 |
| Traktör ile çekilen modern bir saban (pulluk) |
Saban, tarımda yararlanılan tarlayı ekme öncesi toprağı havalandırmakta kullanılan bir alettir. Büyük sabanlara köten ya da kotan adı verilir ve bu adlandırma aynı anlamdaki Gürcüce "gutani" (გუთანი) kelimesinden gelir. Çok dişli ve genellikle motorlu araçlarla çekilen sabanlara pulluk denir. Sabanlar ayrıca yer altına kablo döşemek gibi endüstri amaçlı olarak da kullanılmaktadır.
Saban, basit olarak kazma veya bahçıvan beline benzer bir alettir. Sabanlar, ilk geliştirildiğinde insanlar tarafından çekilirken, zamanla yük ve binek hayvanları kullanılmaya başlanmıştır. Modern sabanlar ise traktörler tarafından çekilmektedir ve pulluk olarak da adlandırılmaktadır.
Pulluk
Toprağı devirip parçalayarak fiziksel yapısını kültür bitkileri için elverişli yapan aletlerdir. Pulluk ile yapılan toprak işlemeye çift sürme denilir.
Pulluklar işleyici gövdelerin şekillerine göre, Kulaklı Pulluklar ve Diskli Pulluklar olmak üzere ikiye ayrılır. Kulaklı pulluklar en çok kullanılan pulluk tipidir. Uç demiri, kulak, keski demiri, payanda gibi parçalardan oluşturulmuştur. Diskli pulluğun işleyici gövdesi ise içbükey bir diskten oluşturulmuştur. Bu disk, iş verimini artırması için belirli açılarla monte edilmiştir. Diskli pulluk toprağı iyi parçalar fakat kesip kaldırdığı toprağı tam deviremez. Kulaklı pulluk devirme işini daha iyi yerine getirir.
 |
| Yük hayvanları ile çekilen bir saban |
 |
| Çalışan bir pulluk |
saban ne demek? TDK anlamı ve açıklaması
isim
Çift süren hayvanların koşulduğu demir uçlu tarım aracı:
"Bak çorak tarlasında sabanına dayanmış / Geniş alnı güneşle, bağrı ateşle yanmış" - Faruk Nafiz Çamlıbel
Tarım Terimleri - 1949
Türkçe: pulluk, Diğer: pflug
bk. pulluk
Zanaat Terimleri Sözlüğü - 1976
[kara saban]: Üç kısımdan oluşmuş (boyunduruk, ok, kuyruk) tarla sürme arac. (Aşağıdinek *Şarkikaraağaç, Yeşilköy *Gelendost, Akçaşar *Yalvaç -Isparta; -Amasya; Yenikent *Aksaray, Beyağıl *Ulukışla -Niğde) [kara saban] : (*Terme -Samsun; Taşpınar *Aksaray -Niğde)
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Fransızca: araire
(tarım)
Kelime Kökeni
Eski Türkçe saban sözcüğünden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
saban "karasaban, çift sürme aygıtı" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]