Keme, domalan, tombalak, topalak, geme, kumi bir çeşit mantarıdır.
Mantar 6-10 · 5–6 cm çapında, küre şeklinde, üst kısım basık ve dalgalı, genellikle patates yumrusu şeklindedir. Yüzey genelde düz bazen pürüzlü, geniş oluklara ayrılmış, kırmızımsı-soluk kahverengi, bazen sarımsı veya gül rengindedir. Ekzoperidyum 1–2 mm kalınlıkta olup kolayca soyulur.
İlkbaharda yağmur sonrası hemen kuruyan kumlu topraklarda fruktifikasyonu toprak altında yetiştiğinden toprak yüzeyinde oluşturduğu çatlaklardan bulunabilir. Konya, Karaman ve civarında ve Şanlıurfa ve civarında Kumi otuyla birlikte mikorizal olarak yaşamaktadır.
Protein açısından besleyici ve afrodizyak etkileri ile bilinmektedir.
Biyolojik sınıflandırması
- Âlem: Fungi (Mantarlar)
- Bölüm: Ascomycota (Asklı mantarlar)
- Sınıf: Pezizomycetidae
- Takım: Pezizales
- Familya: Terfeziaceae
- Cins: Terfezia
- İkili adlandırma: Terfezia sp.
Türleri
- Terfezia arenaria
- Terfezia boudieri
- Terfezia claveryi
- Terfezia leptoderma
- Terfezia leonis
- Terfezia terfezioides (= Mattirolomyces terfezioides)
- Tirmania nivea
domalan ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
isim, bitki bilimi
Bozkır ve benzeri arazilerde ilkbahar aylarında yetişen, gelişimini toprak altında tamamlayan, gövdesi yumru biçiminde, asklı bir tür mantar; yer mantarı, keme (Terfezia arenaria):
"Sen domalan bilir misin? Patates gibi bir şeydir, mantar gibi lezzetlidir." - Nezihe Meriç
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Türkçe: kem'e, Fransızca: truffe, Latin: Tuber
(botanik)
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Türkçe: ekvam-ı buzeyriye, Fransızca: soredie, soredion
(botanik)
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
bk. dolaman
Kelime Kökeni
Türkçe tomal- veya domal- "yuvarlak olmak" fiilinden +gAn sonekiyle türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
"yeraltında yetişen bir tür mantar, trüf" [ Hızır Paşa, Müntehab-ı Şifa (1410 yılından önce) ]