Molla Câmî veya tam adıyla Nureddin Abdurrahman Câmî, (Farsça: نورالدین عبدالرحمن جامی, d. 7 Kasım 1414 - ö. 9 Kasım 1492, Herat), İranlı İslam alimi ve şair.
15. yüzyılında en iyi Fars şairlerinden ve en son önemli Sufi şairlerinden biridir. Arap edebiyatı ve felsefede derinleşerek İran'ın büyük bilginlerinden biri oldu. Tasavvuf felsefesi içinde önemli bilginlerden sayılmaktadır. Medrese eğitimi almış ve Ali Kuşçu ile birlikte matematik problemleri üzerinde durmuştur. Zamanında bir allâme (her şeyi bilen, büyük bilgin) sayılmıştır. Felsefe alanındaki etkinliğinin yanında çok bilinmeyen ama etkili sayılan Arapça şiirler yazmış, musîkiyle ilgilenmiştir. Yusuf ile Züleyha, Leyla ile Mecnun gibi şiirleri vardır. İran klasik şairlerinin sonuncusu sayılır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Hakkında bilgi nedir?
- Doğum tarihi: 7 Kasım 1414
- Doğum yeri: Cam, Horasan
- Ölüm tarihi: 9 Kasım 1492 (78 yaşında)
- Ölüm yeri: Herat, Timurlular
Yaşam öyküsü
Afganistan'ın bugünkü Gor Eyaleti'nde, Cam'a yakın bir köyde doğdu, ama doğuşundan birkaç yıl sonra, ailesi Herat şehrine taşındı; oradaki Nizamiya Herat Üniversitesi'nde gezinimcilik, matematik, Arap edebiyatı, doğa bilimleri ve İslâm felsefesini öğrendi.
Ondan sonra, derslerini bitirmek için İslam dünyasında fen bilimlerinin en önemli merkezi olan Semerkand'a gitti. Ünlü bir Sufi idi, ve Nakşibendi Sufi tarikatına uydu. Hayatının sonunda Herat'ta yaşıyordu.
 |
| Molla Camî'nin mezarı |
Felsefesi
Molla Câmî, tasavvufa yönelmiş, Nakşî şeyhlerinin yanı sıra, sufîlerle de ilişkili olmuştur. Şeyh Ahrar, Abdullâah Ansârî ve Sadeddin Kaşgerî, onun sıklıkla ismini andığı sufî düşünürlerdir. Kitabı Nefahat-ül-üns Nakşîliğin ve tasavvuf felsefesinin en önemli kaynaklarından sayılmaktadır. Câmî, tasavvuf düşüncesinde, hem bu düşüncenin derli toplu hale getirilmesinde hem de tasavvuf düşünürlerinin hayatlarının yazılması yönünde katkıda bulunmuş; öte yandan İbn Arabi'nin zor anlaşılan düşüncelerinin açık kılınması ve ayrıca sufiler, kelamcılar ve filozoflar arasındaki farkların ve her bir akımın özelliklerinin belirginleştirilmesine yönelik çalışmalar yürütmüştür. Feridüddin Attar ve Mevlana Celâlleddin Rûmî gibi tasavvufa düşünce yönünde dahil olması ve bu alana felsefe düzeyinde katkıda bulunmasından dolayı Molla Câmî tasavvuf bilgeleri arasında sayılır. Kendi başına özel bir kuramı yoksa da, vahdet-i vücud düşüncesinin tasavvuf ve sufilikte yerleşmesine doğrudan etki etmiştir.
Eserleri
Cami 87 kitap ve mektup yazdı. Hem düzyazı hem de şiir, hem sıradan hem de dinî temalarla yazdı. Tarihsel eserler de yazdı. Onun ilhamları Hâfız'ın gazelleriydi.
- Nefahatül Üns
- Fatihat-üş-Şebab (Gençliğin açılışı)
- Hâtimet-ül-hayat (Hayatın kapanması)
- Vasıtat-ül-ıkd (Düğüm vasıtası)
- Mesnevî
- Tuhfet-ül-ahrar (Hür adamların hediyesi)
- Baharistan
- Risalet-ün-nakşıbendiye
- Tahkik-i mezheb-i sufîye
 |
| Kadına saldırı: Heft Evreng 'i oluşturan yedi mesnevilerden Silsiletü'z-zeheb, 1587 yılında Kazvin'de basıldı (Ermitaj Müzesi, Sankt-Peterburg) |
 |
| 1553'de yazılan, Cami'nin Dindar Olanların Gül Bahçesi eserinden bir resim. Bu resim Fars şiirselliğini ve Fars minyatürü bir araya karıştırıyor, Fars edebiyatının geneli gibi. |
Ayrıca bakınız
- Gazel
- Sufizm