beylerbeyi

 

beylerbeyi
Bosna Eyaleti'nin Beylerbeyi, 1657

Beylerbeyi (Osmanlı Türkçesi): Osmanlı Devleti döneminde bir eyaletin yönetiminden sorumlu olan kişiydi. Fars kültüründen alınan yöneticilik birimi için ve Vali gibi sözcükler de Osmanlı tarihinin çeşitli dönemlerinde beylerbeyi sözcüğüyle eş anlamda kullanılmıştır.

Osmanlı Devleti'nin ilk döneminde sadece 1 beylerbeyi vardı. Padişah Anadolu'dayken Rumeli bölgesini yöneten kişiye "Rumeli Beylerbeyi" denmişti.Rumeli Beylerbeyliği I. Murat döneminde kurulmuştur. Sonradan Yıldırım Bayezit döneminde ise "Anadolu Beylerbeyliği" kuruldu. Buna ilerki dönemlerde yapılan fetihlerle yeni eyaletler katıldı. Son dönemlerde 40'ı aşkın beylerbeyliği ve bunları yöneten beylerbeyleri bulunmaktaydı.

Osmanlı Beylerbeylikleri

EyâletBugünkü yeri
Adana EyaletiAnadolu'nun Akdeniz kıyısı
Anadolu EyaletiAnadolu'nun batı kesimi
Ankara Eyaletiİç Anadolu Bölgesi
Aydın EyaletiEge Bölgesi
Bağdat EyaletiIrak'ın orta bölümü
Basra EyaletiIrak'ın güneyi
Bosna EyaletiBosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan ve Karadağ'ın bölümleri
Budin EyaletiMacaristan ve Sırbistan, Hırvatistan'ın bazi bölümleri
Cezayir-i Bahr-i Sefid EyaletiBugünkü Yunanistan, Gelibolu, Adalar
Cezayir EyaletiBugünkü Cezayir
Çıldır EyaletiBugünkü Gürcistan
Diyâr-ı Bekr EyaletiGüneydoğu Anadolu ve kuzey Irak'ın bazı bölümleri
Edirne EyaletiEdirne ve Trakya
Eğri EyaletiMacaristan'ın bazı bölümleri
Erzurum EyaletiErzurum ve çevresi
Girit EyaletiGirit Adası
Habeş EyaletiSudan, Suudi Arabistan, Eritre, Somali
Halep EyaletiSuriye'nin Halep kenti çevresi
Hersek EyaletiBosna-Hersek
Hüdavendigâr EyaletiBursa ve çevresi
İstanbul Eyaletiİstanbul
Kanije EyaletiMacaristan ve Hırvatistan'ın bazı bölümleri
Karaman EyaletiKonya ve Orta Anadolu civarı
Karesi EyaletiÇanakkale-Balıkesir yöresi
Kars EyaletiKuzeydoğu Anadolu ve Gürcistan'ın bazı kesimleri
Kastamonu EyaletiKastamonu ve Orta Karadeniz kıyıları
Kefe EyaletiUkrayna ve Rusya'dan bazı bölümler
Kıbrıs EyaletiKıbrıs adası
Lahsa EyaletiSuudi Arabistan'ın doğu kıyıları
Manastır EyaletiMakedonya
Mısır EyaletiMısır ve İsrail, Ürdün, Suudi Arabistan'ın bazı kesimleri
Mora EyaletiMora Yarımadası
Musul EyaletiKuzey Irak
Niş EyaletiNiş
Podolya EyaletiUkrayna'nın güneybatı ve orta batısı, Podolya
Rakka EyaletiSuriye ve Irak'ın kuzey bölümleri ile Güneydoğu Anadolu
Rum EyaletiSivas ve çevresi
Rumeli EyaletiRumeli ve Arnavutluk
Sayda EyaletiSayda
Selanik EyaletiSelanik, Orta Makedonya ve Taşoz
Silistre EyaletiBulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna
Şam EyaletiŞam, Kudüs ve Akabe Körfezi
Şehrizor EyaletiIrak'ın Kerkük bölgesi
Temeşvar EyaletiRomanya, Sırbistan, Macaristan
Trablusgarp EyaletiLibya
Trablusşam EyaletiTrablusşam, Hama ve Humus arasında kalan bölgeler
Trabzon EyaletiLazistan yöresi
Tunus EyaletiTunus
Uyvar EyaletiSlovakya'nın güneyi ve Uyvar şehri
Van EyaletiVan çevresi
Varat EyaletiRomanya'nın günümüzdeki Bihor ili ve çevresi
Vidin EyaletiBulgaristan'ın kuzeybatı Tuna kıyıları
Yanya EyaletiYunanistan'ın günümüzdeki Epir bölgesi
Yemen EyaletiYemen çevresi
Zigetvar EyaletiMacaristan'ın güneyi Baranya bölgesi
Zülkadriye EyaletiElazığ ve çevresi

  • Hidiv : Mısır valileri beylerbeyi unvanının yanı sıra hidiv olarak da anılmışlardır.
  • Dayı : 1671 yılından itibaren seçilerek göreve getirilen Cezayir Eyaleti ve Tunus Eyaleti yöneticilerinin unvanıdır.

Kaynakça

  • Halil Inalcık. Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300 - 1600), İstanbul 2005

beylerbeyi kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?

isim, tarih, (beyle'rbeyi)

Sancak beylerinin başı:

      "Hümayun ismiyle hazineye, beylerbeyi ve sancakbeyi haslarına, bir de zeamet ve tımara ait olmak üzere üçe taksim edilmişti." - Hilmi Yavuz

Yorum Gönder

Daha yeni Daha eski