Atmaca, Accipitriformes takımının atmacagiller (Latince: Accipitridae) familyasının atmacalar (Latince: Accipitrinae) alt familyasına ait Accipiter cinsi kuş türlerine verilen ortak ad. Bu cinsteki bazı türler çakır kuşu adı ile de anılır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Animalia (Hayvan)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
- Sınıf: Aves (Kuşlar)
- Takım: Accipitriformes
- Familya: Accipitridae (Atmacagiller)
- Alt familya: Accipitrinae
- Cins: Accipiter
 |
| Bayağı atmaca (Accipiter nisus) |
Özellikleri
Kanatları geniş ve oldukça kısa, bacakları ve kuyrukları görece uzundur. Bu özellikleri, avlarına yetişebilmek için kısa sürede büyük hızlara erişebilmelerini ve sık ağaçlar arasında ustalıkla manevra yapabilmelerini sağlar; buna karşılık, şahin, kartal, tuygun gibi daha uzun kanatlı yırtıcılar kadar uzun süre kanat çırpmadan dönemezler. Siyah beyaz görürler.
Yaşam şekli
Bütün türleri ormanlarda yaşayan ve daha çok küçük kuşlarla beslenen atmacalar, dünyanın bütün ormanlık bölgelerinde bulunur. Büyük ağaçlara, dallardan, içi yumuşak bir astarla kaplanmış yuvalar yaparlar. Dişi, kahverengi lekeli beyaz yumurtalarının üstünde dört ile beş hafta kuluçkaya yatar. Yavruları beş ya da altı hafta sonra tüylenir.
Özellikle Trabzon, Rize, Artvin bölgesinde yöre halkının tenta olarak tabir ettiği kapanlarla tutulan atmacalar, bıldırcın avı için eğitilir. Kısa zamanda görevini icra eden atmacalar göç mevsimi olan kasım ayının gelmesiyle doğaya salınır.
 |
| Fiji çakır kuşu (Accipiter rufitorques) |
Türleri
- Alaca çakır kuşu (Accipiter albogularis)
- Şeritli küçük çakır kuşu (Accipiter badius)
- İki renkli atmaca (Accipiter bicolor)
- Şili atmacası, Accipiter (bicolor) chilensis
- Yeni Britanya atmacası (Accipiter brachyurus)
- Yoz atmaca (Accipiter brevipes)
- Nicobar atmacası (Accipiter butleri)
- Accipiter castanilius
- Accipiter chionogaster
- Kuşaklı atmaca (Accipiter cirrocephalus)
- Accipiter collaris
- Cooper atmacası (Accipiter cooperii)
- Kızıl boyunlu atmaca (Accipiter erythrauchen)
- Accipiter erythronemius
- Kızıl butlu atmaca (Accipiter erythropus)
- Kahverengi çakır kuşu (Accipiter fasciatus)
- Frances atmacası (Accipiter francesii)
- Bayağı çakır kuşu (Accipiter gentilis)
- Sulawesi çakır kuşu (Accipiter griseiceps)
- Japon atmacası (Accipiter gularis)
- Gundlach atmacası (Accipiter gundlachi)
- Beyaz karınlı çakır kuşu (Accipiter haplochrous)
- Moluklu çakır kuşu (Accipiter henicogrammus)
- Henst çakır kuşu (Accipiter henstii)
- Taklitçi atmaca (Accipiter imitator)
- Arduvuz sırtlı atmaca (Accipiter luteoschistaceus)
- Madagaskar atmacası (Accipiter madagascariensis)
- Kara sırtlı çakır kuşu (Accipiter melanochlamys)
- Kara çakır kuşu (Accipiter melanoleucus)
- Meyer çakır kuşu (Accipiter meyerianus)
- Küçük atmaca (Accipiter minullus)
- Cüce atmaca (Accipiter nanus)
- Bayağı atmaca (Accipiter nisus)
- Beyaz çakır kuşu (Accipiter novaehollandiae)
- Ovampo atmacası (Accipiter ovampensis)
- Gri başlı çakır kuşu (Accipiter poliocephalus)
- Boz karınlı çakır kuşu (Accipiter poliogaster)
- Accipiter princeps
- Şarap göğüslü atmaca (Accipiter rhodogaster)
- Fiji çakır kuşu (Accipiter rufitorques)
- Kızıl göğüslü atmaca (Accipiter rufiventris)
- Çin çakır kuşu (Accipiter soloensis)
- Accipiter striatus
- Accipiter superciliosus
- Afrika çakır kuşu (Accipiter tachiro)
- Kızıl göğüslü çakır kuşu (Accipiter toussenelii)
- Benek kuyruklu çakır kuşu (Accipiter trinotatus)
- Tepeli çakır kuşu (Accipiter trivirgatus)
- Accipiter ventralis
- Accipiter virgatus
 |
| Beyaz çakır kuşu (Accipiter novaehollandiae) |
 |
| Bayağı atmaca yavruları |
atmaca ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim, hayvan bilimi
Kartalgillerden, ava alıştırılabilen küçük bir yırtıcı kuş, akkuş (Accipiter nisus).
Yazın Terimleri Sözlüğü - 1974
Özel bir ezgi ile söylenen bir türkü.
Zooloji Terimleri Sözlüğü - 1963
İngilizce: sparrow hawk, Fransızca: epervier d'Europe, Almanca: Sperber
(Accipiter nisus): Kartallar (Falconiformes) takımının kartalgiller (Falconidae) familyasından bir kuş türü. Uzunluğu 30 cm kadar olur. Tüyleri kahverengi mavi-külrengi karışıktır. Palearktik bölgede yaşar.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
Türkçe: base, İngilizce: sparrowhawk, Fransızca: épervier d'Europe, Almanca: Sperber, Latin: Accipiter nisus
Kuşlar (Aves) sınıfının, kartallar (Falconiformes) takımından, Palearktik bölgede yaşayan, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da kışın görülen, diğer bölgelerde yerli olarak bulunan, ova ve her türlü çam ormanlarında yaşayan, uzunluğu 30 cm kadar, kahverengi, mavimsi, kül rengi karışık tüylü bir tür. Delice atmaca, küçük atmaca.
Kelime Kökeni
Türkçe atma sözcüğünden +çA sonekiyle türetilmiş olabilir; ancak bu kesin değildir.
Tarihte En Eski Kaynak
atmaça toğan "bir tür yırtıcı kuş" [ Kitab-ı Mecmu-ı Tercüman-ı Türkî (1343) ]