Canlı ya da organizma, biyoloji ve ekolojide fonksiyonlarını yaşama mümkün olduğunca uyum sağlayarak sürdürebilen basit yapı moleküllerinin veya karmaşık organ sistemlerinin bir araya gelmesiyle oluşan varlıklar için kullanılan bir kavramdır.
Canlılar çevreye uyum sağlama, üreme ve kalıtım gibi ortak özelliklere sahip doğal varlıklar grubunun ve yaşamın temel ögeleridir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Köken bilimi
Canlı sözcüğü Farsçadan Türkçeye geçmiş olan "can" sözcüğünden türemiştir. "Can" yaşama, yaşam anlamındadır. Buna sahip olanlar ise canlıdır, yani "yaşayan"dır. Organizma ise araç/alet anlamındaki Yunanca "ὄργανον (organon)" sözcüğünden gelir.
Canlıların sınıflandırılması
Evrende birçok canlı vardır ve bilim insanlarının bunların her birini tek tek incelemesi mümkün değildir. Bu yüzden canlılar sınıflara ayrılır. Canlıların belirli özellikleri göz önüne alınarak yapılan gruplandırmaya taksonomi (sınıflandırma) veya biyosistematik denir. Sınıflandırmayı inceleyen bilim dalına sistematik (taksonomi) denir. Canlılar, temel olarak altı grupta sınıflandırılır:
Canlıların ortak özellikleri
- Hücresel yapı
- Metabolizma
- Homeostazi (iç denge)
- Beslenme
- Solunum
- Sindirim
- Boşaltım
- Dolaşım
- Büyüme ve Gelişme
- Çoğalma (Üreme, replikasyon)
- Çevresel uyarılara tepki
- Adaptasyon
- Ölüm
Her canlıda bu özelliklerin hepsi ya da bir kısmı görülmektedir.
canlı ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
1. sıfat Canı olan, diri, yaşayan:
"Bütün canlıların kendilerini yarı baygın, uykulu, hareketsiz bir tembelliğe bıraktıkları saatler başlamıştı." - Necati Cumalı
2. sıfat Hareketli, hayat dolu, dinamik:
"Yeni ufuklar arıyor, insanlarla daha geniş, canlı ilişkiler kurmak istiyordum." - Adalet Ağaoğlu
3. sıfat Güçlü, etkili.
4. sıfat Dikkat çekici, göz alıcı, parlak (renk), ateş parçası.
5. isim Yaşayıp yer değiştirebilen yaratık, hayvan.
6. isim Canlı yayın.
7. zarf Hareketli, hayat dolu, dinamik bir biçimde:
"Umut iyidir. İnsanı canlı ve güçlü tutar." - Ayla Kutlu
Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu - 2007
live
canlı