Bu madde bir bitki hakkındadır. Aynı ismi taşıyan kuş türü için Kivi (kuş) sayfasına bakınız.
Kivi, asma benzeri odunsu bir tırmanıcı bitki türü olan Actinidia deliciosa'dan ve A. deliciosa ile diğer Actinidia türleri arası melezlerden elde edilen kültivar grubundaki bitkiler ile bu bitkilere ait yenilebilir meyvelerin ortak adıdır. Kivinin ifade ettiği kültivar grubu ve bu grup içinde yer alan ticari açıdan en önemli kültivarların tam adları şöyledir:
- Kültivar grubu: Actinidia deliciosa Kiwifruit Grubu
- Kültivar: Actinidia deliciosa 'Hayward'
- Kültivar: Actinidia deliciosa 'Chico'
- Kültivar: Actinidia deliciosa 'Saanichton 12'
Kökeni Doğu Asya (esasen Çin) olan kiviler çok yıllık bitkilerdir ve meyveleri bol miktarda C vitamini içerir.
Hakkında bilgi nedir?
- Soy tür: Actinidia deliciosa
- Melezlik soy:
- Kültivar grubu: Kiwifruit Grubu
- Grup üyeleri:
- Ticari olarak önemi olanlar:
- 'Hayward'
- 'Chico'
- 'Saanichton 12'
- Kültivar:
- Köken: Çin
Tarihi
Kivi meyvesi, Çin'in güneyindeki Yangtse Vadisine özgü bir bitkidir. Avrupalılar tarafından 1850'li yıllarda keşfedilen bitkinin birkaç türü 1900'lü yılların başında Yeni Zelanda, İngiltere ve Amerika'ya yayıldı.
Kivi meyvesi, Yeni Zelanda'ya ilk kez 1904 yılında geldi. 25 yıl süresince bahçıvanlar tarafından geliştirildi, yetiştirildi ve bazı büyük meyveli cinsler seçildi. 1935 yılında, büyük meyveli cinsler Kaliforniya, Chico'daki "Plant Introduction Station"'a gönderildi. 1960'ta, araştırmacılar Kaliforniya'da uygulanabilir metotlar geliştirmeye başlayarak, çiftçileri bu yeni ürünü ekmeleri için cesaretlendirdiler. Böylece 70'li yılların başında yeni bir endüstri doğdu.
Dünyadaki üretimi
| Çin | 2.024.603 |
| İtalya | 541.150 |
| Yeni Zelanda | 411.783 |
| İran | 311.307 |
| Yunanistan | 274.600 |
| Şili | 224.916 |
| Fransa | 65.632 |
| Türkiye | 56.164 |
| Portekiz | 35.411 |
| ABD | 30.480 |
| Japonya | 24.456 |
| İspanya | 21.463 |
| Dünya Toplam | 4.038.872 |
Yetiştirilmesi
Kivi, üzüm gibi büyük ve odunsu bir gövdeye sahip ve yapraklarını her yıl döken bir asmadır. Kivi asmaları 4–5 m ara ile ekilir. 1,8–2 m yüksekliğinde güçlü sırıklarla desteklenir. Güçlü asmalar; sürülmüş toprağa, sık sulamaya ve rüzgardan korunmaya ihtiyaç duyar. Bitki sağlıklı bir şekilde büyümek için ılıman iklime gerek duysa da filizlerin büyümesi için kış soğuğuna ihtiyacı vardır. Bitki Mayıs ayında çiçek açmaya başlar ve ürün ekim ayı ortası ile kasım aylarında hasat edilir.Karadeniz bölgesinde yağiş fazlalığı nedeniyle sıcaklık düşük olur. Bu nedenle olgunlaşma aralık ayına da uzanır.
Kaynakça
- ŞAHİN, Dr. Güven. "KİVİ (Actinidia deliciosa) YETİŞTİRİCİLİĞİ VE TÜRKİYE ZİRAİ HAYATINDAKİ YERİ". Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
 |
| Kivi ve kivi ağacı |
