Korkuluk mantık hatası veya özgün adıyla straw man fallacy, tartışmalarda karşı tarafın argümanını çürütmek için kullanılan ama karşıt argümanı doğru şekilde ele alamadığı için çürütemeyen mantık hatasıdır. Bu tür argümanları kullanan kişilerin karşı tarafa değil de "korkuluğa" saldırdığı söylenir.
Korkuluk mantık hatasında ilk önce tartışılan kişinin iddiası gizlice değiştirilir ve karşı taraf farklı bir şeyi savunuyormuş gibi gösterilir. Sonrasında korkuluk mantık hatasını kullanan kişi kendi yarattığı argümanı çürütür. Bu şekilde karşı tarafın argümanı çürütülmüş gibi gözükür. Korkuluk mantık hataları tarih boyunca polemik tartışmalarda, özellikle duygusal konularda kullanılmıştır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Tarihçe
Douglas N. Walton'a göre, korkuluk mantık hatası ile kez Stuart Chase'in 1956 tarihli Guides to Straight Thinking kitabında tanımlanmıştır. Bununla beraber Aristoteles de Bu argümana benzer mantık hatalarına duyduğu endişeyi dile getirmiştir.
Yapısı
Korkuluk mantık hatası aşağıdaki tartışma modelinde ortaya çıkar:
- 1. kişi, X önermesini ileri sürer.
- 2. kişi, X önermesine yüzeysel olarak benzeyen Y önermesine karşı çıkar. Böylece sanki X önermesine karşı çıkıyormuş gibi görünür.
Örnekler
- A: Rakıyla ilgili yasaları gevşetmeliyiz.
- B: Hayır, sarhoş edici maddelere sınırsız erişim hakkı verilmesi toplumdaki iş ahlakının yok olmasına yol açar.
- A: Evrim teorisine göre insanlar ve maymunlar ortak atadan türemiştir.
- B: Evrim doğruysa şimdiki maymunlar neden insan olmuyor?
- A: Yeni yapılan yolların ücreti çok fazla, yönetim burada daha farklı bir ücretlendirme politikası izleyebilir.
- B: Yeni yolların yapılmasına ve insanlığın gelişmesine neden karşısın?