Kaos GL Derneği, 1994'ün Eylül ayında Türkiye'deki LGBTQ+ bireylerin bir araya gelerek, maruz bırakıldıkları ayrımcılığa karşı mücadele ederek özgürleşmek amacıyla Ankara'da kurduğu, eşcinsellerin kurtuluşunun heteroseksüelleri de özgürleştireceği fikrini şiar edinen bir LGBTQ+ derneğidir. 1994'ün yazında İnsan Hakları Derneği (İHD), Ankara Şubesi'nde oluşturulan Gey ve Lezbiyen Hakları Komisyonu'nda çalışmalar yürüten aktivistler Kaos GL’nin oluşmasına katkıda bulundular.
Kaos GL grubu kurulduğundan beri Kaos GL dergisini çıkarmaktadır. 20 Eylül 1994’te Kaos GL Dergisi’nin ilk sayısı yayınlandı. Eylül 2000 tarihinden bu yana da Kaos Kültür Merkezi'nde kültürel etkinlikler, toplantılar, film gösterimleri düzenleyen KAOS GL Derneği, ilk LGBT kütüphanesini de oluşturmuştur.
 |
| Kaos GL tarafından düzenlenen bir Lubunca atölyesinin afişi |
{tocify} $title={İçindekiler}
Hakkında bilgi nedir?
- Kısaltma: Kaos
- Kuruluş: 1994
- Tür: STK
- Yasal statü: Hak temelli
- Merkez: Ankara
- Resmî site: kaosgl.org
Tüzel kimliği
Kaos Gay ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği (Kaos GL) dernekleşmek için resmi başvuruda bulundu ve 15 Eylül 2005 tarihinde tüzel kişilik kazandı. Ancak Ankara Valiliği 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 56. Maddesinde yer alan "Hukuka ve ahlaka aykırı dernek kurulamaz" hükmüne dayanarak dernek tüzüğünün ve isminin ahlaka aykırı olduğu gerekçesiyle kapatılması için Cumhuriyet Savcılığı'na başvurdu. Valiliğin başvurusunu inceleyen Basın Savcısı ise dava açılmasına gerek görmedi, böylelikle Kaos GL Türkiye’de tüzel kişilik kazanan ilk LGBT derneği oldu.
Dava
21 Temmuz 2006'da derneğin yayımladığı Kaos GL dergisinin "Cinselliğin Görselliği, Görselliğin Cinselliği: Pornografi" konusuna yer veren 28. sayısının tüm nüshalarının "genel ahlakın korunması ilkesine aykırı olduğu" gerekçesiyle toplatılmasına karar verildi ve derginin yazı işleri müdürü Umut Güner hakkında "basın yoluyla müstehcen görüntüler yayımlamak" suçundan ceza davası açıldı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 22 Kasım 2016 tarihli kararında "derginin söz konusu sayısının bir bütün olarak değerlendirildiğinde, eleştirel ve analitik yazılar aracılığıyla, farklı yaklaşımlara ve özellikle LGBTQ+ kişilerin yaklaşımlarına göre pornografi konusunu ele aldığını" ve "yerel makamların, bilgi sahibi olmayan bir toplumun söz konusu dergiye erişimini engellemek amacıyla sayının bütün nüshalarının toplatılmasına nazaran daha hafif nitelikte önleyici bir tedbiri uygulamaya çalışmadığını" tespit etti ve Kaos GL'nin ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine oybirliğiyle karar verdi.