Bozlak, Türk Halk edebiyatında bir uzun hava türüdür. Konusunu aşiret kavgalarından, kan davalarından, aşk maceralarından alır. İç Anadolu bölgelerinde söylenir. Avşar bozlağı, Urum bozlağı gibi türleri vardır. Ankara, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat ve Çorum gibi Orta Anadolu yörelerinde görülür.
Usulsüz bir sözel türdür. Bu türü belirleyen ögelerden ilki, kürdi dizisi içerisinde seslendirme yapılmış olmasıdır. Bunun yanında muhayyer dizisinde bozlaklar görülmesine karşın, bu diziyle yapılan seslendirmelerde durak ve tiz durakta kalınacağı zaman, üst yeden olacak şekilde Si sesleri ters glisandoyla pestleştirilir. Dolayısıyla yine kürdi makamlarının etkisi oluşur.
Ses genliğinde en geniş türdür. Küme ve motif sekilemeleri sıkça yapılmıştır. Seslendirme, genel olarak durak sesinin bir küçük üçlü üzerindeki sesten, veya bu sesin bir oktav tizinden, yani tiz duraktan başlar. Sözel bölmeye başlamadan önce, tek çalgı tarafından yol gösterme adı verilen bir usulsüz acış yapılır. Sözel bölümün seslendirilmesi sırasında ise çalgılardan biri dem tutabilir.
Temsilcileri
Geçmiştekiler
- Toklumenli Aşık Said (1835-1910) - Toklumen, Kırşehir
- Muharrem Ertaş (1913-1984) - Çiçekdağı
- Hacı Taşan (1930-1983) - Keskin, Kırıkkale
- Çekiç Ali (1932-1973) - Kaman, Kırşehir
- Ali Rıza Yurtoğlu (?-2005) - Balışeyh, Kırıkkale
- Neşet Ertaş (1938-2012) - Çiçekdağı
- Bahri Altaş (1952-2018) - Kaman, Kırşehir
- Seyit Çevik (1941-2020)- Keskin, Kırıkkale
- Neşet Abalıoğlu (1972 - 2023)- Kırıkkale
Günümüzdekiler
- Haşim Aslıhak (1951-) - Sungurlu, Çorum
- Mustafa Tatlıtürk (1962-) - Sarıkaya, Yozgat
- Tufan Altaş (1976-) - Kaman, Kırşehir
- İsmail Altunsaray (1980-) - Kırşehir
- Ali Şahin (2001-) - Keskin, Kırıkkale
- Bekdaş Dolu (2000-) - Keskin, Kırıkkale
- İbrahim Olcay Gökkaya (1997-) - Ankara
- Hulusi Gökmeşe (1984-) - Ankara
- Kamil Abalıoğlu (1952-) - Keskin, Kırıkkale
- Özgür Can Çoban (1995-) - Kırşehir
- Eren Özdemir (1998-) - Kırıkkale
bozlak kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
bozlak, -ğı
1. isim, müzik Orta ve Güney Anadolu’nun birçok bölgesinde söylenen bir tür uzun hava.
2. isim Bu türde söylenen, konusu acıklı türkü:
"Bak Mazlum, bozlağı senden iyi söyleyecek biri çıktı karşına." - Uğur Becerikli
Yazın Terimleri Sözlüğü - 1974
Güney Anadolu'da türkülü halk öyküsü. Genel olarak, türkülere bağlı öykü.
Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü - 1948
(Halk edebiyatı terimi) Türkü çeşitlerinden biri.
Gösterim Sanatları Terimleri Sözlüğü - 1983
Öykülü türkü.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe bozla- "bağırmak, böğürmek" sözcüğünden +Ik sonekiyle türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
bozlamak "ses vermek, bağırmak, böğürmek" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]
bozlak "bir tür türkü, uzun hava" [ c (1939) : Halk Türküsü: (Bozlak) 21.15'te ]