Sağlık turizmi, sağlığın korunması, geliştirilmesi veya hastalıkların tedavi edilmesi amacıyla kişilerin ikamet yerlerinden başka bir ülkeye seyahat ederek sağlık ve turizm olanaklarından yararlanmasıdır. Bu amaçla seyahat eden kişiye sağlık turisti denilmektedir. Geçmişte bu terim genellikle az gelişmiş ülkelerden, gelişmiş ülkelerdeki sağlık merkezlerine ziyaretler olarak gerçekleşirken, günümüzde uluslararası hasta dolaşımı yön değiştirmeye başlamıştır. Gelişmiş ülkelerden de uygun fiyatlar ve alternatif tedavi olanakları sebepleri ile diğer ülkelere sağlık turistleri gitmektedir.
{tocify} $title={İçindekiler}
Sağlık Turizmi Türleri
Medikal Turizm: Medikal turizm sağlık turistinin iyilik halinin gelişmesi için yapılan tıbbi işlem ya da etkinlikleri içermektedir. Hastalığın iyileştirilmesi durumu; tıbbi check-up, sağlık taraması, diş tedavisi, kalp ameliyatı, protez takılması, kanser tedavisi, nöroşirurji, organ nakilleri ve nitelikli tıbbi müdahaleleri gerektiren diğer işlemleri kapsamaktadır.
Termal Turizm: Sağlık turizmi içerisinde değerlendirilen, içeriklerinde erimiş mineral bulunan maden sularının dinlenme, zindeleşme ve tedavi gibi amaçlarla kullanımdan ortaya çıkan uygulamalar termal turizm içerisinde değerlendirilmektedir. Arkeolojik değerlendirmelerde Sümerlerin sıcak kaynakların etrafına bilinen en eski sağlık tesislerini inşa ettiği bulunmuştur. Bu tesisler bilinen ilk sağlık turizmi yapısı olarak görülebilir.
Yaşlı Turizmi (Geriatri Turizmi): Son dönemlerde sağlık turizminde yaşlıların bakımı ile ilgili kurulan tesisler ve bu amaçla yapılan seyahatler de sağlık turizminin yeni bir türü olarak turizm faaliyetlerinde yerini almaya başlamıştır. 3. yaş turizmi olarak da adlandırılan faaliyet, yaşlı turistlerin bakım ve rehabilitasyonu amacıyla klinik konukevleri, geriatrik tedavi merkezleri, bakım evlerinde eğitim almış sertifikalı personel tarafından yapılan uygulamalardır. Türkiye'nin 2014-2018 arası için hazırlanan 10. Kalkınma Planı'nda "İleri Yaş Turizmi" başlığında programa alınmıştır.
Engelli Turizmi: Engelliler için özel bakım, klinik otellerde ve rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir.
Yalova termal tesislerde bulunan yüzme havuzu |
Türkiye'de Sağlık Turizmi
2019 yılında gelen turist sayısı 662.087, turizm geliri 1.065.105 dolar , 2020 yılında gelen turist sayısı ise COVİD-19 pandemisi etkisi ile 388.150, turizm geliri ise 548 milyon dolar olmuştur. Uluslararası hastaların en çok tercih ettiği klinik branşlar sırasıyla; Kadın hastalıkları, iç hastalıkları, göz hastalıkları, tıbbi biyokimya, genel cerrahi, diş hekimliği, ortopedi ve travmatoloji, enfeksiyon hastalıkları ve kulak-burun-boğaz, şeklindedir.
Türkiye'de sağlık turizmi alanında faaliyet gösterebilmek için tüm kuruluşların 'Sağlık Turizmi Yetki Belgesi' alması gerekmektedir. Aralık 2021 itibarı ile bu belgeyi almış 1.473 sağlık tesisi ve 308 aracı kuruluş bulunmaktadır. Bunun yanında JCI (Joint Commission International) belgesine sahip olan toplam 31 kuruluş bulunmaktadır. Ocak 2022 itibarı ile Türkiye, JCI akredite kuruluş toplamında dünyada 7. sıradadır.
Türkiye'de sağlık turizminin yurtdışında tanıtımını yapmak ve uluslararası sağlık hizmetlerine ilişkin politika ve stratejiler oluşturmak amacı ile Sağlık Bakanlığı tarafından 2018 yılında USHAŞ kurulmuştur.
Bunun yanında Türkiye son yıllarda estetik ve özellikle saç ekimi konusunda dünya çapında bir merkez haline gelmiştir.
Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi |
Dünyada Sağlık Turizmi
Sağlık turizmi ve bileşenlerinin farklı tanımlarının yanı sıra sınırlı, tam olarak ölçümlenemeyen ve güvenilir olmayan veriler nedeniyle, sağlık turizmi pazarının büyüklüğünü tahmin etmek zordur. Sağlık turizmi pazar büyüklüğü Medikal Turizm Derneği (Medical Tourism Association) verilerine göre 2018 yılında 100 milyar dolara ulaşmıştır.
Afrika ve Orta Doğu
Birleşik Arap Emirlikleri
Birleşik Arap Emirlikleri'nde, özellikle Dubai, Abu Dabi ve Şârika dünyada sağlık turizmi için popüler destinasyonlardandır. Dünyada sağlık akreditasyonlarından en saygınlarından biri olan JCI (Joint Commission International) belgesine sahip olan toplamda en fazla kurum Birleşik Arap Emirlikleri'ndedir. Sağlık turizmini geliştirmek adına devlet tarafından 2007 yılında Dubai Sağlık Otoritesi (Dubai Health Authority) kurulmuştur.
Dubai Hastanesi, BAE |
Güney Afrika Cumhuriyeti
Özellikle Güney Afrika Kalkınma Topluluğu'ndaki ülkelerdeki yetersiz tetkik ve tedavi seçenekleri nedeni ile komşu ülkelerden hasta çekmektedir.
İsrail
ABD ve Avrupa'da eğitim almış nitelikli doktorları ile İsrail sağlık turizminde popüler bir destinasyonudur. Genellikle Doğu Avrupa, Rusya Federasyonu ve Kıbrıs'tan hastalar tedavi için bu ülkeyi seçmektedir. İsrail Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkeye her yıl 30 bin sağlık turisti gelmektedir.
Sheba Medical Center, İsrail |
İran
Genellikle komşu ülkelerden sağlık turisti çeken İran, 2018-2019 yılları arasında toplamda 500-550 bin sağlık turisti ağırlamıştır. Ülke kozmetik ve plastik cerrahi, kısırlık tedavisi ve diş tedavilerindeki düşük fiyatları ile öne çıkmaktadır.
Tunus
Tunus, Güney Afrika'nın arkasından sağlık turizminde Afrika'da ikinci sırada bulunuyor. Talassoterapi'de dünyada Fransa'nın ardından ikinci en iyi destinasyon olarak nitelendiriliyor.
Ürdün
Coğrafi konumu nedeniyle birçok ülkeye erişim kolaylığı olan Ürdün, Dünya Bankası verilerine göre yıllık 250 bin sağlık turisti çekiyor ve 1 milyar dolar gelir elde ediyor. Ülkenin ulusal ekonomisinde hatırı sayılır bir payı olan sektör ülke GDP'sinin %3,5'unu karşılıyor.
Amerika
Amerika Birleşik Devletleri
ABD vatandaşlarının yurt dışına tedavi olmak için gitme motivasyonu temel olarak maddi sebeplere dayanır. Daha uygun fiyatlı tedavi imkanlarından yararlanmak için 2017 yılında 1,7 milyon Amerikalı yurt dışına çıkmıştır.
Bunun yanında ileri medikal teknoloji ve dünya çapında ünlü, alanının en iyi hastanelerinin bulunduğu ülke dünyanın her yerinden yüksek gelirli sağlık
turistlerini çekmektedir. 2012 yılında toplam 800 bin hasta ülkeye tedavi olmak için gelmiştir.
Mayo Clinic, Minnesota-ABD |
Brezilya
Brezilya, özellikle estetik cerrahi alanındaki başarısı dünyaca bilinen bir ülke. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre Latin Amerika'nın en iyi sağlık sistemine sahip olan ülke JCI akredite toplam 61 kuruluşu ile(2021) bu savı güçlendiriyor.
Kanada
Eşdeğer operasyon için Birleşik Devletler'deki maliyeti ile kıyaslandığında yüzde 30 ila 60 arasında daha uygun olan Kanada her yıl 14 milyon ABD vatandaşını turist olarak ülkeye çekiyor. Bununla beraber bu yığılma bazı alanlarda ve operasyonlarda uzun bekleme sürelerine yol açtığından Kanada vatandaşları da tedavi için yurtdışı seçeneklerini değerlendirmek durumunda kalabiliyorlar.
Kosta Rika
Kosta Rika özellikle bölgesinde sağlık turizminde günden güne güçlenen bir ülke. Birleşik devletlerle kıyaslandığında düşük maliyetleri ile öne çıkıyor. 2019 yılında yapılan ABD fiyatı 44.000 dolar bir diz operasyonu, Kosta Rika'nın en büyük özel kliniği olan Clinica Biblica'da 12.200 dolara mal olmuştur.
Küba
Genelde Latin Amerika ve Karayipler'den hasta çeken Küba, sağlık turizmi alanında çok uzun zamandır hizmet veriyor. Küba Devrimi'nden sonra sosyalist yönetimin ana hedeflerinden birisi sağlık ve eğitim sistemlerini geliştirmek olmuştur. Buna paralel olarak yetişen doktorlar özellikli tedavilerde başarıları ile öne çıkmıştır. Ülke özellikle onkoloji alanında tercih edilen bir destinasyondur.
Meksika
Meksika'da ülkenin sağlık bakanlığı tarafından akredite 98, JCI tarafından akredite 7 sağlık kuruluşu bulunuyor. Özellikle lokasyon ve maliyet açısından uygunluğu ile Birleşik Devletler'den sağlık turisti çekiyor.
ABD sınırına çok yakın 6 bin nüfuslu bir şehir olan Los Algodones sağlık turizmi açısından önem taşıyor. Neredeyse sadece sağlık turizmi ile geçimini sağlayan bu küçük kentte 600 civarında dişçi bulunuyor ve kentin adı halk arasında Molar City-Azıdişi Şehri olarak geçiyor.
Asya ve Pasifik
Çin
Çin özellikle geleneksel ve tamamlayıcı tıp alanında öne çıkıyor. Geleneksel Çin tıbbında önemli olan akupunktur, bitkisel tedavi, meditasyon, kupa
tedavisi, yoga ve Tai-Chi popüler uygulamalar arasında gösterilebilir. 2018 yılı itibarı ile Çin'den yurtdışına tedavi olmak için giden yıllık 2 milyon kişi, Çin'e tedaviye gelen sağlık turisti sayısı yıllık 1 milyon kişi civarındadır.
Çin geleneksel tıp tedavisi için kullanılan kurutulmuş bitki ve hayvan parçaları |
Güney Kore
Dünya standartlarında kaliteli hizmet ve teknolojisiyle tanınan Güney Kore'ye 2009-2019 yılları arasında 2,6 milyon sağlık turisti ziyaret etmiştir. Devletin resmi kuruluşu Kore Turizm Organizasyonu tarafından sağlık turizmini tanıtmak için Medical Korea adında bir yapı kurulmuştur. Medical Korea özellikle orta doğu bölgesinden hasta çekmek için tanıtım-reklam çalışmaları yapmaktadır. Newsweek'in 2021 yılında hazırladığı 'Dünyanın En İyi 200 Hastanesi' listesinde Güney Kore'den 13 hastane yer almaktadır.
Hindistan
Hindistan uygun tedavi maliyetleri ve 38 JCI akredite kuruluşu ile sağlık turistlerini ülkeye çekmektedir. Özellikle Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan yoğun sağlık turisti alan ülkede medikal turizmin yanında geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları da yoğun olarak yapılmaktadır. Geleneksel tıp uygulamaları için Hindistan'ın 2014 yılında kurulmuş bir bakanlığı vardır.
Ülke sağlık nedeni ile ilgili gelecek hastalar için sağlık vizesi alma koşullarını kolaylaştırmıştır. 2019 yılında bu vizeyi 697 bin kişi almıştır. Hindistan'ın 2020 yılında 5-6 milyar dolarlık bir sağlık turizmi geliri olduğu düşünülüyor.
Hinduja Hastanesi, Hindistan |
Malezya
2005 yılında Malezya sağlık turizmini tanıtmak için Malaysia Healthcare Travel Council'i kuran ülke 2019 yılında 1.220.000 uluslararası hasta ağırlamış ve 1,7 milyar Malezya Ringgiti(405 milyon dolar) gelir elde etmiştir.
Malezya'ya en çok sağlık turisti gelen ülkeler, Avustralya, Bangladeş, Çin, Endonezya ve Hindistan'dır. Sağlık hizmetlerinin gelişmesi ve turizm gelirlerinin artması için üç sacayağı belirlenmiştir. Bunlar; sınıfının en iyisi bakım, yüksek teknoloji tesisleri ve yenilikçi tedaviye erişimdir.
Kuala Lumpur Kamu Hastanesi, Malezya |
Yeni Zelanda
Yeni Zelanda, ülke dilinin İngilizce olması ve fiyat avantajı ile öne çıkıyor. Bunun karşılığında Yeni Zelanda vatandaşları medikal turizm için Avustralya'yı, estetik ve diş tedavisi için Malezya ve Tayland'ı tercih ediyor.
Singapur
Singapur, yüksek tedavi kalitesi, son teknolojiyi kullanması ve saygın üniversiteleri ile sağlık turizminde bölgesel bir güç. Bunun yanında ülkedeki yüksek tedavi maliyetleri nedeniyle fiyat rekabetinde geride kalabiliyor, potansiyel turistler fiyatların daha uygun olduğu Malezya ve Tayland'a gidebiliyor.
Tayland
2018 yılında toplam 3,5 milyon sağlık turistini ağırlayan Tayland'da 2021 yılı itibarıyla JCI akredite 60 sağlık kuruluşu bulunuyor. Tayland ileri düzey sağlık sistemi ve ulaşılabilir fiyatlarıyla sağlık turizminde dünyada lider ülkeler arasındadır. ABD'deki tedavi maliyetlerine göre 1/4 oranında avantajlı olan ülke özellikle 11 Eylül Saldırıları sonrasında Avrupa ve Amerika'da yükselen islamofobi nedeniyle orta doğu bölgesinden yoğun hasta çekmeye başlamıştır.
Tayvan
Sağlık turizmini geliştirmek için 'Taiwan Task Force For Medical Travel' yapısını kuran Tayvan, ileri teknolojik altyapısı ile öne çıkıyor. 2015 yılında toplam 300 bin sağlık turisti ağırlamıştır.
Avrupa
Almanya
Avrupa'nın en büyük ekonomisi olan Almanya'nın sağlık turizminde öne çıktığı noktalar son teknolojik altyapıyı kullanması ve inovatif tedaviler
geliştirmesidir. Bin kişi başına düşen hastane sayısında ABD'nin iki katı hastaneye sahip olan ülke, kıta Avrupası'nda 'Avrupa'nın Hastanesi' olarak nitelendirilir. Almanya hasta hakları ve güvenliği için katı yasalar çıkartmış ve bu yasalarla akreditasyon ve şeffaflık kriterlerini de belirlemiştir.
Freiburg Üniversitesi Tıp Merkezi, Almanya |
Birleşik Krallık
Ülkede hem devletin sosyal güvenlik kurumu NHS hem de özel klinikler sağlık turisti çekmektedirler. Orta doğu bölgesinden özellikle kompleks kanser tedavileri, nörolojik tedaviler ve kardiyovasküler tedaviler için sağlık turistleri gelmektedir. 2019 yılında tedavi için Birleşik Krallık'a gelen turist sayısı 62 bin olurken, tedavi için yurtdışına çıkan Birleşik Krallık vatandaşlarının sayısı 248 bin olarak gerçekleşmiştir.
Fransa
Fransa tüm dünyada popüler bir turizm destinasyonu olmasının yanında Dünya Sağlık Örgütü'ne göre sağlık sistemi de dünyada en iyiler arasındadır.
2002 yılından bu yana Birleşik Krallık'ta bekleme süreleri uzun olan kalça, diz ve katarakt ameliyatları için komşu ülkeden sağlık turisti almaktadır.
Macaristan
Avrupa ülkelerine yakın konumu ve düşük maliyetleri ile turist çekmektedir. Özellikle sağlık sigortalarına dahil olmayan diş tedavileri ve estetik operasyonları için tercih edilmektedir.
sağlık turizmi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Hemşirelik Terimleri Sözlüğü - 2015
İngilizce: health tourism
Bazı hastalıkların iyileştirilmesi amacıyla içmeler, kaplıca, ılıca, deniz, dağ, mağara, sanatoryum, prevantoryum ve benzerlerinden yararlanılmak üzere, ikamet edilen yerden başka bir yere sağlık hizmeti almak için yapılan planlı seyahatler.