Belirti veya semptom (Yunanca σύμπτωμα, "kaza, aksilik) hasta tarafından fark edilen, bir hastalık veya alışılmışın dışında bir durum nedeniyle vücut işlevlerinin veya hislerin normalden ayrılış halidir. Semptom subjektif bir kavramdır, hasta tarafından gözlenir ve doğrudan ölçüm yapılamaz, oysa bulgu başkaları tarafından objektif olarak gözlemlenebilir. Örneğin, Parestezi bir semptomdur (sadece bunu yaşayan kişi doğrudan karıncalanma hissini yaşayabilir), oysa eritem bir bulgudur (cildin anormal şekilde kızardığını herkes onaylayabilir). Semptomlar ve bulgular genelde karakteristik değillerdir. ancak bunların çeşitli kombinasyonları belirli tanıları düşündürür, Tanı aralığını daraltmakta yardımcı olur.
Bu terim bazen hamilelik belirtilerinde olduğu gibi, hastalık bağlamı dışında fizyolojik durumlar için de kullanılır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Türleri
Belirtiler kronik, tekrarlayan ya da remisyon tarzında olabilir. Asemptomatik koşullarda da olabilir (örneğin subklinik enfeksiyon ve bazen de yüksek tansiyon)
Yapısal ya da genel belirtiler hastalığın sistemik etkileri ile ilişkilidir (örneğin: ateş, keyifsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı). bu belirtiler tüm vücutta, belirli bir organda veya bölgede ortaya çıkabilir.
"Baş şikayet", "belirti takdimi" ve "şikayetlerin sunulması" hastayı doktora getiren kişi tarafından ilk şüpheleri anlatmak için kullanılan terimlerdir. Tanıya götüren semptoma "cardinal symptom" denir.
Karakteristik olmayan semptomlar karakteristik hastalık sürecine işaret etmeyen veya izole bir vücut sistemini kapsayan kendi kendine bildirilen belirtilerdir. Örneğin halsizlik birçok tıbbi durumun özelliğidir, zihinsel olabilir veya olmayabilir ve birincil veya ikincil belirti olabilir. Halsizlik, günün sonunda çalışma sonrası yaşanan normal bir durum da olabilir.
Pozitif ve negatif
Akıl hastalıklarında, özellikle şizofrenide, semptomlar pozitif ve negatif olarak ayrılabilirler.
- Pozitif belirtilerde: Bozukluk belirtiler mevcuttur, Çoğu bireyde görülmezler. Normal fonksiyonların fazlalığını veya bozukluğunu yansıtır (kişinin normal işlevlerine eşlik eden davranışlar ve deneyimler). Halüsinasyonlar, delüzyonlar ve garip davranışlar buna örnektir.
- Negatif belirtilerde: Sağlıklı bireylerde bulunan mevcut fonksiyonlar etkilenen kişilerde azalmış hatta kaybolmuştur. Böylece, kişinin normal fonksiyonları kaybolur. Sosyal çekinme, duyarsızlık, anhedoni ve dikkat kontrolü kusurları bu duruma örnektir.
Olası nedenler
Bazı belirtiler hastalık sürecinde geniş bir aralıkta ortaya çıkabilir, oysa diğer belirtiler hastalığın belli zamanlarında görülür.
Bazı belirtiler hastayı ya da hekimi yanıltabilir. Örneğin, safra kesesi iltihabı genellikle sağ omuz ağrısına neden olur, bu belirtinin kas zorlaması sonucu ortaya çıktığı düşündürebilir, karın ağrısı da bu tür belirtilerdendir.
Belirti ile bulgu farkı
Belirti hasta tarafından bildirilen daha basit bir deneyim olarak tanımlanabilir . Bulgu ise diğer insanlar tarafından da fark edilir.
Bir gözlem, gözlemciye(lere) bağlı olarak bulgu veya belirti ya da her ikisi olabilir. Örneğin: deri kaşıntısı uzman bir hekim tarafından gözlemlenebilir, aynı zamanda hasta tarafından da gözlemlenir. Her iki taraf da fark ederse bu bir belirti ve bulgu olur.
Ağrı gibi bazı gözlemler sadece belirti olabilirler çünkü diğer insanlar tarafından doğrudan gözlemlenemezler. Tıbbi laboratuvarda ölçülen kan hücresi sayımı ise sadece bir bulgudur.
belirti kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
1. isim Bir olayın veya durumun anlaşılmasına yardım eden şey; alamet, emare, nişan, tezahür:
"Tuhaf! Çocukların yüzünde zerre kadar utanma belirtisi yok." - Ahmet Ümit
2. isim, tıp Vücuttaki işlevsel bir bozukluğun veya hastalığın belirlenmesine yarayan işaret; araz, semptom.
Ruhbilim Terimleri Sözlüğü - 1974
Türkçe: araz, İngilizce: symptom
Canlıda düzgülü olmayan durumların geliştiğini belli eden ipucu.
Yöntembilim Terimleri Sözlüğü - 1981
Türkçe: alamet, araz, İngilizce: indication
Gözlem yoluyla elde edilen ve bir bilgiye götürebilecek ipucu.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: sign
Hasta hayvanların genel durumunda veya organlarında klinik muayenelerle veteriner hekim tarafından saptanabilen ve normal hayvanlarda görülmesi olağan sayılmayan, anatomik, fizik, şimik ve işlevsel değişiklikler, araz, bulgu, beldek.
İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü - 2014
İngilizce: symptom
İşaret, alamet, nişan, araz. semptom