mat ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
mat (I)
isim, Farsça māt
Satranç oyununda taraflardan birinin yenilgisi.
mat (II)
sıfat, Fransızca mat
Parlak olmayan; donuk.
Kelime Kökeni
Arapça mwt/myt kökünden gelen māta مات "öldü" fiilinden alıntıdır. Daha fazla bilgi için mevt maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
- "ölüm, yok olma" [ Aşık Paşa, Garib-name (1330) ]
- şah mat "satrançta bir deyim" [ ÖM (1437) : Işkının şatrancını müşkildir āsān oynamak / Çün girevdür ruhları şeh-mātına cān oynamak ]
Kategoriler:
Kelime Etimolojisi (Kökeni) Sözlüğü
Türkçe Sözlük
Türkçedeki Farsça Kökenli Kelimeler
Türkçedeki Fransızca Kökenli Kelimeler
Mat, satrançta taraflardan birinin şahı tehdit altında iken yapacak hiçbir hamlesi olmaması durumudur. Oyun bu durumda iken şahı tehdit altında olan oyuncu mat olmuştur. Eğer oyunu mat durumuna geçiren hamle kurallı bir hamle ise, mat olan oyuncu oyunu kaybeder.
YanıtlaSilŞahı tehdit eden oyuncu "şah" diyerek rakibini uyarır. Saldırı hamlesi yapan ve şahı tehdit eden oyuncu, eğer bu tehdidin ortadan kaldırılamayacağını biliyorsa "şah mat" diyerek rakibine oyunun sona erdiğini bildirir.
Eğer şah tehdit altında değilse ve yapılabilecek hiçbir yasal hamle yoksa oyun pat olur ve berabere biter.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEje56h6lyFBLM8uMt67CzeCjwya1uPQ23vXFUazkT-Zwt54LOhIhOqR3zz-_IhgZYBX_5vKarzv5vR1RwckqAxaE1tWxYQFtTpf-DMH0Xp0wDXPMLsuFtHnWZKVSvRUFbes59QNvD4QLq6cZTEpWPfABdWfMaGVGQ0f5DVPznxmj0oUl58QFIhXk2k_pj8/s1400/mat.jpg
Mat çeşitleri
•Gerçekleşebilecek en çabuk mat: Aptal matı
•Acemice bir mat: Çoban matı
•Merdiven matı: 2 vezirle, 2 kaleyle veya 1 vezir ile 1 kaleyle yapılır. Amaç, bu taşların yatay ve dikeydeki kontrol gücünü kullanarak şahı köşeye sıkıştırıp mat etmektir.
•Boğmaca matı: Şahın hareket karelerinin kendi taşları tarafından kapatılması sonucunda rakip atla yapılan mattır. Satrançtaki en estetik kabul edilen matlardan birisidir.
Temel matlar
Bir tarafın sadece Şah, diğer tarafın ise Şah ve mat eden taşının bulunduğu durumlardan yapılan matlara denir.
Vezir
En kolay temel mattır. Herhangi bir durumdan yaklaşık 10 hamlede yapılabilmesi gerekir.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitTf2WIluHBeFEec5L5F4jd01HTU9UhhcJSKX-fcj_ZCHNrX1rE9ykFpfgxIcHY0yvmoS4DKd3ce6Cf50Pe7rM89ypxtzvahZb0B4Aac7CT5rzLp0ovisBbY8wv0CEQqbh3-BJF8REamRO-KJvnhv60DeQrLpSt14IY-xFA35-ihO9UcJ5SJeO-IFlaj8/s259/Vezir%20mat%C4%B1.jpg
Kale
Herhangi bir durumdan yaklaşık 16 hamlede yapılabilmesi gerekir.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgt5we5piOml8swkEP3mUhkyrwBpdcYDffjpOpzPylo7_mnELHFkTxgKizt9sD5tRzy42OOt-Vfn2RI9I2QejDyj9RxhrDBbktUdgQY41Zt03Dc3MjWKaBq_cibJeGVdg87KXeigb5YH5ZoP5p0JqkYvnfFWhIOBcyLG_NLVGamjKeyTS7G4UAnvToUWO4/s260/Kale%20mat%C4%B1.jpg
İki fil
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgU7PnBM-gwJBvNEXUsSx1irOQhXamiZXETf5XL40ptWV0thlanmdouHqRLBd13RuWewuLopvEJgTLUxeO8A2ISjX99S4SJBNELfip2E8tmKRG8eunBHM0m-04pIhszzLFp3FgspVUBgE-Gn_yqbQ620PRmb48WcM4IXvf9GlWTLBKVoimYHL4_v1EoaJM/s261/%C4%B0ki%20fil%20mat%C4%B1.jpg
Fil ve at
En zor temel mattır. Herhangi bir durumdan 33 hamlede yapılabilmesi gerekir. Ancak zayıf oyuncular doğru hamleleri yapamayıp oyunu 50 hamleye uzatırlarsa beraberlikle bitebilir.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgW7nwvZxGZ_odGuVE39ulIegy-d6uw_1tELCR365ldrdaKbkACOkA5Ol1WbWzHB6BJUy2Dhuzr5-rrf0qb0aiGqXbEvj6B3GGlP1Us9wsdlBPJjDZSPRD2HytmbBaENiRJxfvgjB-6nkfvaJYTjBZF6HbGVqA29Aq-Cy_RH4fBS9f0SbTTbZFZaVMRQyI/s260/Fil%20ve%20at%20mat%C4%B1.jpg
Mat (ekipman)
YanıtlaSilMat; yürüyüşçüler, sırt çantalı gezginler ve düşük bütçeli gezginler arasında yaygın olan ve genellikle uyku tulumu ile birlikte kullanılan hafif malzemeli dolgu maddesi. Amacı görece düz bir zemin ve ısı yalıtımı sağlamaktır. Şu anda mevcut olan tüm tipler, birincil yalıtım şekli olarak havayı kullanır. Şişme yatak da bir mat türüdür.
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-kf1i_3Di3f30xb_5wLDv_CKhQispHZu-M2-ZIxEanASqJZktj6Ea85CcYEpx7_3uMmJn-odE101SxaGnziEJjbxKZTs4upjwNVUyxDD3U2vyUY5D-V_QtlbEv-Aa6pXAr7F9Sws7zf20QO1kZrBxsu1ZyIuPwFbqLUb3wIrJE8G2GW2g4vd2izhnCNY/s900/kamp%20mat%C4%B1.jpg