzerinde düşünmek istemediğimiz rakamlarla boğuştular, yazışmalarla uğraştılar, kağıt aldılar, matbaaya koştular, depoda çalıştılar, gerektiğinde bizimle sabahladılar, kahvemizi eksik etmediler, uyurken üstümüzü örttüler. Çok teşekkürler, sizsiz ne yapardık bilemiyoruz.
Penguen’in ilk sayısından itibaren herhalde yüzlerce farklı yazar-çizer bu sayfalarda çalıştı. İlk sayıdan son sayıya kadar çizen de var, sadece tek sayıda olan da. Bir araya gelmesi pek de kolay olmayan dev bir kadro rengarenk bir Penguen çıkardı ortaya. Sadece yazar-çizer değil, editör ve grafiker arkadaşlarımızla birlikte yaptık bu dergiyi. Bazılarımız bu dergide büyüdü, bazılarımız bu dergide çocuk kalabildi. Penguen’i Penguen yapan herkese tek tek teşekkürler. Arkadaşlardan ayrılmak çok koyuyor. Başka bir yerde buluşuruz mutlaka diye düşünmek istiyoruz. Ama bu ekip bir daha nasıl bir araya gelebilir bilemiyoruz.
Son olarak, sevgili okur, sana teşekkür ederiz. Bağımsız bir dergi çıkarmak zaten pek olacak bir hayal değildi, sayenizde gerçek oldu. On beş yıl buraya kadar sizinle geldik. Ama güzel geldik ha! Siz okumasaydınız kendi kendine gülen deliler olacaktık, siz de katıldınız, birlikte delirdik. Son sayıya kadar desteklemeye devam ettiniz bizi. En cesur kapağımızdan en saçma esprimize kadar hep karanlığın içinde sizinle birlikte çatlaklar aradık. Şimdi son pazartesiye geldik, o da hızla geçip gitti bile.
Çok güzel bir şeyin sonuna geldik. Dergiciliğin sonunu ilan etmek elbette bize düşmez. Ama yalan dolanlar geride kaldığında durumun pek iyi olmadığını sizler de göreceksiniz. Bizim bıraktığımız boşluk bir şekilde dolar da biz kültürel hayatımızda daha büyük boşluklar olmasından endişe ederek veda ediyoruz. Elinizden geldiğince diğer dergileri destekleyin. Bizler de elimizden geldiğince çizmeye devam edeceğiz.
Arkadaşlığınız ve diğer her şey için teşekkürler.
PENGUEN"
Penguen Dergisi Yazar Çizer Kadrosu
- Erdil Yaşaroğlu (2002-2017)
- Selçuk Erdem (2002-2017)
- Serkan Altuniğne (2002-2017)
- Bahadır Baruter (2002-2017)
- Doğan Güneş (2002-2017)
- Faruk Kaya (2007-2017)
- Fatih Solmaz (2002-2017)
- Kaan Sezgin (Sezyum) (2007-2017)
- Cem Dinlenmiş (2006-2017)
- Seyit Ali Aral (2006-2017)
- Ozan Önen (2015-2017)
- Gürcan Yurt (2011-2015, 2016-2017)
- Zeynep Deniz Özturhan (2015-2017)
- Sönmez Karakurt (2005-2017)
- Erhan Tatlıdilli (2011-2017)
- Feyzi Özşahin (2012-2017)
- Doruktan Turan (2015-2017)
- Emir Sağlam (2015-2017)
- İlker Altungök (2015-2017)
- Barış Sönmez (2013-2017)
- Bahadır Cüneyt Yalçın (2015-2017)
- Serkan Yılmaz (2002-2017)
- Revhat Arslan (Rewhat) (2003-2004, 2016-2017),
- Bülent Üstün (2002-2005)
- Cengiz Üstün (2002-2006)
- Memo Tembelçizer (2002-2007)
- Gani Müjde (2002-2007)
- Hakan Karataş (2002-2007)
- Oktay Gencer (Oky) (2002-2007)
- Suat Gönülay (2002-2004)
- Emrah Ablak (2002-2006)
- Deniz Ensari (2002-2005)
- Meral Onat (2002-2003)
- Ersin Karabulut (2002-2007)
- Kemal Kenan Ergen (2002-2003)
- Şükrü Yavuz (2002-2003)
- Yılmaz Aslantürk (2002-2006)
- Yiğit Özgür (2002-2007)
- Erdal Belenlioğlu (2002-2004)
- Tan Yücel (2003)
- Alpay Erdem (2003-2009)
- Gökhan Dabak (2003-2004)
- Umut Sarıkaya (2003-2007)
- Altay Öktem (2003-2010)
- Esin Özbek (2003-2007)
- Burak Akkul (2004)
- Yetkin Gülmen (2004-2006)
- Uğur Gürsoy (2005-2007)
- Sadece Kaan (2005)
- Tolga Sümer (2005)
- Caner Aydın (2005)
- Servet Gürbüz (2005-2008)
- Ender Yıldızhan (2005)
- Emre Ulaş (2005)
- Doğan Pehlevan (2006)
- Soner Günday (2006-2007)
- İltem Dilek (2007)
- Galip Tekin (2007-2009)
- Sarkis Paçacı (2008-2009)
- Göksu Gül (2008-2009)
- Metin Üstündağ (2002-2015)
- Kenan Yarar (2004-2015)
- Semra Can (2007-2015)
- Kutlukhan Perker (2013-2016)
- Barış Atar (2007-2015)
- Mustafa Satıcı (2007-2015)
- Özer Aydoğan (2007-2015)
- Ahmet Ümit (2015-2016)
- Cem Güventürk (2015-2016)
- Ece Temelkuran (2015-2016)
- Emirhan Perker (2015-2016)
- Kamuran Süner (2003-2016)
Notlar
- Penguen dergisi, Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, kendisini kedi olarak çizen karikatürist Musa Kart'a açtığı tazminat davasını eleştirmek üzere "Tayyipler Âlemi" adıyla, başbakan Erdoğan'ı çeşitli hayvanlara benzeten karikatürleri kapak olarak yayımlamış ve bu nedenle Erdoğan, manevi tazminat davası açmıştır. Ancak, mahkeme söz konusu karikatürlerin eleştiri niteliğinde olduğu ve manevi zarar doğuracak nitelikte olmadığından hareketle, davayı reddetmiştir.
 |
| Tayyipler Âlemi konulu Penguen dergisi kapağı (Sayı 2005/09). |
- 2006 yılında, Emrah Ablak, Bülent Üstün ve Cengiz Üstün ile birlikte birkaç çizer, Penguen'den ayrılarak bir başka haftalık mizah dergisi olan Fermuar'ı çıkarmaya başlamıştır. Esin Özbek de daha sonra Fermuar kadrosuna katılmıştır. Fermuar dergisi, bir süre sonra yayınlarını sona erdirmiştir.
- 9 Ağustos 2007 tarihindeki resmi açıklamayla; Yiğit Özgür, Ersin Karabulut, Umut Sarıkaya, Uğur Gürsoy, Mehmet Çilingir ve Oky dergiden ayrılmışlardır. Bu çizerler yeni dergileri Uykusuz'u 5 Eylül 2007'de çıkarmışlardır.
- 2009 İlkbaharı'nda dergi, görsel mizah sayfası bobiler.örg'ten her hafta 1 ila 2 çalışmayı yayımlamaya başlamış'tır. 2015 yılı itibarıyla bu uygulamaya son verilmiştir.