bilgi

Bilgi, genellikle geçerliliği veya doğruluğu varsayılacak şekilde mümkün olan en yüksek kesinlik derecesi ile karakterize edilen, kişiler veya gruplar için mevcut olan bir dizi gerçek. Bilginin tanımı kullanıldığı alana ve bakış açılarına göre değişiklik göstermektedir. Epistemolojide subje ile obje arasındaki ilişkiden doğan her türlü ürüne denir. Bilginin doğası, kökenleri ve boyutları ile ilgilenen dala epistemoloji adı verilir.

Bilgi elde etmenin birçok yolu vardır: algılama, akıl yürütme, hatırlama, alıştırma ve eğitim bunlardan bazılarıdır.

(Yunanca Επιστημη, Episteme) Celsus Kütüphanesi Efes, Türkiye

Bilgi çeşitleri

Varlık; çok boyutlu, çok yönlüdür. Bilgi de varlığa ilişkindir. Bu nedenle bilgi, ait olduğu alan, elde edilişi, özne nesne ilişkisi ve bilgi aktı açısından çeşitli türlere ayrılır.

Gündelik bilgi

Sadece duyu organları aracılığıyla dünyanın açıklanma biçimidir. Bu bilginin oluşumunda denemelerin, tecrübelerin ve gözlemlerin etkisi büyüktür. Belirli bir yönteme dayanılarak kazanılmış bir bilgi değildir, genel geçerliliği de yoktur. Örnek: birkaç yeşil elmanın ekşi olduğunu görünce; "elmalar ekşidir" genellemesine ulaşılabilir.

• Subjektiftir.
• Sonuçları kesin değildir.
• Nedensellik ilkesine dayanmaz.

Teknik bilgi

İnsanın temel ihtiyaçlarını karşılamak ve günlük yaşamını kolaylaştırmak amacıyla araç gereç yapımı ile ilgili bilgidir. Teknik bilginin bilgi aktı yarardır. Teknik bilginin iki türü vardır:

1. Gündelik bilgiye dayalı teknik bilgi: İnsanın gündelik yaşantısındaki tecrübelere dayanarak araç gereç yapmasıdır.
2. Bilimsel bilgiye dayalı teknik bilgi: Bilimsel verilerden yararlanarak araç gereç yapılması ve insan hayatının kolaylaştırılması ile ilgili bilgidir. Mühendislik ve tıp bu alana girerler.

Sanat Bilgisi

Bu kavrama gücü, bilimden ve felsefeden farklıdır, akla dayanmaz. Duyguya, coşkuya ve sezgiye dayanır. Sanat bilgisi; sanatçı ile onun yöneldiği nesne arasındaki ilgiden doğan bir bilgidir. Sanatı diğer bilgi türlerinden ayıran en önemli özelliği sanatçının kullandığı ifade aracının farklı olmasıdır. Diğer bilgi türleri, ifade için kelime ve terimler kullanır. Buna karşı sanatçı; sesi, rengi ve maddenin çeşitli şekillerini de kullanır. Yöneldiği nesneyi özne olarak ifade eder.

Örnek: Mozart'ın 40. senfonisi ve Avignonlu Kızlar tablosu gibi sanat eserleri.

Dini bilgi

Bir dine inananların koşulsuz kabul ettiği bilgidir. Kaynağı doğa üstü bir güç (tanrılar) ya da geçmişte yaşamış bir fikir önderi (Buda, Konfüçyüs) olabilir. Kutsal olanla bunun karşısındaki insanın konumunu ifade eder. Dinsel bilgiye kesin iman ile inanılır, eleştirisi yapılamaz. Bu tür bilgiyi inanç olarak değerlendirmek doğru olur.

• Dogmatiktir.
• Evrensel gerçek, genellikle doğaüstü bir güç ya da güçlerin varlığı ile açıklanır.

Örnek: Cennet, cehennem, melek, şeytan, yaşam ağacı ve nirvana gibi kavramlar.

Bilimsel bilgi

Bilimsel yöntem ve akıl yürütme yoluyla varlıklar hakkında elde edilen bilgidir. Bilimsel bilgi nedensellik ilkesini kullanarak olgular üzerinde hipotezler üretir ve bunları deney ile sınar. Deneysel testleri geçen hipotezler bilimsel bilgi dağarcığına katılır.

Bilimler üç gruba ayrılır:

1. Formal bilimler: mantık, matematik,bilişim, geometri.
2. Doğa bilimleri: fizik, kimya, biyoloji, coğrafya, jeoloji, astronomi,materyal bilimi, yer bilimleri...
3. İnsan bilimleri: psikoloji, sosyoloji, antropoloji, iktisat...

Bilimsel bilgi özellikleri:

• Nesneldir. Bireyden bireye değişmeyip herkes için aynıdır.
• Evrenseldir. Bilim herhangi bir milletin, ırkın malı değil bütün bir insanlığın malıdır.
• Akla ve mantığa dayalıdır. Bilimsel olan, akılsaldır.
• Birikimli olarak ilerler.
• Sistemli ve düzenlidir.
• Eleştiriye açıktır. Aksine kanıt gösterildiği zaman bilimsel bilgi geçerliliğini yitirebilir.

Felsefî bilgi

Şüphe edilerek başlayan düşünme yolculuğundaki şüphe edilemeyen en son düşüncedir.

Felsefi anlamda bilgi, Platon'un Theatetus diyalogundan beri gerekçelendirilmiş doğru inanç olarak tanımlanır. Bilgi, doğru ya da yanlış olma olasılığı olan sanıdan farklıdır. Bilgi, doğruluğu yönünde yeterli gerekçelere sahip olunan inanç veya iddiadır.

Felsefî bilgi özellikleri:

• Subjektiftir.
• Eleştiricidir.
• Akla dayalıdır.
• Her sorunu aklın süzgecinden geçirir.
• Açıklamalarında bitmişlik ya da kesinlik yoktur.
• Sistemli, düzenli ve birleştirilmiş bir bilgidir

bilgi ne demek? TDK anlamı ve açıklaması

1. isim İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünü; bili, malumat.

2. isim Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek; haber, malumat, vukuf:

      "Babası önce ona Mazlume ve ailesi hakkında birçok bilgi vermişti." - Halide Edip Adıvar

3. isim İnsan zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünü; malumat, vukuf.

4. isim, felsefe Duyu organları yoluyla algılama, hayal gücü ve bellek yardımıyla zihnin ilk olarak kavradığı temel düşünceler.

5. isim, bilişim Verinin anlam kazanmış biçimi.

Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü - 1981

Türkçe: enformasyon, İngilizce: information, Fransızca: information, Almanca: Information

TV. 1. Bir dizgenin, kendi durumunu bir im aracılığıyla başka bir dizgeye bildirmesinin nitel etkeni. 2. Renkli televizyonda, parlaklık ve renkliliği belirleyen radyoelektrik imlerin nitel etkeni.

Bilişim Terimleri Sözlüğü - 1981

Türkçe: malumat, İngilizce: information, Fransızca: information

Bilgi işlemde, kullanılan uzlaşımsal kurallardan yararlanarak kişinin veriye yönelttiği anlam. bk. veri.

Halkbilim Terimleri Sözlüğü - 1978

Türkçe: malumat, İngilizce: knowledge, Fransızca: connaissance, savoir, Almanca: Kenntnis, Wissen

Halkın doğal ve toplumsal çevresiyle ilgili geleneksel, kültürel edintisi, bk. halk, çevre. krş. gelenek, görenek.

Ruhbilim Terimleri Sözlüğü - 1974

Türkçe: malumat, İngilizce: information

1. Öğrenme, araştırma ya da gözlem yolu ile edinilen gerçekler. 2. (Davranış ruhbilimi) Bir uyaran durumunun ipucu ya da açar görevini yapan yönü. 3. (Bilgi kuramı) Tümü ya da bir parçası sınıflandırmaya elverişli olan nesneler topluluğunun, niceliği ile ilgili yönü.

Eğitim Terimleri Sözlüğü - 1974

Türkçe: malumat, vukuf, marifet, İngilizce: knowledge, Fransızca: connaissance, notion

1. İnsan usunun kapsayabileceği olgu, gerçek ve ilkelerin tümüne verilen ad. 2. İnsan anlığının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünsel ürün. 3-Genel olarak ve ilksezi biçiminde zihnin kavradığı temel düşünceler. 4- Bir yargılamada bulunabilmek için bilinmesi gereken öğelerin her birine verilen ad. 5- Bir şeyi bilme hali.

Yöntembilim Terimleri Sözlüğü - 1981

Türkçe: malumat, İngilizce: knowledge

Bilme, öğrenme süreci ve işleminin konusu ya da nesne ve olaylara yüklemler vererek varılan yargı.

Uygulayım Terimleri Sözlüğü - 1980

Türkçe: enformasyon, data, İngilizce: information, data, Fransızca: information

1. bilişim: Öğeleri genellikle özdevimsel yollardan işlenmeye elverişli olan yazılı bölge. 2. güdümbilim: Bir dizgenin durumunu, buna bağlı olarak bu dizgenin başka bir dizgeye ilettiği durumu anlatan nitel etken.

Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975

Türkçe: marifet, malumat, İngilizce: knowledge, congnition, Fransızca: connaissance, Almanca: Erkenntnis, Latin: cognitio

I. (Genellikle) 1. Bilme edimi. 2-Bilinen şey; bilme edimi sonunda ulaşılan şey. II. (Felsefede) Bir şeyin bir şey olarak kavranması. Burada tasarımlamadan ayrı olarak bilme eğilimi vardır. // Bilgi çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilir: 1. İnsandaki ruhsal bir olay olarak. 2. Kavrama edimi, asalt bilinç edimi, yönelme (eğilim, intention) olarak. 3. Özne (bilen) ve nesne (bilinen) arasındaki ilişki olarak (= bilgi bağlantısı). 4. Nesnenin öznedeki imgesi, tasarımı, izdüşümü olarak (= bilgi oluşumu). 5~ Tasarım imgesinin nesneyle uyuşması olarak. 6. Bilgimizin ve bilgi imgemizin nesnenin tüm içeriğine yaklaşma eğilimi olarak (= bilgi süreci, bilgi ilerlemesi). 7. Bilginin başkasına ulaştırılabilir, aktarılabilir sonucu olarak; bilgi ürünü, bilgi sonucu.

Fizik Terimleri Sözlüğü - 1983

Türkçe: malumatı, İngilizce: information, Fransızca: information, Almanca: Kenntnis

Doğanın nesne ve olayları üzerinde kuramsal ya da görgül yoldan öğrenilen şey.

İktisat Terimleri Sözlüğü - 2004

İngilizce: knowledge, information

1. (knowledge) Bireylerin öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile çaba sarfederek elde ettiği olgular. 2. (information) Bireylerin herhangi bir çaba sarfetmeksizin ulaştığı dışardan verilen olgular.

Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu - 2007

info

Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu - 2007

information

Hemşirelik Terimleri Sözlüğü

İngilizce: knowledge

1. İnsan aklının kavrayabileceği ilke, kavram, olgu ve gerçeklerin tümüne verilen ad. 2. Öğrenme, araştırma veya gözlem yoluyla edinilen kazanımlar. 3. İnsanların gerçekle kurduğu bağların her biri ve bütünü.