Metamfetamin (İngilizce: methamphetamine), merkezî sinir sistemi uyarıcısı olan sentetik bir maddedir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve obezite gibi hastalıkların tedavisinde reçete edilir. Desoxyn ismiyle ilaç piyasasında ABD'de bulunur. Bunun haricinde uyarıcı etkileri sebebiyle yasadışı olarak kullanımı mevcuttur, kristal ve hap formunda olabilen çeşitleri Dünya'da birçok ülkede yasadışı olarak satışı yapılmaktadır. Birçok uyarıcı gibi, 6-24 saat süren güçlü bir öfori; dolayısıyla güçlü bir psikolojik bağımlılık yapabilme etkisine sahiptir. Yapı olarak amfetamine yakın psikoaktif bir maddedir.
IUPAC ismi (S)-N-metil-1-fenil-propan-2-amin olan methamfetamin suistimal edilmek üzere kaçak üretimi ile de tanınmıştır. Efedrin ya da psödoefedrin molekülü hidrojenize edilerek kolayca elde edilebildiğinden hemen her yerde üretilebilmektedir. "Meth lab" de denilen bu yerler, üretimi sırasında çıkan fosfattan ötürü kırmızı bir renge boyanır ve kedi idrarı kokusuna sahiptir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Hakkında bilgi nedir?
| Sistematik (IUPAC) adı | |
|---|---|
| N-methyl-1-phenyl-propan-2-amine | |
| Kimlik belirteçleri | |
| CAS numarası | 537-46-2 |
| ATC kodu | N06 BA03 |
| PubChem | 1206 |
| DrugBank | DB01577 |
| Kimyasal özellikler | |
| Kimyasal formül | C10H15N |
| Moleküler ağırlık | 149.233 g/mol |
| Fiziksel özellikler | |
| Ergime noktası | 170 °C |
| Kaynama noktası | 212 °C |
| Çözünürlük(suda) | sıvı çözeltilerle kuvvetlendirilir ancak çözünmez mg/mL (20 °C) |
| Farmakokinetik özellikler | |
| Biyoyararlanım | Oral: %70 IV: %100 |
| Metabolizma | Hepatik |
| Yarılanma ömrü | 9-15 saat |
| Atılma | Renal |
| Tedavi bilgileri | |
| Gebelik kategorisi | ABD - C |
| Uygulama yolu | Oral, intravenöz, intramüsküler, buğu şeklinde, rektal, |
Tarihçe
Bulunuşu
1887 yılında metamfetamin sentezlenmesinden kısa bir süre sonra, metamfetamin efedrin maddesinden ilk kez 1893'te kimyager Nagai Nagayoshi tarafından sentezlendi. "Metamfetamin" terimi bu yeni karışımın kimyasal yapısından türedi:methyl alpha-methylphenethylamine. 1919 yılında, kristalize metamfetamin farmakolog Akira Ogata tarafından efedrinin redoks yöntemiyle kırmızı fosfor ve iyot kullanılarak sentezlendi.
Etkileri
Uyanıklık, motivasyon ve kısa dönem beyin aktivitesini artıran madde yüksek dozlarda öforiye neden olmaktadır. Madde alındığında tansiyon ve vücut sıcaklığı yükselir, göz bebekleri genişler. İshal, bulantı, kusma görülebilir.
Kötüye kullanımlarda beyin kimyasını bozup depresyona yol açtığı bilinmektedir. Bağımlılarında kalıcı anhedoni oluşmaktadır. Psikoz etkileri ortaya çıkartıp, görsel ve işitsel halüsinasyonlar ortaya çıkarabilir. Kullanıcılarında güçlü bir psikolojik bağımlılık yan etkisi görülür.
Devamlı kullanıcılarında meth ağzı denen diş çürükleri gözükür, bağışıklık sistemi baskılanır. Bu kişilerde stafilokok enfeksiyonları sıktır. Kilo kaybı ve kısa dönem libido artışı, ardından erektil disfonksiyon da bilinen etkilerindendir.
Kuvvetli sistemik reaksiyon ile ölüm görülebilir.
 |
| 5 mg tablet Desoxyn (metamfetamin) |
TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: methamphetamine
Alfa-uyarıcı ilaçlar grubundan amfetamin benzeri ilaç.