Yeleli denizaslanı ya da Güney Amerika denizaslanı (Otaria flavescens), denizaslanıgiller (Otariidae) familyasının Güney Amerika'ya özgü bir türü.
Yeleli denizaslanının bilimsel sınıflandırması
Âlem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Carnivora (Etçiller)
Üst familya: Pinnipedia (Yüzgeç ayaklılar)
Familya: Otariidae (Denizaslanıgiller)
Alt familya: Otariinae
Cins: Otaria
Péron, 1816
Tür: O. flavescens
Binominal adı: Otaria flavescens
(Shaw, 1800)
 |
| Yeleli denizaslanının dağılım haritası |
Yeleli denizaslanının özellikleri
Erkekler 2,50 m kadar boya sahip olurken ağırlıkları 300 kg kadar gelir. Üst kısmı koyu kahverengi olup, alt kısımlar sarımsı-kahverengindedir. Türe adını veren yeleler biraz daha açık renkte olup, aslında türe özgü bir özellik değildir ve diğer deniz aslanlarında da mevcuttur. Buna karşın dişiler 2 m boyundadır ve 140 kg ağırlığa ulaşırlar. Açık kahverengidirler ve gövdelerinde sıklıkla tüm vücuda yayılmış büyük, düzensiz lekeler vardır.
 |
| Genelde Şili, Peru, Uruguay ve Arjantin kıyılarında yaşayan açık kahverenkli Yeleli denizaslanı ve yanında türü farklı bir diğer deniz aslanı. |
Dağılım
Türün dağılım bölgesi, Güney Amerika'nın Pasifik sahili boyunca Peru'dan Ateş Toprakları'na kadar ve Atlantik sahili boyunca Güney Brezilya'ya kadar uzanır. Bundan başka Güney Atlantik'te Falkland Adaları'nda bir koloni bulunur. Ayrıca dolaşan tek tük hayvanlar, yukarıda Galapagos Adaları kolonilerinde ve Brezilya sahili önlerinde görülmüştür. Ancak bunlar çok ender ististani durumlardır. Genel durumda bu deniz aslanları kolonilerinin yakınlarında kalırlar.
Yaşam tarzı
Üremeleri diğer deniz aslanlarına benzer. Erkekler sahilde dişilerin önünde buluşur ve bölgeleri için dövüşürler. Bu dövüşlerde karşılıklı olarak dikilerek birbirlerini ısırmaya çalışırlar. Bu esnada sıkça kanlı yaralanmalar meydana gelir. Zayıf olan erkekler bu kavgalar süresince koloninin dışına itilirken, en kuvvetliler ortada, en cazip yerlerde hak sahibi olurlar. Eğer dişiler erkeği takip ederse, bölgesinde karaya çıkmış oldukları erkeğin haremine dahil olurlar. Bir harem 18 kadar dişiyi kapsayabilir, koloninin kıyısına doğru bu sayı azalır. Ortalama olarak erkek başına sadece 3 dişi düşer. Erkekler sürekli olarak dişilerin kendi bölgelerini terk etmesini önlemekle meşguldurler. Aksi halde bu durum komşu erkeklerle yeniden bir kavgaya neden olur. Genç erkekler bazen on kadar erkekle grup oluştururlar ve düzenli olarak koloniye saldırarak dişileri kaçırmaya ve çiftleşmeye çalışırlar. Karada geçen iki ile üç ay boyunca bir erkek neredeyse hiç uyumaz ve beslenmez.
Dişiler 350 günlük bir gebeliğin ardından bir yavru dünyaya getirirler. Doğum, dişiler karaya çıktıktan hemen sonra, bir erkekle yeniden çiftleşmeden kısa süre önce gerçekleşir.
 |
| Valdés Yarımadası'nda yeleli deniz aslanı kolonisi |
Tehdit ve koruma
Derileri ve yağları sebebiyle Güney Amerika deniz aslanları geçtiğimiz yüzyıllarda topluca öldürülmüşlerdir. Bu yüzden birkaç milyonun üzerinde olan popülasyonları birkaç onbine gerilemiştir. Bugün yeniden 270.000 kadar yeleli deniz aslanı mevcut olup, en başta Şili ve Arjantin sahilinde sayıları sabit bir şekilde artarken, Uruguay ve Falkland Adaları'ndaki sayılarında halen daha gerileme vardır.