Edebiyat teorisi, edebiyatta bir eleştiri akımıdır. Sıkı bir anlamda edebiyat doğasının ve edebiyat analiz yöntemlerinin sistematik çalışmasıdır.
Sonuç olarak, "teori" kelimesi bilimsel yaklaşımların çeşitliliği için bir şemsiye terim hâline gelmiştir. Bu yaklaşımların çoğu Kıta felsefesi ve sosyoloji çeşitli kolları tarafından bildirilir.
Edebiyat teorisinin başlıca önemi edebiyat’ın temel sorulardan birini çözmesidir. Bu soru şöyle: "Edebiyat nedir?"
İlk sistematik edebiyat teorisi olan “Edebiyat Teorisi” adlı eseri edebiyat eleştirmenleri René Wellek ile Austin Warren yazmışlardır. “Edebiyat Teorisi” adlı eser özel bir moda olan edebiyat eleştirisine çok yakındır.
René Wellek 1960’ların başında, adlarını "yapısalcı-taklitçi edebiyat teorisi yapma" sıfatına mahkûm edenlere karşı, Yeni Eleştirmenleri savunmuştur. Bu sebepten dolayı, o bazen, bugünün muhafazakâr edebiyat aydını olarak düşünülür.