Zurvan veya Zervan, Zerdüştlük dininin bir dalı olarak vücuda gelen Zurvanizm inancındaki zaman ve kader tanrısıdır. Söz konusu tanrının adı, bizzat "zaman" manasına gelmektedir. Ayrıca bu tanrının iyilik ile kötülüğün nihai kaynağı olduğuna inanılmıştır. Bu nedenle Arap kültüründeki dehr kavramındaki gibi, hem insanoğlunun saadetinin hem de sefilliğinin müsebbibi olarak görülmektedir.
Kategoriler:
Ansiklopedi
Zamanın mutlak bir ilke olarak düşünülmesi, yalnızca Zurvanizm'e özgü değil; antik Mezopotamya'dan Hint felsefesine kadar birçok inanç sisteminde “başlangıcı olmayan bir zaman” fikrine rastlanır. Zurvan’ın hem Ahura Mazda hem de Angra Mainyu’nun babası sayılması, aslında evrendeki ikilikleri tek bir kaynağa bağlama çabasının ürünü. Bu yönüyle Zurvanizm, mutlak iyi ve mutlak kötünün çatışmasından çok, bu ikiliğin aynı özden doğduğunu iddia eden kadim bir monizme işaret eder.
YanıtlaSilBazı kaynaklar Zurvan'ı cinsiyetsiz ve nötr olarak tanımlar; çünkü zamanı tanrısallaştırmak, onu herhangi bir ahlaki değerle sınırlandırmak istememenin sonucudur. Bu yönüyle Zurvanizm, determinist bir kader anlayışına da kapı aralar. Her şey zamanın içinde olmuşsa, irade nerede başlar?
Zurvan inancı, yalnızca Zerdüştlükle değil, aynı zamanda Gnostik geleneklerle de benzer yönler taşır. Bu benzerlikleri ve farklılıkları karşılaştırarak incelemek, Zurvan’ın kültürel etkilerini daha iyi anlamayı sağlar.