don

don ne demek? TDK anlamı ve açıklaması

don (I)

1. isim, ağızlardan ► giysi.

2. isim, ağızlardan ► külot:

"Ali Nizami Bey, kayığın içinde yavaşça soyunur, büsbütün soyunur, nihayet bir donla kaldığı zaman usulca denize dalar ve sevgilisinin yalısına doğru yüzmeye başlarmış." - Abdülhak Şinasi Hisar

don (II)

isim

Hava sıcaklığının sıfırdan aşağı düşmesiyle suların buz tutması.

Tarım Terimleri - 1949

Türkçe: don, Diğer: frost

Coğrafya Terimleri Sözlüğü - 1980

Türkçe: incimat, İngilizce: frost, Fransızca: gelée, Almanca: Frost

Hava sıcaklığının sıfır dereceden aşağı düşmesiyle suyun katı duruma geçmesi olayı.

Zanaat Terimleri Sözlüğü - 1976

1. [bk. donluk]. 2. Pantalon. (Yenikent *Aksaray -Niğde; Yukarıdinek *Şarkikaraağaç -Isparta) 3. Giysi. (Bölükbaşı, *Selim, Eşmeyazı -Kars) 4. Salman çekileceği sırada kağnının üzerine çekilen çul. (Yurtbeyi *Çankaya -Ankara)

Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963

Türkçe: incimad, Fransızca: gel

(coğrafya)

Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -

İngilizce: horse coat colours

Atların vücut örtüsü rengi.

Kelime Kökeni

don (I)

Eski Türkçe tōn sözcüğünden evrilmiştir.

Tarihte En Eski Kaynak

ton "giysi, elbise, donanım" [ Orhun Yazıtları (735) : içre aşsız taşra tonsuz yabız yablak bodında üze olurtım [içte aç dışta çıplak yavuz yavlak budun üzere hüküm sürdüm] ]
tonamak "giydirmek" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]
tonanmak "giyinmek" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]
tonatmak "giydirmek" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]
donanma "1. tören alayı, resmigeçit (bir alanı süsleyip donatma anlamında), 2. savaş gemilerinden oluşan filo" [ Meninski, Thesaurus (1680) ]
don "şalvar, pantolon" [ Kamus-ı Türki (1900) ]
don "iç pantolonu, külot" [ TDK, Türkçe Sözlük, 1. Baskı (1945) ]
donanım "elektronikte hardware" [ m (1981) : Yazılım (software), donanım (hardware) ]

Ek Bilgi

19. yy"a dek sadece “giysi" ve "at rengi” anlamında görülür. "Giysi" > "pantolon" > "iç pantolon" evrimi 20. yy başlarında gerçekleşmiştir. || Saka dilinde thauna (giysi) sözcüğüne bağlanması zorlamadır. Pelliot OrLit 1938, s. 185. Hamilton s. 223. || Rusça ştanyi (pantolon) sözcüğü Türkçe iç ton > işton biçiminden alınmıştır.

don (II)

Eski Türkçe ton- "donmak" fiilinden +Ig sonekiyle türetilmiştir.

Tarihte En Eski Kaynak

toŋ "1. katı ve dolu şey, som, 2. donmuş şey" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]